Roofs 2006-05-16 Tot aan de dakrand en niet verder

Op de BouwRAI (4-7 april) werd het prototype van een nieuw dakveiligheidssysteem onder de aandacht gebracht: de GE-BE-tegel, waarop inmiddels octrooi en EU-patent is verkregen. Het systeem fungeert als gebiedsbegrenzer waarmee bij de dakrand gewerkt kan worden. In mei 2006 wordt speciaal hiervoor een nieuwe BV in het leven geroepen: GEBE BV. Hans ter Horst, een van de directeuren, geeft uitleg over de toepassing en de achterliggende gedachte van de gebiedsbegrenzer.

S.V. de Werd

Ter Horst: ‘Gebiedsbegrenzing is bedoeld als een eenvoudige en (kosten)efficiënte methode om valgevaar te voorkomen. De valbeveiliging (railsystemen en dakankers) die momenteel het meest wordt toegepast op daken, bestaat uit fall arrest-systemen (valbescherming). Dan moet men zich beschermen tegen een eventuele val en zijn onder meer een valstopapparaat, chute en harnas verplicht. Maar wanneer je gebiedsbegrenzing (ook wel fall restraint genoemd) toepast, is dit niet nodig. Een gebiedsbegrenzer voorkómt immers dat je over de dakrand valt. Natuurlijk zul je op bepaalde dakvlakken (smalle daken, moeilijk bereikbare plekken) altijd wel valbeschermingsystemen nodig blijven hebben. Maar wij schatten dat zo’n 70 à 80% van de platte daken ingericht kan worden met gebiedsbegrenzers.’

Rode tegels

Het tegelsysteem bestaat uit losse betonnen tegels van 46 kg per stuk, die door middel van zwaluwstaartnokken aan elkaar bevestigd worden. De aaneengeschakelde tegels worden op vier meter van de dakrand geplaatst als markering van de onveilige zone. De gekleurde tegels (het prototype – zie foto’s – was rood; het definitieve ontwerp wordt waarschijnlijk geel) hebben een breedte van 600 mm, en doen daardoor tevens dienst als looppad. In de tegels loopt een geleiderail met een omega-profiel. De dakbetreder krijgt bij betreding van het dak een veiligheidslijn die specifiek voor dit systeem is ontwikkeld: de lijn is 3,28 m lang en bevat aan het uiteinde een rvs-kogel die in de geleiderail past. Zo kan de medewerker zich veilig in de onveilige zone van het dak begeven. Doordat de lijn 3,28 m lang is, kan de werkgever de dakrand wel benaderen en er werkzaamheden aan uitvoeren (hij kan tot 40 cm over de rand heen reiken), maar hij komt nooit dichtbij genoeg om over de rand heen te vallen. Een harnas en valstopsysteem zijn dus niet nodig: een specifiek vervaardigde heupgordel voldoet.

Voor de hoekzones op daken moest een specifieke oplossing worden bedacht. In de hoeken worden tegels geplaatst met een kleinere geleiderail. Aan de veiligheidslijn zit op 2 m afstand een eveneens kleinere rvs-kogel, die in dat specifieke profiel past. Zo kan de medewerker zich met de korte lijn aankoppelen en werkzaamheden verrichten aan de hoekpunten van het dak.

Oneigenlijk gebruik

De nieuwe gebiedsbegrenzer werd op de BouwRAI nadrukkelijk gepresenteerd als prototype. De bedenkers wilden tijdens de beurs vooral de reacties peilen. De tegel trok veel positieve belangstelling, vooral van woningcorporaties die zich oriënteren op producten waarmee ze hun daken veilig kunnen inrichten. Ook stelden diverse partijen kritische vragen over de praktische toepassing van het systeem. Een belangrijke vraag was bijvoorbeeld: “Wat als iemand in plaats van de voorgeschreven veiligheidslijn zijn eigen lijn gebruikt en toch over de dakrand valt?” Ter Horst heeft begrip voor deze vraag: ‘Hieruit merk je dat er een mentaliteitsverandering nodig is. Als het systeem op de correcte manier wordt gebruikt, valt men niet van het dak. Oneigenlijk gebruik van een veiligheidsmiddel is altijd mogelijk. Stel, je rijdt 190 km/u op een snelweg waar een limiet geldt van 100 km/u en je krijgt dan een ongeluk. Stel je dan de fabrikant van de auto aansprakelijk omdat je met die auto nu eenmaal snelheden van 190 à 200 km/u kan bereiken? Nee, want tenslotte is dit de eigen verantwoordelijkheid. Zo is het ook met dit systeem: je komt bij de daktoegang en daar hangen gordel, lijn en instructies. Als je je daar niet aan houdt, ben je verkeerd bezig. Dat geldt voor elk veiligheidsmiddel. Wanneer je je keurig aan de veiligheidsinstructies houdt, en toch ten val komt, dan is het systeem altijd zo afgesteld dat je niet over de rand kan vallen: je bent begrensd tot 328 centimeter.’

De gebiedsbegrenzer bevindt zich momenteel in het laatste ontwikkelings- en productiestadium. Naar verwachting wordt de GE-BE tegel rond de bouwvak op de markt gebracht.