Zoeken

Roofs 2006-10-06 Zomer 2006 funest voor PVC dakbedekkingssystemen

Drie afzonderlijke projecten met PVC dakbedekkingssystemen waar in 2005 en begin 2006 nog een resterende levensduur van enkele jaren aan werd toegekend (op basis van de gebruikelijke methode bepaling resterende verwachte levensduur), blijken in september 2006 vervangen te moeten worden. Reden om zeer voorzichtig om te gaan met de algemeen geaccepteerde bepalingsmethode levensduurverwachtingen, welke op infoblad 134 van SBR, met de toepassing van de daarin omschreven methode conditiebepaling, worden gedaan.

ing. J.M. Bruins, DGI Dak & Gevel Ingenieurs BV

Dit is artikel nummer 7 van een artikelenserie waarin de werkmethode van de dakingenieur bij veel voorkomende dakvraagstukken wordt belicht. Het volledige traject van inspectie, analyse, conclusies en advisering wordt besproken. In de artikelenreeks wordt, ter lering en vermaak, steeds gekozen voor actuele en/of informatieve dakvraagstukken.

PVC dakbedekkingen worden vanaf de jaren ‘70 in Nederland toegepast. Op dit moment wordt er jaarlijks zo ongeveer 3 miljoen m2 (15% van de totale markt) aan PVC dakbedekkingen op daken aangebracht. Er is ruim 30 jaar praktijkervaring met de toepassing van PVC dakbanen op daken. Vooral de PVC dakbanen met een drager (wapening) scoren goed. Daken waar de PVC dakbedekking meer dan 25 jaar goed heeft gefunctioneerd zijn geen uitzondering.

De geïnspecteerde drie projecten sluiten helaas qua prestaties niet aan bij de verschillende publicaties m.b.t. toe te kennen levensduurverwachtingen van mechanisch bevestigde PVC dakbedekkingssystemen van minimaal 30 jaar.

De leeftijd van de drie projecten ligt met een geringe variatie rond de 10 - 15 jaar. Aanleiding tot het verzoek de daken op de afzonderlijke projecten te inspecteren, was het optreden van onverwachte lekkages tijdens de weersomslag na de warme zomerperiode dit jaar. Bij een van de projecten zijn er na een hagelbui meerdere perforaties in de PVC dakbanen vastgesteld, waardoor directe vervanging noodzakelijk bleek te zijn.

De ingeschakelde dakingenieur werd gevraagd met behulp van Infoblad 134 (te downloaden op de site www.sbr.nl) van het aanwezige PVC dakbedekkingsysteem en detaillering de resterende levensduurverwachting te bepalen. In deze publicatie worden verschillende onderzoeksmethoden toegelicht.

Indicatief op het dak valt met de omschreven proefmethodes een indruk te krijgen of de PVC-dakbaan in goede, matige dan wel slechte conditie is. Hierbij worden de navolgende aspecten beoordeeld:

Uiterlijk:

Scheuren of craquelures in het oppervlak wijzen op ernstige veroudering. Krimp is hierbij veelal manifest aanwezig. Bij vaststellen van een dergelijke situatie is nader onderzoek niet zinvol. De conditie kan als slecht worden beoordeeld.

Soepelheid:

Belangrijk bij de PVC-dakbaan, bij aan de buitenlucht geëxposeerde delen en niet aan de buitenlucht geëxposeerde delen, is dat deze soepel aanvoelen. Bij het maken van een insnijding, ter plaatse van de overlap, kan men dit handmatig vaststellen. Er kunnen grote verschillen voelbaar zijn, er is dus ervaring voor nodig deze verschillen juist te interpreteren. In algemene zin kan gesteld worden dat grote verschillen in soepelheid aanleiding zijn voor nader onderzoek.

Voorbeelden van indicatief onderzoek van de dakinspecteur

Medio 2005 is een van de daken opgenomen voor het samenstellen van een meerjarenplan dakonderhoud. Op basis van indicatief onderzoek werd de verwachting uitgesproken dat de daken nog drie tot vijf jaar konden functioneren op basis van de kwalificatie ‘matig’.

Er waren geen direct verontrustende uiterlijke kenmerken, behoudens enige krimp en plooivorming in de gebouwhoeken. De PVC voelde, ter plaatse van de insnijding, wel stugger dan het niet geëxposeerde deel, wat door de dakinspecteur niet als verontrustend werd beschouwd. Bij de opname van de hagelschade bleek de PVC dakbaan ernstig verhard, waaruit geconcludeerd wordt dat de invloed van temperatuur en UV groter kan zijn dan op basis van de gebruikelijke achtergrondtestinformatie als omschreven op het infoblad moet worden gerekend.

 

Eigenschappen PVC dakbanen

Bij veroudering van PVC-dakbanen spelen de navolgende aspecten een belangrijke rol:

Weekmakerverlies, populair gezegd, het uittreden van de oorspronkelijke soepelhouder (let hierbij op voor foute materiaalcombinaties!).

De invloed van UV belasting (in de zomerperiode van 2006, langdurig en intensief).

De invloed van warmte (in de zomer periode van 2006 langdurig en intensief). De warmteopbouw is mede afhankelijk van het warmteaccumulatie vermogen van de onderconstructie.

Omdat het weekmakerverlies slechts één van de aspecten is van verouderingskenmerken, wordt er op infoblad 134 ook informatie gegeven over de beproevingsmethode die in een laboratorium moet plaatsvinden. Hierbij bepaalt men de conditie van bestaande PVC-dakbanen door het weekmakergehalte en de lage-temperatuurflexibiliteit (vouwproef) te bepalen. Door deze te vergelijken met de waarden die in onderstaande tabel zijn gegeven, kan nader inzicht worden verkregen in de te verwachten levensduur.

De resultaten van deze beproevingsmethode, die op één van de andere projecten is toegepast, geplaatst in de tabel, zou ook in deze situatie leiden tot een kwalificatie ‘matig’, dus tot een nog te verwachten levensduur van 3 tot 5 jaar. De praktijk, na de warme zomerperiode, bleek anders. Als een donderslag bij heldere hemel blijken er scheuren en barstjes zichtbaar in het PVC dakbedekkingssysteem.

Scheurtjes PVC dakbaan boven bevestigers

Bij een laatste PVC project was de vraag om noodzakelijk toekomstig dakonderhoud inzichtelijk te maken. Regelmatig terugkerende lekkages en de bijbehorende overlast zouden na uitvoering van dakonderhoud gestopt moeten zijn. Een eerste blik over de dakrand maakte al duidelijk dat er niet alleen sprake was van wat achterstallig onderhoud. (zie foto inleiding)

Om de opbouw van het dak vast te stellen is er een insnijding gemaakt, waarbij de navolgende dakopbouw is vast gesteld (van buiten naar binnen):

Insnijding dakbedekkingsconstructie

Een grind ballastlaag, waaronder een PVC dakbaan met ondergelegen scheidingslaag, geplaatst op een eenzijdig met bitumen gecacheerde polystyreenschuim isolatie, waaronder een onderconstructie van geprofileerde staalplaat. De constructie voldeed niet aan de gangbare ontwerp- en uitvoeringrichtlijnen, er ontbrak een damp­remmende laag, de isolatie is relatief dun en de grind ballastlaag is verontreinigd. De grindlaag veroorzaakt een versterkte weekmakermigratie, zie ook de achtergrondtestinformatie in de SBR publicatie PVC dakbedekkingssystemen.

Door weekmakermigratie, populair gezegd het uittreden van de soepelmaker, wordt de PVC dakbedekking hard en bros (als een regenpijp) en treden er zoals hier zichtbaar grote krimpspanningen op. Deze krimpspanningen zijn zichtbaar bij de opstanden.

De krachten die hierbij vrijkwamen, waren zo groot dat dakdoorbrekingen, de ventilator (zoals op de foto zichtbaar), volledig uit het dak werd getrokken. De PVC dakbaan heeft de verwachte prestatie niet kunnen waarmaken.

Krimpspanning rondom mechanische ventilator

Beoordeling presentatie PVC dakbedekkingssystemen

Gemiddeld genomen blijken PVC dakbanen uitstekend te presteren, waarbij de levensduurverwachting van 20 jaar en meer heel gebruikelijk zijn. Als een PVC dakbaan (de uitzonderingen) niet goed presteert, zijn hiervan veelal de eerste verschijnselen al duidelijk binnen de gebruikelijke garantieperiode van 10 jaar. Het is in die situatie van belang afspraken te maken over regelmatige controles, waarbij de dakbedekking intensief wordt geïnspecteerd om lekkageschade te voorkomen. Omdat bepalingsmethodes geen rekening houden met extreme klimatologische omstandigheden kan men hier niet zomaar op vertrouwen.

Gebruikte literatuur:

1. SBR publicatie 303 “Duurzaamheid van PVC dakbedekkingssystemen”

2. SBR Infoblad 134 “Bepaling conditie PVC-dakbanen ten behoeve van meerjarenplanning”

3. Roofing Holland (uitgave 9 - 1998) “Trocal S en Sikaplan 12G gaan met gemak 30 jaar mee”