Roofs 2008-05-08 Nachtvorst kan desastreuze effecten hebben

Soms doen zich op het dak problemen voor waarvan de oorzaak niet direct is te achterhalen. Het vinden van de oorzaak kan resulteren in een waarschuwing voor de hele branche. Chris Appels, tegenwoordig werkzaam bij Altena Dak- en Gevelmaterialen, verhaalt van zo’n geval en drukt de dakdekkers van Nederland op het hart op een juiste manier met nachtvorst om te gaan, omdat de verkeerde keuze tot grote schades kan leiden.

Chris Appels, Altena Dak- en Gevelmaterialen

Enkele jaren geleden kreeg ik van een collega een vraag of ik eens naar een dakplaat zou willen kijken waarbij ernstige roestvorming was ontstaan. Deze dakplaten waren pas enkele maanden geleden verwerkt?! Op dat moment was mijn eerste reactie: “Dit kan niet, of er zijn zeer bijzondere externe oorzaken aanwezig waardoor roest op een dakplaat zou kunnen ontstaan.”

Wit roest
Het betrof een sandwich paneel bestaande uit een kern van geëxpandeerd polystyreen schuim (EPS) voorzien van een 4?mm spaanplaat  toplaag en aan de onderzijde voorzien van een optisch geprofileerde wit gelakte staalplaat. De onderlinge verbindingen tussen de elementen werd met een thermisch verzinkt stalen I-profiel uitgevoerd.

Ter plaatse bleek het volgende aan de hand:

Het dak was een paar honderd vierkante meter groot. De dakplaten waren verwerkt volgens de verwerkingsvoorschriften van de fabrikant en mechanisch bevestigd op een staal constructie. De dakbedekking (SBS 370 k 24) was keurig aangebracht en van lekkage was absoluut geen sprake. Ter plaatse van de opleggingen van de dakelementen en bevestigers, en deels op de langsnaden van de dakelementen (bij de I-profielen) was ernstige wit roest te zien. Op enkele plaatsen leek het wel of er verharde druppels witroest aan de constructie hingen. Kortom: een bijzonder vreemde situatie, die best ernstig genoemd mocht worden.

Analyse
In dit soort situaties is het zeer belangrijk te achterhalen wat de oorzaak van het vreemde fenomeen is. Als de oorzaak kan worden achterhaald, kan men maatregelen treffen om herhaling in de toekomst te voorkomen.

Een aantal zaken stonden vast: er was geen sprake van lekkage, en er was ook geen hoge relatieve vochtigheid (het gebouw was in gebruik als o.a. droge opslag van zeildoek). De dakplaten en profielen waren vrij van roest geleverd en verwerkt. Gezocht moest worden naar andere omstandigheden. Volgens de eigenaar van het pand was de roestvorming al snel na de oplevering van het gebouw ontstaan. Ook hij wist geen verklaring voor dit verschijnsel. In de wetenschap dat twee meer weten dan één werd besloten om de expertise van een gespecialiseerd adviesbureau in te schakelen.

Opnieuw werd een bezoek aan het project gebracht. Ook voor het adviesbureau was dit een bijzondere situatie. Echte oorzaken leken op het eerste gezicht niet te vinden. Om te achterhalen wat de oorzaak was geweest, werd besloten een proefopstelling van het dak na te bouwen en buiten in weer en wind te plaatsen. Tevens werden monsters van de roestvorming van de constructie en dakplaat afgekrabd en voor onderzoek naar een laboratorium gestuurd. Het wachten was op uitslag van proefopstelling en onderzoek.

Enkele weken later werd het eerste resultaat bekend. Het laboratorium had vastgesteld dat het poeder wat we van het staal gekrabd hadden niets anders was dan zout.

Oplossing
Daarna ging het snel. We wisten wanneer de dakplaten waren geproduceerd en geleverd. Met wat navraag wisten we ook wanneer de dakplaten waren verwerkt: ergens in het voorjaar op het eind van de week lagen de platen erop. In het weekend erna had het volgens Meteo-informatie langdurig geregend. De week er op zou de dakbedekking moeten worden aangebracht. Ook weer volgens de Meteo-informatie bleek er juist die nacht nachtvorst te zijn geweest.

De (nog) natte platen waren bevroren en uiteraard zeer glad geworden van de ijsvorming op het paneel. Om veiliger over de platen te lopen en om het ijs snel te laten smelten, werd bedacht dat strooizout  de oplossing was. Inderdaad werd het dak veiliger en kon snel met de werkzaamheden worden aangevangen. Het smeltwater met zout liep natuurlijk onder invloed van zwaartekracht weg door de plaatnaden?!?!

U raadt het al, de klacht werd afgewezen.

Restte mij nog de dakdekker te vertellen dat zout niet goed is voor staal en dat hij dat nooit meer moest doen. Dit is overigens geen uniek geval: er zijn meer gevallen bekend dat de gevolgen van nachtvorst op deze manier worden ‘opgelost’, vaak met enorme schades tot gevolg.