Daglicht uniek en bijzonder voor de werkende mens in gebouwen
De mens en daglicht zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. In het leven en gedurende onze evolutie. De zon straalt het licht naar onze door atmosfeer omhulde aardbol, waar het dempt in de wolken. De wisselende zonnestanden per jaargetijde, de deeltjes in de atmosfeer die het licht breken, maken dat er binnen een etmaal duizenden verschillende lichtsituaties ontstaan. Deze wisselende lichtwaarden zorgen bij de mens in de hersenen voor impulsen waardoor ons levenssysteem wordt geactiveerd en wij goed functioneren.
Auteur: ing. Jan Meutzner, Meutzner Licht design
De mens is sinds zijn bestaan ermee bezig dit daglicht te evenaren, het begon met het vuur, olielamp, kaars, de gloeilamp, fluorescen-tielamp, hogedruk gasontladingslamp en zit nu in de fase van de LED. Wat men ook ontwikkeld heeft, tot nu toe heeft het enkel geleid tot een benadering in kleurwaardering (bij LED tot 98 procent) terwijl de lichtkleuren wel worden bereikt. Het enige wat door kunstmatige lichtsystemen nog niet is bereikt, en nooit zal worden bereikt, zijn de verlichtingssterkte (max. 100.000 lux), de lichtvariaties die de natuur ons levert waardoor kunstlicht niet de kwaliteit van daglicht zal bereiken.
DAGLICHTGEBRUIK BINNEN DE GEBOUWEN
Vanaf het ontstaan van de mensheid hebben architecten en gebouwontwikkelaars getracht het daglicht in gebouwen te halen voor het verlichten van ruimtes, maar ook voor oriëntering. Voorbeelden zijn diverse piramides in Egypte, burchten en kastelen in de middeleeuwen waar door middel van openingen in dak en gevel getracht werd daglicht in voldoende hoeveelheden binnen te halen.
In de vorige eeuwen probeerden veel architecten daglicht- systemen te ontwikkelen die er toe bijdragen het “natuurlij-ke licht” in de gebouwen te krijgen, hetgeen de basis zou zijn voor de ontwikkeling van duurzame verlichting.
Vooral in de industriële ontwikkeling van de vorige eeuw werden sheetdaken voor bedrijfsgebouwen ontwikkeld, waar de opbouwen in een soort tanding werd gebouwd, waarbij de glaskant altijd noordelijk was georiënteerd, een en ander om de bijkomende warmte niet of minder in de gebouwen te halen.
NIEUWE VORMEN VAN DAGLICHTGEBRUIK IN GEBOUWEN
In de jaren 80/90 van de vorige eeuw werden diverse dag-lichtsystemen verder ontwikkeld en door Bartenbach Lichtlabor in Altrans (Oostenrijk) op de markt gebracht. Deze systemen, gebaseerd op prismasystemen en lamellen-systemen, werkten op basis van retro reflectietechniek,
dat wil zeggen: daglicht mag de gevel of het dak passeren maar de warmte werd zoveel mogelijk teruggestuurd naar de oorsprong.
Met projecten zoals “Haus der Deutschen Geschichte“ in Bonn, Abflughalle vliegveld Stuttgart en de lichtkoepel van de nieuwe Bundestag in Berlijn werd bewezen dat men gebouwen voor een groot deel met daglicht kan verlichten. Deze systemen werden in licentie voornamelijk door Siteco op de markt gebracht en in projecten verwerkt.
In Nederland werd door ons ontwerpbureau Meutzner Licht Design in samenwerking met Bartenbach een groot daglichtproject gerealiseerd. Het gebouw van Hoogheem-raadschap Rijnland in Leiden werd in 2000 door de toen-malige kroonprins Willem-Alexander geopend waarbij de modernste energie besparende systemen onder andere het daglichtsysteem van Bartenbach werd toegepast.
Dit systeem werkte op basis van horizontale lamellen in verscheidene breedtes (en reflec tiesystemen met perforatie op de diverse zonnestanden) en zorgde ervoor dat het daglicht in 65 procent van de bedrijfsuren de werkplekken tot een diepte van drie meter konden voorzien van daglicht met een niveau van 300 lux.
VIA HET DAK
Deze door de EU gesubsidieerde systemen hebben zich uit- eindelijk niet doorgezet omdat de investering ten opzichte van de Nederlandse bouwbudgetten te hoog lagen. Belangrijk bij het investeren in daglichtsystemen is zich steeds te bedenken dat deze het meest optimaal werken als het daglicht via de daken de gebouwen binnen kan komen. Een eenvoudige vuistregel geeft aan dat een vierkante meter daklichtvlak ongeveer dezelfde hoeveelheid daglicht
