Inspectie SZW richt zich op fysieke belasting

De komende jaren zal Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie) op bouwplaatsen strenger gaan controleren op fysiek zwaar werk. ‘Na de bouwvak is de tijd van voorlichten en waarschuwen voorbij’, zegt projectleider Leo de Jong. Tot 2016 zal de inspectiedienst vijftien zware werkzaamheden op de voet volgen. Dit jaar zijn dat blokkenstellen in de ruwbouw, metselen, monteren van metalen daken, betonstaalvlechten, kozijnen plaatsen en glas zetten.

Van metselbedrijven wordt bijvoorbeeld verwacht dat zij niet onder 20 cm en boven 170 cm metselen. Blokkenstellers mogen met de hand geen blokken zwaarder dan 14 kilo verwerken. Glaszetters moeten zo veel mogelijk mechanisch werken, aangezien ruiten meestal zwaarder zijn dan het maximaal toegestane gewicht van 25 kilo per persoon.

Voldoet een bedrijf niet aan de vijf à zes inspectiepunten die per beroep zijn vastgesteld, kan het een boete van 3600 euro tegemoet zien. ‘Dat is niet niks’, zegt De Jong. ‘Maar fysieke belasting is dan ook een ernstig risico. Uit cijfers van Arbouw blijkt dat 60 procent van de bouwvakkers zijn werk zwaar vindt. 40 procent meldt klachten als gevolg van het zware werk.’

De kosten die met deze klachten gepaard gaan, zijn eveneens hoog. De Jong: ‘We weten dat de helft van het verzuim een direct gevolg is van te hoge fysieke belasting. Dat is omgerekend gemiddeld 750 euro per werknemer per jaar. Investeer dit geld liever in arbovriendelijke hulpmiddelen om het werk te verlichten.’

Congres

Op een speciale website van Arbouw zijn zo’n 400 van deze hulpmiddelen samengebracht. Met de apparaten kan het werk fors worden verlicht, weet Rob Buijs van het gelijknamige glaszettersbedrijf uit Utrecht. Buijs staat op 12 juni in Nieuwegein op de bühne tijdens het congres ‘Gezond werken in de bouw’, dat Inspectie SZW organiseert om bedrijven en arboprofessionals over de aankomende inspecties te informeren. ‘We gaan binnenkort bijvoorbeeld een heel nieuw hulpmiddel gebruiken om glas in een hoog atrium te plaatsen’, vertelt Buijs enthousiast. ‘Ik kijk daar ontzettend naar uit.’

Volgens Astrid de Groot van de firma Muyen uit Tiel, die het hulpmiddel levert, is lichter werken vooral een kwestie van goed voorbereiden. ‘Maak altijd een goede risicoanalyse en geef de mensen de goede materialen mee. Houd ook toezicht, zodat de middelen op de goede manier worden gebruikt. Helaas maken we regelmatig anders mee. Er zijn werkgevers die zeggen: geef me maar zo’n apparaat, dat wil de inspectie, maar ik weet nu al dat de jongens het in de hoek laten staan.’

Volgens Buijs is vooral de tijdsdruk hier debet aan. En het stoere gedrag van werknemers, die bovendien heel trots zijn op hun werk en een klus hoe dan ook binnen de gestelde tijd willen afmaken. ‘Laatst belde een klant mij om te vragen waarom op de factuur een steiger was berekend. Want hij had gezien dat de glaszetters bij zijn huis met de ruit op twee ladders omhoog waren gegaan. Het is geen onwil, maar de jongens willen dat laatste klusje van de dag ook nog wel doen. Het is natuurlijk niet zoals het hoort en dat proberen we ze duidelijk te maken door gezond werken bespreekbaar te maken, bijvoorbeeld tijdens het werkoverleg en de toolboxmeeting.’

Dat de praktijk soms weerbarstig is, weet ook bewegingsdeskundige Margo Caspers van Arbouw. ‘Jaren geleden is de ergonomische metseltroffel geïntroduceerd. Door ermee te werken, wordt de belasting op de pols veel lager. Maar nog geen tien procent van de bedrijven werkt ermee. Terwijl de metselaars die de troffel hebben getest, er heel enthousiast over zijn. Het duurt soms lang voordat een arbovriendelijke manier van werken is ingebed.’

Zelfstandigen

Hoewel de inspecteurs ook werknemers zullen aanspreken op hun gedrag, blijft de werkgever de eerst verantwoordelijke. Ja, ook voor de ingehuurde zzp’ers die, wanneer zij onder het gezag werken van de (onder)aannemer, volgens de Arbowet als gewone werknemers worden beschouwd. Werkt de zzp’er niet onder het gezag van een aannemer, maar bijvoorbeeld in opdracht van een particulier, kan hij nu nog zo zwaar tillen als hij wil. Maar dit verandert binnenkort, in navolging van een advies van de SER dat rond 1 juli zijn beslag zal krijgen. ‘Vanaf dan is het gelijke monniken, gelijke kappen’, aldus De Jong.

Dit betekent automatisch dat alle werknemers, inclusief zzp’ers, de aanwijzingen van de werkgever moeten opvolgen. De blik van de inspectie zal daarnaast naar andere partijen uitgaan. ‘Onze inspecteurs merken vaak dat er op bouwplaatsen vooral naar elkaar gewezen wordt’, zegt De Jong. ‘Terwijl de problemen feitelijk in de hele bouwketen kunnen ontstaan. We houden onderaannemers verantwoordelijk voor te hoge fysieke belasting. Daarnaast verwachten we dat de hoofdaannemer het werk goed regelt door een coördinator uitvoeringsfase aan te stellen. We gaan zelfs bij de opdrachtgevers langs om te zien of deze in het voortraject voldoende aandacht voor de arbeidsomstandigheden hebben gehad.’

Inspectie SZW heeft zich ten aanzien van de fysieke belasting de afgelopen maanden vooral afwachtend opgesteld. ‘De aanpak is tot september het geven van voorlichting en waarschuwen als er overtredingen zijn. Maar vanaf september zullen we direct beboeten als de inspectiepunten niet worden nageleefd’, aldus De Jong.

Omdat de pakkans gelet op het aantal inspecteurs niet bijzonder groot is, hoopt De Jong op de medewerking van de bedrijven. ‘We willen vissen waar vis zit. Meldt situaties die niet door de beugel kunnen dus altijd bij ons’, richt De Jong zich tot zijn publiek in Nieuwegein. ‘U heeft de moeite genomen om hier vandaag te komen. Bij het verbeteren van de arbeidsomstandigheden hebben we goedwillende werkgevers als u hard nodig.’

Zie www.gezondwerkenindebouw.nl voor alle inspectiepunten.

Korting op de boete

De boete van 3600 euro voor te hoge fysieke belasting geldt per werkplek of bouwlocatie. Gaat het bedrijf op meerdere bouwlocaties op dezelfde wijze in de fout, dan wordt dus voor elke afzonderlijke locatie een boete gegeven. De hoogte wordt gecorrigeerd naar bedrijfsgrootte. Kleine bedrijven krijgen een minder hoge boete dan grote bedrijven. Als blijkt dat een werkgever de risico-inventarisatie, het plan van aanpak en het toezicht goed geregeld heeft, kan de boete eveneens lager uitvallen.

Meer informatie

Over verminderen van zwaar werk is veel informatie beschikbaar. Belangrijke bron is de arbocatalogus voor uw sector, te raadplegen via www.arbocatalogi-bouwnijverheid.nl . Sociale partners en Arbouw voeren nog tot eind 2012 de campagne Lichter werk(t), waarmee praktische tips worden gegeven om het werken in de bouw minder zwaar te maken. Kijk voor meer informatie op www.lichterwerkt.nl en op www.arbouw.nl voor algemene informatie over arborisico’s, waaronder fysieke belasting.

BRON: Arbouw