Roofs 1999-06-16 Resolschuim als voorbeeld van innovatie in de dakbranche (2)

Resolschuim is weer terug op de Nederlandse daken. In een eerder artikel is ingegaan op de introductie van Resolschuim op de Nederlandse dakmarkt. Na de succesvolle introductie volgde een periode waarin enkele producteigenschappen aan het licht kwamen die met de praktijk van alle dag van doen hadden. Dat bleef niet zonder gevolgen. Een hernieuwde kennismaking met het product naar aanleiding van de alleenverkoop van Resolschuim door Sitek Thermal Ceramics.

Resolschuim is eind jaren tachtig op de Nederlandse dakenmarkt geïntroduceerd onder de merknamen Eurothane Xtra en Ultragard als het nieuwe onbrandbare isolatiemateriaal voor toepassing in dakbedekkingssystemen. Het leek aan de vele eisen die gesteld worden aan dakisolatie te voldoen. Bovendien leek aan alle voorwaarden voor succesvolle introductie te worden voldaan. Het product sloot aan op de praktijk. De voordelen waren inzichtelijk. De afnemers konden met de toepassing ervan er hun voordeel mee doen waarbij vooral het dunner isoleren en een harde plaat aansprekende punten waren. Omdat het schuim veel weg heeft van Polyurethaanschuim was het snel geaccepteerd. Resolschuim is brosser, had een andere kleur mee gekregen en ook een afwijkende cachering maar dat pleitte alleen maar voor het product. Het onderstreepte het bijzondere. Dakdekkers konden het materiaal afgezien van deze afwijkingen verwerken als ieder ander schuim. Met één aspect was echter duidelijk geen rekening gehouden en dat is de praktijk van alledag. Hoewel in vrijwel alle bestekken, attesten, handboeken, literatuur en dergelijke beschreven staat dat dakmaterialen droog moeten worden opgeslagen en verwerkt is de praktijk anders. Het regenbeeld van het afgelopen jaar heeft dat weer eens overduidelijk gemaakt. Dakmaterialen droog opslaan op een dak en volledig droog verwerken kan alleen verlangd worden van een dakbedekkingsbedrijf dat met 15 tot 20% regenverlet rekent. De omzetdruk van het dakbedekkingsbedrijf en de druk van het bouwproces noopt tot schipperen waar het de eis betreft van droog opslaan en verwerken. Het Nederlandse klimaat dwingt dakbedekkingsbedrijven er daarom toe door te werken bij mist, na regen en in andere vochtige omstandigheden. Alleen in de stromende regen worden dakbedekkingswerkzaamheden gestaakt. Hoewel de thermische weerstand van alle isolatiematerialen er onder invloed van vocht achteruit gaat moet een dakisolatie materiaal voldoende vormvast blijven nadat het met vocht in aanraking komt. De praktijk is niet anders En dat was een punt waar Resolschuim onvoldoende scoorde.

Vliegende start

Na een vliegende start begonnen er in 1993 problemen op te treden. In dat jaar werd in de productie ook overgeschakeld op een H-CFK-vrij drijfgas en werd de productie met het CFK bevattende Freon gestaakt. De problemen leidden tot de meest wilde uitspraken. Zo zou het materiaal alles van metaal aantasten. Zo zeer zelfs dat binnen een jaar de schroeven volledig zouden zijn doorgerot en een stalen dakprofielplaat tot aan de onderzijde zou zijn verroest.
In opdracht van de producent heeft BDA Dakadvies de schades geïnventariseerd en onderzocht. In de meeste gevallen bleek vocht de boosdoener. Als belangrijke tweede oorzaak bleek een onjuiste verwerking de boosdoener. Het is een valkuil voor alle nieuwe producten. Verloopt de eerste kritische kennismaking positief dan worden te vaak de afwijkingen ten opzichte van de oude toepassingen of bekende producten uit het oog verloren en ontstaan situaties die tot schade leidden. Moet een nieuw product aansluiten op de bestaande praktijk dan mogen er geen, of bijna geen, nieuw te stellen voorwaarden aan de toepassing van het product zijn. Mensen zijn nu eenmaal gewoontedieren en vallen terug op wat ze gewend zijn als het nieuwtje er af is. In die zin is Resolschuim te veel vergeleken met PU-schuim en ook als zodanig verwerkt. En nogmaals, isolatiematerialen worden nu eenmaal niet volledig droog verwerkt, voorschriften van droog verwerken of niet. Over de schades zijn eerder diverse artikelen gepubliceerd. Even de zaken op een rijtje.

De isolatieplaten trokken krom, vertoonden krimp en uiteindelijk breuk. Op enkele projecten vertoonden de metalen bevestigingsmiddelen bovenmatige roestverschijnselen. Alle problemen waren feitelijk terug te voeren op één oorzaak en dat was vocht. Isolatieplaten worden vochtig bij opslag, bij verwerking en natuurlijk ook in gebruik. Isolatieplaten opslaan op het dak leidde tot optrekkend vocht in de isolatie van het dak en nat worden door regen. Het verleggen op een vochtige ondergrond betekende ook nat worden van de isolatie. Vochtig worden als gevolg van inwendige condensatie in de dakbedekkingsconstructie tenslotte betekende ook vochtig worden van de isolatie. Eenmaal toegepast in een dakbedekkingssysteem verloopt de droging van de platen niet gelijkmatig. In de meeste gevallen droogt de bovenzijde eerder uit wat spanningen in de afzonderlijke platen oplevert. Wanneer de plaat niet gelijkmatig of onvoldoende is bevestigd leidt dat tot krimp, kromtrekken en uiteindelijk tot breuk. Het partieel bevestigen, het ongelijkmatig mechanisch bevestigen of het toepassen van een niet geëigende kleefstof versterkte aldus de krimp en het kromtrekken. Voor wat betreft de roestvorming aan de bevestigers bleek dat er geen verband bestond tussen de roestvorming aan de bevestigers en het Resolschuim. Bevestigers roesten wel vaker. De onbekendheid met het schuim op dat aspect deed vermoeden dat het schuim de oorzaak was. Ook hier weer was het vocht in de constructie de oorzaak waarbij, ongeacht het isolatiemateriaal, vele bevestigers roesten. Uitgebreid onderzoek naar roestvorming van metalen delen, in relatie tot Resolschuim heeft inmiddels bevestigd dat het schuim roestvorming niet in de hand werkt.

De problemen en de commotie rondom de problemen hebben eigenlijk voor de leveranciers één heel positief effect. Alle verwerkers in Nederland weten nu dat Resolschuim iets anders is dan PU-schuim en zijn zich, bij de toepassing ervan, daarvan bewust. Zelf verwijt de leverancier zich het onvoldoende communiceren van de afwijkende verwerkingsvoorschriften. In dit opzicht geldt dat slecht nieuws zich sneller verspreid dan goed nieuws. Wat de leverancier uiteindelijk heeft ondernomen om de problemen te overwinnen wordt in een afsluitend artikel behandeld.

Vebidak heeft in 1995 onder haar leden een inventarisatie gemaakt van problemen met Resolschuim in dakbedekkingsconstructies. Vebidak heeft zich daarbij als bemiddelaar opgesteld tussen de leveranciers en de leden. De bevindingen van Vebidak zijn in de vorm van aanbevelingen doorgegeven aan de producent.

door: Ing. A.B. Berlee, T-Joint