Roofs 2000-06-46 Nieuwe regelgeving voor werken met kwartsstof in de bouw

Op het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wordt door de Directie Arbeidsomstandigheden hard gewerkt aan uitvoeringsregels voor het werken met kwartsstof in de bouw die naar verwachting 1 juli in de staatscourant staan. Deze regels zullen onder andere door de Arbeidsinspectie gebruikt gaan worden om te zien of de nieuwe regelgeving op een goede manier worden nageleefd. CONGA, de koepelorganisatie voor gespecialiseerde aannemersbedrijven, helpt eraan mee dat deze regels zoveel mogelijk op de bouwpraktijk aansluiten.

"Die aansluiting op de praktijk is op dit moment onze grootste zorg", zegt Evelien Verschuren, bestuurslid van Vereniging Nederlandse Voegbedrijven VNV. "De overheid heeft besloten zich bij het opstellen van regels met name te laten leiden door een rapport dat in september 1999 is uitgebracht door onderzoekers van de Landbouwuniversiteit Wageningen. Daarin wordt, zoals het zo mooi heet, de stand der techniek op het gebied van beheersmaatregelen beschreven. Maar ik vraag me af of dat wel altijd het geval is." Verschuren vertegenwoordigt samen met Pim de Ridder, secretaris van NVK, de Nederlandse Vereniging van Kitverwerkende bedrijven, CONGA in het Breed Werkgeversoverleg Kwarts. De Ridder: "Die overleggroep komt zeker op dit moment vaak bijeen. En het blijkt dat onze zorg wordt gedeeld. Ik denk dat dat vooral komt omdat de onderzoekers helaas nauwelijks gebruik gemaakt hebben van het aanbod om zich ook door brancheorganisaties te laten informeren. Nu moeten wij de overheid zelf ervan overtuigen dat de Arbeidsinspectie haar beleid breder moet grondvesten".

MAC-waarde

Werkgevers erkennen al langere tijd de noodzaak om tot verlaging van kwartsstof in de bouwnijverheid te komen. De norm is van 0,15 naar 0,075 verlaagd. Het kwartsstof kan in steenachtige materialen voorkomen en bij het bewerken van die materialen vrijkomen. Daarbij moet gedacht worden aan het brede scala van werkzaamheden dat Conga-lidbedrijven uitvoeren: slijpen, frezen, boren, zagen, hakken, schuren, stralen. Maar ook bij "algemene" werkzaamheden in de bouw kan dat het geval zijn: vegen, borstelen, gevelreinigen etc. Wanneer uitvoerders van dat soort werkzaamheden langdurig aan concentraties worden blootgesteld, kunnen uiteindelijk zogenaamde stoflongen het gevolg zijn. Om dat te voorkomen is een wettelijke norm voor zo'n blootstelling vastgelegd, de zgn. Maximaal Aanvaardbare Concentratie MAC, die wordt uitgedrukt in een hoeveelheid milligrammen per m3 dat wordt gemeten over een aaneengesloten tijdsperiode van 8 uur.
De Ridder: "Per 1 januari 2001 wordt die MAC-waarde voor de bouw enorm verlaagd. Voor we het weten is het zo ver. Daarom ben ik blij dat de overheid probeert tijdig aan te geven hoe er straks door de Arbeidsinspectie gecontroleerd zal worden. Dan kunnen onze leden daarop inspelen. Voor zover ons nu bekend is, wil men zien dat werkgevers en werknemers wat ik maar noem 'structureel' bezig zijn. Of om het overdreven te zeggen: door straks alleen maar een smoeltje te laten dragen ben je er niet. De nieuwe regelgeving kan er zelfs toe leiden dat werkmethoden moeten worden aangepast". In dat verband wijzen de Conga- vertegenwoordigers op de al bestaande noodzaak tot het hebben van een door een Arbo-dienst goedgekeurde RI&E (risico-inventarisatie en -evaluatie). Daarin zal een gedetailleerde opsomming van binnen hun bedrijf voorkomende werkzaamheden waarbij kwartsstof vrijkomt moeten worden opgenomen. En er zal moeten worden aangegeven welke (nieuwe) werkwijzen worden toegepast om daarbij onder de nieuwe, lage norm te komen. Een verwijzing naar de verantwoordelijkheid van een ander uitvoerend bedrijf kan daarbij veelal niet helpen. Het voor veel bouwwerken voorgeschreven zgn. V&G-plan maakt dat veiligheid en gezondheid door alle bouwdisciplines gecombineerd moeten worden aangepakt.

Relatie tot de praktijk

Verschuren onderschrijft nog eens het belang van de door haar collega genoemde 'structurele' aanpak. "Niet alleen op papier van een RI&E, maar juist in de praktijk. Ook omdat de Arbeidsinspectie langs die weg zal zien of de nieuwe norm wordt nageleefd. Voor haar ambtenaren geldt dat wij in de allereerste plaats met een andere methode werken, dan pas komt een goede afzuiging van het stof in beeld, en daarna pas wordt een goede ventilatie tijdens het werk beoordeeld. Als kan worden aangetoond dat dat allemaal niet kan, komt het smoeltje dat De Ridder noemde in beeld. Maar dan bedoelt hij wel een hoogwaardig adembeschermingsmiddel waarover wij ons met name door TNO-Bouw laten voorlichten".

Het Breed Werkgeversoverleg is niet alleen samengesteld uit vertegenwoordigers van de algemene en van de gespecialiseerde bouw. Ook de leveranciers van bouwmaterialen hebben een belangrijke inbreng, zij moeten waar mogelijk helpen om de eerste zeef van de andere werkmethoden naar de praktijk te vertalen. Naast de aanpak via dit overleg heeft CONGA ook haar contacten met stofzuigerfabrikant Nilfisk weer aangehaald. Nu meer bekend gaat worden over de regelgeving, kunnen ook de aan dit bedrijf te stellen eisen worden verduidelijkt. Daarbij staat voorop dat zo kwetsbare aansluiting van een stofzuiger op een andere machine door haar gegarandeerd wordt. "We hebben er niets aan als straks de leveranciers van verschillende, maar met elkaar te gebruiken machines elkaar de zwarte piet kunnen toespelen. We proberen nog steeds één totaaloplossing aan te dragen".

Verkeerde been

De twee Congavertegenwoordigers kunnen niet nalaten hun spijt te blijven betuigen over de kwaliteit van het LUW-onderzoek dat als belangrijk vertrekpunt voor het overheidsbeleid is gaan gelden. Door De Ridder wordt in dat verband verwezen naar het door de onderzoekers als geldende techniek genoemde "nat" uitslijpen van voegen. "Het kenmerk van door NVK-bedrijven aan te brengen voegen is nu juist dat die de achterliggende (bouw)materialen tegen vocht moeten beschermen. Dat geldt dan zeker voor het moment waarop die voeg open wordt gemaakt". Ook Verschuren kan een glimlach niet onderdrukken als zij verwijst naar de door de Wageningse onderzoekers beschreven praktijk van de op afstandbedienbare voegenslijper. "Na een fraaie beschrijving van dat radiografisch bestuurbare apparaat, geven zij zèlf aan dat het niet in productie en niet te huur is. Maar het gevaar is wel dat door het noemen van dat ding, de regelgevers op het verkeerde been worden gezet".

Het Ministerie is nu door het Breed Werkgeversoverleg concreet erop gewezen op welke punten naar haar oordeel de uitvoeringsregels op de praktijk moeten worden aangepast. Daarbij wordt geprobeerd aan te sluiten op de tijdnood waarbinnen moet worden gewerkt. Vervolgens zullen de Conga-brancheorganisaties hun leden moeten gaan informeren. De Ridder wijst er nog op dat de naleving van de nieuwe MAC-waarde niet een ander gevaar mag gaan inhouden. "We hebben tijdens ons laatste overleg op het Ministerie erop gewezen dat die nieuwe regels voor iedereen in de bouwnijverheid moeten gelden. Zowel voor algemene bedrijven, voor de gespecialiseerde aannemers, maar òòk voor ZZP-ers".

Conga

De Confederatie Gespecialiseerde Aannemers is in 1995 opgericht. Binnen de vereniging werken samen de brancheorganisaties Aannemers Vereniging Metselwerken (AVM), Bond van Aannemers van Tegelwerken in Nederland (BOVATIN), Het Hellende Dak, Nederlandse Vereniging van Kitverwerkende bedrijven (NVK), Verbond Ondernemers Gespecialiseerde Aanneming (VOGA), Vereniging Nederlandse Voegbedrijven (VNV v/h AVPB) en Vereniging van Steigerbouwers (VSB) – sectie Staal. De overeenkomst tussen deze organisaties is dat hun lidbedrijven onder de zgn. Bouw-CAO vallen, zonder op de totstandkoming daarvan invloed te kunnen uitoefenen. Om hierin verandering aan te brengen voert CONGA uitvoerige gesprekken met allerlei partijen binnen de bedrijfstak. Daarbij benadrukt zij dat haar leden de verantwoordelijkheid voor een goed arbeidsvoorwaardenbeleid voor de gehele branche zeker niet uit de weg gaan. Zo werd onlangs aan Staatssecretaris Hoogervorst gevraagd te mogen toetreden tot de convenanten die door hem met AVBB en vakbonden worden gesloten op het gebied van arbeidsomstandigheden.