Roofs 2000-11-03 Daktuinen

Onze woning is gelegen in de directe nabijheid van een park, dat wil zeggen, in de jaren zestig was het een groot weiland met als bestemming industrieterrein. Bij gebrek destijds aan gegadigden ontwikkelde het weiland zich tot een woest moerassig jong bos. Dat trok de aandacht van natuurliefhebbers en die hebben zich dan ook over het stuk natuur ontfermt. Naar op en top Nederlands gebruik is een stichting in het leven geroepen die zich sindsdien jaarlijks buigt over wat er wel en niet in dit unieke stukje natuur mag groeien. Vrijwilligers zijn jaarlijks aan het snoeien en planten dat het een lieve lust is.

Ik bedoel maar, mensen houden van de natuur maar dan wel als ze het kunnen beheersen. Wie in tuincentra rondneust en de vele geliefde bladen aangaande huizen en tuinen doorbladert krijgt al snel in de smiezen dat mensen eigenlijk dol zijn op gecultiveerde natuur. Dat leidt tot grappige tegenstellingen. Zo kun je bij een gemiddeld tuincentrum niet alleen plantjes kopen maar ook voldoende gif om alles wat in het tuincentra groeit en bloeit om zeep te helpen. En behalve planten treft men vele stenen tuinen, plastic bakken, afrasteringen en gewolmaniseerde houten producten, allemaal natuur natuurlijk. Een onverzorgde tuin waar de natuur haar gang mag gaan, dat kan niet. Dientengevolge vergt de "woeste tuin" het meeste onderhoud. Natuur prima, maar dan wel waar wij het willen en zoals wij die graag zien en daar horen brandnetels en ander "onkruid" niet bij. Wie het dak als bestemming natuur wil geven moet zich bovenstaande maar in de oren knopen. Het is het grootste probleem voor aanbieders van daktuinsystemen. Op het dak heerst een woestijnklimaat waarin, afgezien van de natte periodes, nauwelijks iets kan groeien. Ik heb verscheidene woestijnen bezocht en wat daar indruk maakt zijn vooral de natuurkrachten. Eenmaal uit de geconditioneerde auto ervaar je pas de geselende elementen. De schriele plantjes die er staan dwingen respect af door te kunnen bestaan in een dergelijke omgeving. Dit beeld stemt niet overeen met de folders van daktuinen. Techneuten en natuurvorsers hebben daarom ingenieuze systemen ontwikkeld om begroeiing op dak mogelijk te maken. Vooral de waterhuishouding speelt een cruciale rol. Gecultiveerde natuur dus. We mogen de technische voordelen van een daktuinsysteem niet vergeten. Voordelen die objectief beschouwd nogal meevallen. Zo is een dak met een daktuinsysteem beslist niet onderhoudsvrij. Wie zelf een tuin heeft weet waarom en als gezegd is onkruid ongewenst laat staan verdroogde halmen en dergelijke die al snel het beeld bepalen. Voor wat de warmteweerstand betreft kan alleen gesteld worden dat het in de zomer minder warm is onder een dergelijk dak. In de winterperiode werkt de daktuin als een natte deken en is feitelijk extra isolatie nodig om het warmteverlies te reduceren. Interessant in dat opzicht is een opmerking van een leverancier van daktuinsystemen. Wanneer het in de winter onder de daktuin te warm wordt, dan reageert de beplanting met ontkiemen omdat de lente in aantocht is. Eenmaal ontkiemt blijkt het te koud en sterft de ontkiemde beplanting. Een daktuin reduceert wel degelijk de hoeveelheid water die van het dak afkomt en dat is een positief punt wat in Duitsland aanleiding is om de eigenaar van het dak fiscaal minder te belasten. Vrijwel alle technische argumenten om een daktuinsysteem op het dak aan te brengen zijn feitelijk neveneffecten. Technisch gezien zijn er meer argumenten om niet tot dakbegroening over te gaan dan wel. Het zijn emotionele argumenten die de doorslag geven. Een gebouw kan extra status verkrijgen met een daktuin. Denk aan het Gasunie gebouw te Groningen, het VPRO gebouw te Hilversum of een nog mooier voorbeeld de Trump Tower in New York.

's Werelds meest naar status smachtende patser kan het niet duidelijker maken. Een geslaagde daktuin is altijd mooier dan een kaal dak. Dat aspect moet worden uitgewerkt en de verkoop dient grondig te worden begeleidt om tot een goed resultaat te komen. Kennis is nodig aangaande daktechniek en dakbeplanting. Het idee daktuin verkoopt zichzelf en het is zaak daar goede invulling aan te geven, met gevoel voor cultuur natuurlijk.

door: Ton Berlee