Roofs 2001-03-26 Trelleborg
Op uitnodiging van Delbouw – importeur van de Trelleborg producten Superseal en Elastoseal- heeft Roofs een werkbezoek gebracht aan de fabriek van EPDM folies. De vraag naar en de toepassing van EPDM dakfolies neemt al jaren gestaag toe. Verslag van een bezoek aan een multinational.
In het uitgestrekte Zweedse land zijn de afstanden vele malen groter dan de kaart doet vermoeden.
Dat besef dringt door op weg naar Värnamo, de stad waar de fabriek staat die we bezoeken. Bij het bedrijf aangekomen worden wij ontvangen door de heren Bo Peterson en Jonas Hallberg, die in het vervolg ook antwoord geven op de vragen die we hebben.
Profiel
Allereerst willen we weten hoe Trelleborg is in te schatten op de kaart van producenten van EPDM dakfolies. Dat levert een stortvloed aan cijfers en feiten op: 16.500 mensen zijn momenteel werkzaam bij het bedrijf, te verdelen over de 4 divisies ‘auto-industrie’, ‘banden (tracktors)’, ‘engineeringsystemen’ en ‘bouwsystemen’ die samen goed zijn voor een totale jaaromzet van ongeveer 1.871 miljard euro.
Vanzelfsprekend gaat onze belangstelling uit naar de divisie ‘building systems’ die een jaaromzet heeft van 170 miljoen euro. Deze divisie is eveneens opgebouwd uit vier afdelingen (productgroepen), te weten ‘industrieel profiel’, ‘speciaal profiel’, ‘bitumen dakbedekking’ (Mataki) en ‘rubber membranen’ (EPDM en Butyl rubber).
Uit de gegevens die worden verstrekt, blijkt de totale EPDM dakbedekkingmarkt in Europa op dit moment circa 62 miljoen euro per jaar om te zetten, waarvan Trelleborg meer dan een kwart voor zijn rekening neemt. Met deze cijfers is het duidelijk dat Trelleborg op het gebied van de dakfolies tot de grote jongens behoort.
Productie
De divisie ‘rubber’ waarvan de productie in 1967 startte met Butyl producten, is pas in 1979 overgegaan naar het modernere EPDM. Inclusief Butyl heeft men vanaf 1967 tot op de dag van vandaag ongeveer 45 miljoen m2 geproduceerd en wereldwijd verkocht. Binnen Europa heeft Trelleborg een leidende positie en is men erg trots op het feit dat als eerste fabriek een ISO 9001 en 14001 werd verkregen.
Van de dakbedekkingsystemen wordt 10% in de Scandinavische landen verkocht, 80% in de rest van Europa en het restant in de Arabische landen en de Verenigde Staten.
Op de vraag hoe EPDM nu eigenlijk wordt geproduceerd en om welke bestanddelen het gaat, wordt erg teruggehouden gereageerd, het gaat hier tenslotte om een geheim procédé. Het levert niet veel meer op dan een globaal verhaal over de productie van EPDM, dat we hier trachten weer te geven.
Het productieproces begint met een mix van een drietal hoofdbestanddelen, respectievelijk polymeer, roet en een geheime samenstelling van chemicaliën. Deze ingrediënten worden gemengd met een grote mixer en dat levert een soort “ballen” op die met walsen tot lange dikke plakken worden geperst. Die plakken vormen het ingangsmateriaal voor de membraanmachine. Afhankelijk van het soort product - Butyl rubber, Superseal of Elastoseal - worden de plakken opnieuw gekneed en in een lange band naar een extruder verzonden. Alvorens er membranen van te maken, wordt het mengsel in de extruder nog ontdaan van alle voorkomende vervuilingen. De reiniging vindt plaats door het mengsel onder hoge druk en temperatuur door een fijne zeef te persen. Nadat het aldus is schoongemaakt, loopt het mengsel als een dikke band weer naar een wals waar het tot membranen wordt gewalst. Twee banen gaan vervolgens in de zogenaamde membraanpers die de twee weer samenvoegt tot één membraan. Om het geheel niet aan elkaar te laten plakken, wordt het membraan op een doek geplakt. Dit doek geeft het EPDM-membraan ook zijn bijzondere structuur. Op grote rollen gaan de samengeperste membranen met het doek enkele uren de oven in om te vulkaniseren. Bij het vulkanisatieproces komen namelijk de dwarsverbindingen tussen de polymeren tot stand waardoor het materiaal de bekende eigenschappen verkrijgt. Na vulkanisatie wordt het doek verwijderd en worden de rollen op verschillende lengten verpakt. De rollen worden over de gehele wereld naar verschillende ateliers verstuurd. In die lokale ateliers worden er tot slot de bekende grote vellen dakbedekking van gemaakt.
Innovaties
Het is bekend dat alle Trelleborg EPDM-systemen gebaseerd zijn op de Thermobond lastechniek waarbij een dun laagje TPE (ThermoPlastisch Elastomeer) op de lasnaad van het EPDM-membraan wordt gelamineerd zodat die gewoonweg met hete lucht (föhn) gelast kan worden en voor een unieke verbinding zorgt. Deze innoverende naadverbindingstechniek resulteert in een zeer grote hechting, bijna gelijk aan die van het materiaal zelf. Door de grote elasticiteit van de EPDM folie, in combinatie met de thermische naadverbinding, durven de mensen van Trelleborg te beweren dat deze manier van lassen, qua treksterkte bijna hetzelfde resultaat oplevert als vulkaniseren.
De meest recente innovatie is de Phaff hetelucht robot, een lasmachine die zelfstandig lasverbindingen maakt met een snelheid van 3 meter per minuut. De robot kan echter alleen in overdekte ruimtes gebruikt worden. Beschikt een dakdekker over een overdekte ruimte die groot genoeg is om de vellen ruim neer te leggen, dan kan hij met behulp van de robot de banen aan elkaar lassen en zo zelf grote vellen vervaardigen. De Phaff kent wel een beperking: de robot kan uitsluitend de Elastoseal lassen.
Dakbedekkingsystemen
In Värnamo worden drie soorten dakbedekking geproduceerd: de standaard EPDM, Superseal en Elastoseal.
Superseal is een EPDM membraan met aan de rugzijde een polyestervlies dat speciaal werd ontwikkeld voor mechanische bevestigingssystemen. Dit is dan ook zeer geschikt om als dakbanen te verleggen. Zijn alle banen mechanisch bevestigd, dan worden de naden waterdicht gemaakt met een föhn en de thermobond lasstrook.
Het meest moderne product is het Elastoseal dat direct geföhnd kan worden en speciaal is ontwikkeld voor geballaste daksystemen zoals onder andere groendaken. Elastoseal banen kunnen alleen in een atelier worden verwerkt tot grote vellen. Op het dak kan hiermee in één keer een stuk van 100 t/m 1000 m2 verwerkt worden.
Tenslotte willen we voor de volledigheid ook nog wijzen op de andere toepassingen van EPDM membranen, want naast de dakbedekkingssystemen is EPDM ook zeer geschikt voor terrassen, façades, waterreservoirs, vuilwatertanken, tuinvijvers en drinkwatercontainers. En voor een interessant bedrijfsbezoek natuurlijk.