Roofs 2003-02-12 Details bepalen de onderhoudsgevoeligheid

Eerder schreven wij in 'Roofs' dat verholen goten langs dakramen onderhoud behoeven. In een eerste artikel werden de problemen aangekaart waarop in een tweede artikel de marktleider van dakramen in Nederland reageerde. Verholen goten betekent water van de pannen plaatselijk onder de pannen leiden. Dat gaat goed, zolang de goten vrij van vuil zijn en op een correcte wijze in het pannendak zijn aangebracht. John Kouwenberg van Lafarge Dakproducten BV wees in een recent artikel in 'Bouwwereld' op ontwerpfouten van zonne-energiesystemen. Tevens maakte Lafarge Dakproducten BV recent bekend in haar zonne-energieprogramma 'Blue-Sky' de Eco-Nok te hebben opgenomen.

ing. A.B. Berlee - T-Joint

Het onderhoudsvrije aspect speelde een hoofdrol bij de keuze van Lafarge Dakproducten voor de Eco-Nok. Een leuke bijkomstigheid was dat deze zonneboiler genomineerd was voor de prestigieuze Nederlandse Bouwprijs 2003. Een mooier moment voor lancering, tijdens de laatste Bouwbeurs in Utrecht, was nauwelijks denkbaar. Op het moment van schrijven van dit artikel was nog niet bekend welk project of product de Nationale Bouwprijs 2003 heeft gewonnen. John Kouwenberg verwoordde in een artikel in de 'Bouwwereld' op bondige wijze wat er technisch zoal scheelt aan de reguliere zonneboilers en zonnesystemen. Uit dat artikel een samenvatting met toelichting om de keuze te onderstrepen.

Het hellende dak krijgt in toenemende mate een ontvangende functie. Naast de waterkerende functie wordt de inbouw en opbouw van zonne-energiesystemen op een hellend dak steeds gewoner. De doelstelling van het ministerie van VROM is om voor 2007 circa 250.000 zonneboilers te plaatsen en 2,5 miljoen m2 PV-modules. Aannemers krijgen dan ook steeds meer te maken met in- of opbouw van zonne-energiesystemen op het hellende dak. De bouwkundige aspecten van diverse systemen laat echter te wensen over. De bijgeleverde, vaak summiere, verwerkingsvoorschriften creëren niet zelden gevaarlijke situaties. Systemen van 40 kilo en meer zonder kraan of ander hulpmiddel op het dak plaatsen is onverantwoord. Daar komt bij, dat de geringe constructieve bevestiging van de systemen en de voorgeschreven verwerking vaak ondeugdelijk is, of fout wordt uitgevoerd.

Maar de meeste problemen veroorzaken zogenaamde dakgeïntegreerde systemen, die met goten tussen de dakpannen worden ingedekt. De uitvoering van de gootsystemen en de diepte van inbouw in het dakvlak spelen hierbij een grote rol. Een te geringe capaciteit, nauwelijks of geen waterkering en geen stuifsneeuwkering. Lekkages komen vooral tot uiting in de onderhoeken, waar de gebrekkige gootsystemen het hemelwater weer over de dakpannen moeten voeren, en bij de aansluiting van dakpannen op de bovengoot. Doorzakkende loodslabben, onder het systeem aangebracht, vormen ongewenste goten die bij een geringe wind het water onder de pannen terecht doet komen.
Zonne-energiesystemen moeten volgens de prestatie- eisen van het Bouwbesluit op een dakconstructie worden gemonteerd. Hiervoor is een normblad in voorbereiding. De voornorm NVN 7250 richt zich daarbij op de bouwkundige aspecten en eisen voor in-/opbouw. De voornorm moet worden getoetst aan de bestaande normen, waarvoor bepalingsnormen zijn opgesteld. Uitgebreid vooronderzoek heeft tot enkele conclusies geleid, en de voornorm zal naar verwachting dit jaar nog definitief worden. Een normcommissie is samengesteld, evenals een werkgroep onder leiding van TNO die standaardisatie nastreeft. Tot die tijd, aldus Kouwenberg, moeten we het doen met de beste optie: kiezen voor een vakman.

De centrale boodschap: een goed bouwkundig detail in het pannendak ligt boven de pannenlijn. Het afvoeren van water via verholen goten is mogelijk, maar een goed ontwerp en vakmanschap is daarbij wel een vereiste, alsmede onderhoud. De ergernis, zoals beschreven in het genoemde artikel, vormde de aanleiding voor de ontwikkeling van een geheel nieuwe collector waar in 'Roofs' al ruim aandacht aan is besteed: de Eco-Nok. In 2002 zijn een kleine honderd woningen voorzien van dit type zonneboiler. Langdurige regen in augustus, een zeer zware storm (nummer 6 sinds 1970) en een strenge vorstperiode zorgde voor een meteorologisch droomjaar in de zin van het testen in de praktijk. De praktijktest werd met glans doorstaan, waarop werd besloten de productie voort te zetten. Niet alleen werd besloten de productie voort te zetten, maar tevens werd besloten de verkoop mede door Lafarge dakproducten te doen laten plaatsvinden. Of de Eco-Nok past in de nieuwe norm is nog niet duidelijk, het is de enige in zijn soort. Wel duidelijk is dat technisch gezien de zaken zijn opgelost waardoor in dat opzicht niets meer een doorbraak van zonne-energie in de weg staat.

bron: Bouwwereld nr. 21 (2 december 2002) 'Montage uit de losse pols', John Kouwenberg, Lafarge Dakproducten BV