Roofs 2004-07-16 Monumenten veilig inspecteren
De ontwikkelingen op het gebied van valbeveiliging volgen elkaar in hoog tempo op. Dit is niet alleen op het platte dak het geval, ook zijn er opvallende innovaties op het hellende dak gaande. Onlangs zijn diverse nieuwe veiligheidssystemen voor het hellende dak geïntroduceerd. Roofs zal aan de hand van verschillende artikelen de ontwikkelingen nader belichten. In dit eerste deel aandacht voor de veiligheidshaak RTH 01®.
Traditionele veiligheidshaken
Hoewel traditionele veiligheidshaken op grote schaal, en dikwijls zonder problemen, worden toegepast, zijn de volgende aandachtspunten van belang.
• Indien de haken zijn vervaardigd van roestvast staal dan moeten de lasnaden extra beveiligd zijn tegen lasbreuk;
• Indien de haken zijn vervaardigd van gegoten materiaal dan moeten deze vrij zijn van gietfouten. Gekeurd materiaal, eventueel voorzien van een keurmerk is hier op getest;
• De dakhaken moeten boven de dakbedekking worden geplaatst. Indien in de haak een ladder wordt geplaatst moet de gebruiker er van bewust zijn dat de laddersport tweezijdig belast kan worden omdat de dakladder niet altijd volledig op de dakbedekking draagt.
De veiligheidshaak is onlangs door de nieuwe handelsonderneming Roof Trading uit Veldhoven geïntroduceerd. Het systeem is een belangrijke innovatie op de traditionele veiligheidshaak, omdat enerzijds de wijze van aanbrengen eenvoudiger en veiliger is, en anderzijds omdat er naar verhouding maar weinig haken nodig zijn om het hele dakvlak te beveiligen. Dit laatste is vooral van belang bij de daken van monumentale gebouwen zoals kerken: de haken worden hier dikwijls als ontsierend ervaren. Doordat deze nieuwe veiligheidshaken enkelvoudig worden aangebracht, en zodoende geen deel uitmaken van een veiligheidssysteem, hoeft geen jaarlijkse keuring te worden uitgevoerd.
Van buitenaf aan te brengen
Het systeem bestaat uit een RVS haak die om de gording of spoor wordt geplaatst met moeren en carosserieringen, een drukplaat, een verankeringspunt en waterdicht afgedekt met een loden of roodkoperen doorvoerloket.
Traditionele veiligheidshaken worden met drie slotschroeven of zeskantbouten verticaal onder elkaar in de gording of spoor gemonteerd en aan de binnenzijde voorzien van sluitringen en zeskantmoeren. Bij een sporenkap kunnen alle drie de bouten rechtstreeks door de spoor worden bevestigd; bij toepassing in een gordingkap, die het meest voorkomt, is echter een extra achterhoutconstructie nodig (‘contra-latting’). Bovendien is het, met name bij monumentale (kerk)gebouwen, een bijzonder lastige en gevaarlijke klus om de veiligheidshaken aan de binnenkant af te monteren en ‘contra-latting’ aan te brengen. De constructies zijn dikwijls niet berekend op werkzaamheden aan de binnenzijde van het dak. Denk hierbij bijvoorbeeld aan ruimten boven stucgewelven in kerken, waarbij de veiligheidshaakpunten alleen op een gevaarlijke manier en/ of extra materieel te bereiken zijn.
De RTH 01® wordt vanaf de buitenkant aangebracht. De haak wordt door één gat gestoken en vervolgens zodanig om de gording gehaakt, dat het uiteinde nog naar buiten steekt. ‘Contra-latting’ is dus niet nodig. Met behulp van een geschroefde drukplaat en moer wordt de haak één geheel met de gording of spoor. Met de indekpan of –loket wordt de veiligheidshaak waterdicht afgewerkt. Daarna volgt een grote carrosseriering (+ moer), vervolgens een haakstuk waar de veiligheidslijn in wordt bevestigd en tenslotte een borgmoer.
Praktijk
De haak kan zowel opwaartse als neerwaartse krachten opvangen. Dit biedt de dakdekker of inspecteur de mogelijkheid zich middels een lijn over de nok aan de andere dakzijde te zekeren. Er is (verticaal gezien) slechts één haak nodig voor een beveiliging van het totale dakvlak: nok- en tussenhaken zijn dus niet nodig. De verticale afstand is afhankelijk van de dakhelling en soort dakconstructie, de ideale afstand is heuphoogte vanuit de goot. Horizontaal wordt een tussenruimte van één tot anderhalve meter aanbevolen, zodat voor degene die tussen de haken staat, twee haken bereikbaar zijn.
De veiligheidshaken worden gebruikt als permanente beveiliging. De duurzaamheid van het materiaal is dus van groot belang. De haak is vervaardigd uit roestvast staal 316AISI (dus corrosiebestendig), en heeft geen lasnaden. Hiermee wordt ook het veilig gebruik bevorderd.
De vorm van de veiligheidshaak voorkomt tenslotte letsel bij een eventuele val: de rechte vormgeving sluit uit dat iemand met bijvoorbeeld een ledemaat achter de haak kan blijven hangen.
De nieuwe haak is in alle hellende dakbedekkingen inzetbaar. De veiligheidshaak is leverbaar met diverse accessoires, zoals de loden of roodkoperen indekloketten, veilige laddersteun, werplijn, ladderketting, e.d. De haak is door TNO goedgekeurd volgens NEN-EN 517A en Europees geregistreerd. Het aanbrengen van veiligheidshaken op monumentale gebouwen wordt door de Rijksdienst voor Monumentenzorg gesubsidieerd.