Roofs 2004-09-14 Loonkosten bij arbeidsongeschiktheid zijn te verhalen.
• Nico Tijm, Regresbureau Mercurius
Stel, uw werknemer raakt arbeidsongeschikt door een ongeval. Dan bent u als werkgever verplicht het loon van deze werknemer door te betalen: u moet altijd het boetekleed aantrekken. Bij de loondoorbetalingsverplichting wordt niet beoordeeld wat de oorzaak van de arbeidsongeschiktheid is. Maar wanneer de schuld van het ongeval bij een derde ligt, kan het netto doorbetaalde loon worden verhaald. Hoe werkt dit?
Sinds 1996 kunt u het netto doorbetaalde loon zelf verhalen. Omdat het verhalen van loon ingewikkeld en tijdrovend kan zijn, wordt dit werk veelal uitbesteed aan hierin gespecialiseerde bureaus. De Ziektewet werd tot de privatisering per 1 maart 1996 volledig door de bedrijfsverenigingen (nu Uitvoeringsinstelling Werknemersverzekeringen) uitgevoerd. Hoe is de stand van zaken nu? Door het in werking treden van de Wet Uitbreiding Loondoorbetalingsverplichting bij Ziekte (WULBZ) werd iedere werkgever verplicht om bij volledige arbeidsongeschiktheid van een werknemer gedurende maximaal 52 weken 70% van het loon door te betalen.
In veel CAO’s werd opgenomen dat bij het eerste jaar van arbeidsongeschiktheid een aanvulling op het loon volgde van 30%. Bovendien werd veelal geregeld dat er na 52 weken arbeidsongeschiktheid bij een WAO-uitkering een aanvulling op het loon volgde van maximaal 30% in het eerste WAO-jaar. Voor het tweede WAO-jaar werd dan veelal een aanvulling van maximaal 20% geregeld.
Sinds 1 januari 2004 is een werkgever verplicht maximaal 104 weken door te betalen bij arbeidsongeschiktheid. Het eerste jaar maximaal 70% (met eventueel een aanvulling vanuit de CAO) en het tweede jaar maximaal 70%. Pas als de werknemer daarna nog arbeidsongeschikt is, komt de WAO in zicht. De financiële gevolgen van de invoering van de WULBZ per 1 maart 1996 en de wijziging met betrekking tot de verlenging van de loondoorbetalingsverplichting per 1 januari 2004 komen volledig voor uw rekening.
Dit risico kan uw bedrijf afdekken door een ziekteverzuimverzekering voor uw werknemers af te sluiten. Met als gevolg dat u geconfronteerd wordt met een aanzienlijke premiedruk. U kunt deze slechts dempen door een eigen risico met de verzekeraar af te spreken. Dit eigen risico kan worden genomen in tijd of in geld. Denk bij dat laatste aan een stop-loss verzekering. Bij de stop-loss verzekering draagt de werkgever de loondoorbetalingsverplichting. Als het totale bedrag dat de werkgever in een verzekeringsjaar aan loon moet doorbetalen, een bepaalde grens overschrijdt, dan is het meerdere voor rekening van de verzekeraar.
Veel bedrijven hebben besloten om volledig eigenrisicodrager te worden. Dit houdt dus in dat alle lasten ten gevolge van de loondoorbetalingsverplichting voor rekening komen van deze werkgevers – ook al is de arbeidsongeschiktheid ontstaan door toedoen van een derde.
Regresrecht
In het Burgerlijk Wetboek is opgenomen dat de ondernemer zijn financiële gevolgen van de loondoorbetalingsverplichting kan verhalen op degene die aansprakelijk is voor het ontstaan van de arbeidsongeschiktheid van zijn werknemer. Op grond van de Ziektewet bestond er voor de bedrijfsverenigingen (nu Uitvoeringsinstelling Werknemersverzekeringen) de mogelijkheid om het uitbetaalde ziekengeld rechtstreeks te verhalen op de persoon die de arbeidsongeschiktheid heeft veroorzaakt. De werkgever heeft dit schadevergoedingsrecht, het zogenoemde regresrecht ook sinds 1 maart 1996.
Roekeloosheid
Bij het instellen van regres door de werkgever is het volgende van belang:
• Het gaat om schuldaansprakelijkheid. Dit betekent dat degene die de schade heeft toegebracht dit willens en wetens heeft gedaan. Bijvoorbeeld als iemand door verkeersovertredingen schade heeft veroorzaakt.
• De werkgever heeft slechts een regresrecht voor het nettoloon. Hij kan niet méér vorderen dan wat door de werknemer aan schade zou zijn geleden als er geen loondoorbetalingsverplichting bestond.
• Als de aansprakelijke persoon een eigen werknemer is, heeft de werkgever dit regresrecht alleen als de schade is veroorzaakt door opzet of bewuste roekeloosheid van die werknemer.
Getraceerd
Ondanks dat het regresrecht al jaren in het Burgerlijk Wetboek is opgenomen, wordt het uitvoeren van dit recht vaak achterwege gelaten. Oorzaken zijn hiervoor wel te vinden. Het instellen van regres vereist een specialistische aanpak. Niet alleen moet de aansprakelijkheid worden uitgezocht en vastgesteld, ook de aansprakelijke wederpartij moet worden getraceerd, het medisch causale verband tussen het ongeval en de loonschade moet worden aangetoond, de loonschade moet worden berekend en de vordering moet worden ingediend en uiteraard geïncasseerd. Voor incasso is veelal discussie. Regres kan worden ingesteld binnen drie jaren nadat de arbeidsongeschiktheid is ontstaan.
Ernstig letsel
Een voorbeeld uit de praktijk: in het weekeinde gaat mevrouw Dekkers met haar auto op bezoek bij haar vriendin. Plotseling moet zij remmen bij het verkeerslicht. De bestuurder van de auto achter haar schat de verkeerssituatie volledig verkeerd in en doet een laatste poging een botsing te vermijden, maar helaas. Van beide auto’s is weinig meer over, maar erger, mevrouw Dekkers moet worden afgevoerd naar het ziekenhuis. Daar wordt geconstateerd dat zij ernstig letsel heeft opgelopen; zij verblijft enkele weken in het ziekenhuis en moet naar een revalidatiecentrum.
Uit onderzoek is gebleken dat zij bij dit ongeval een whiplash heeft opgelopen. Na ruim tien maanden afwezigheid hervat zij toch weer haar werkzaamheden. Voor haar gevoel werkt zij weer als vanouds. Na enige tijd voelt zij de klachten toch weer opkomen en zelfs verergeren. Zij meldt zich weer ziek bij haar werkgever ondanks dat het ongeval alweer ruim een jaar terug is. Pas na de behandeling van enkele maanden, hervat zij de werkzaamheden weer voor enkele uren per dag en later in het jaar weer compleet.
Loonschade
Haar werkgever heeft in de tussentijd een tijdelijke vervanger voor haar aangesteld. Hij heeft over de volledige arbeidsongeschiktheidsperiodes het loon van mevrouw Dekkers moeten doorbetalen voor een totaalbedrag van ¤ 18.500,00. Hij ziet zich gesteld voor deze hoge kosten en realiseert zich dat hij wellicht de schade kan verhalen op degene die het ongeval heeft veroorzaakt.
Ondanks deze hoge kosten weet hij ook dat zoiets nogal wat werk met zich meebrengt die hij er niet met zijn drukke bezigheden van zijn eigen zaak bij kan hebben. Hij besluit dit werk uit te besteden. Uit de door hem ingewonnen informatie blijkt dat hij het loon dat aan de vervanger is uitbetaald, niet kan verhalen op degene die het ongeval heeft veroorzaakt, maar wél de schade van ¤ 18.500,00! Na enige tijd krijgt hij het bericht dat de loonschade voor hem is verhaald en dat hij de afrekening tegemoet kan zien.
Rekenvoorbeeld
De financiële gevolgen op een rij met voorbeelden bij volledige eigen risico:
Een werknemer raakt buiten zijn schuld arbeidsongeschikt bij een verkeersongeval en blijft 6 maanden uit het arbeidsproces. Hij heeft een netto maandloon van ¤ 1.200,00. Uw directe loonschade bedraagt als gevolg hiervan
¤ 7.200,00.
Mocht uw werknemer veel langer volledig arbeidsongeschikt geraken en zelfs een volledige WAO-uitkering genieten dan kan het volgende voorbeeld u een inzicht geven van de financiële gevolgen als u volledig doorbetaalt bij arbeidsongeschiktheid (één voorbeeld voor en één na 1 januari 2004):
Situatie voor 1 januari 2004:
Loondoorbetalingsverplichting
1e jaar 12 x ¤ 1.200,00 ¤ 14.400,00
WAO-aanvulling 30%
(eerste WAO-jaar bij 80-100% WAO) ¤ 4.320,00
WAO-aanvulling 20%
(tweede WAO-jaar bij 80-100% WAO) ¤ 2.880,00
Totale loonschade ¤ 21.600,00
Situatie na 1 januari 2004:
Loondoorbetalingsverplichting
1e jaar 12 x ¤ 1.200,00 ¤ 14.400,00
Loondoorbetalingsverplichting 2e jaar
12 x ¤ 840,00 (70%) ¤ 10.080,00
WAO-aanvulling 30%
(eerste WAO-jaar bij 80-100% WAO) ¤ 4.320,00
WAO-aanvulling 20%
(tweede WAO-jaar bij 80-100% WAO) ¤ 2.880,00
Totale loonschade ¤ 1.680,00