Roofs 2005-09-12 Of hout het houdt

Hoe kan een dakdekker een simpele, maar verantwoorde keuze maken uit het scala aan bevestigers? Behandelden we in eerdere artikelen de stalen en de betonnen ondergrond, nu worden houtachtige ondergronden nader beschouwd.

• Connector

Het lijkt simpel, een parker voor staal en een schroef met plug voor beton. Dat bleek niet het geval en ook voor houten ondergronden is het, helaas, niet zo simpel. Door de vele varianten binnen houtachtig is de dakdekker gedwongen meer criteria te beoordelen. De volgende onderverdeling is te maken:

•          Massief hout, meest Europees naaldbomen hout;

•          samengestelde houten platen, o.a. multiplex, spaanderplaat en vezelplaat;

•          composiet platen, o.a cement gebonden spaanders, hardboardachtige platen etc.

Elk van deze ondergrond vereist een aparte manier van bevestigen. Per fabrikant verschilt dat ook nog eens. Bij nieuwbouw is dat goed te volgen, maar bij renovatie ligt dat anders. Een dakdekker kan navraag doen bij een opdrachtgever/eigenaar wat nu precies de ondergrond is en dit laten bevestigen. Meestal levert dit niets op en wordt pas bij de uitvoering duidelijk welke ondergrond het dakvlak heeft. Het zal niet vaak voorkomen dat de klant hier begrip voor heeft en de dakdekker toestaat om een meerprijs te rekenen voor óf meerdere bevestigers, óf duurdere, en eventueel meer arbeidsuren. Laat staan voor de stagnatie die ontstaat na de onaangename verrassing. Beiden willen uiteraard deze discussie niet achteraf hebben.

Bij renovatieprojecten is de aanleiding meestal lekkage en wanneer de lekkage wordt bemerkt kunnen er reeds vele lekkages hebben plaatsgevonden die hun uitwerking op de houtachtige ondergrond hebben gehad.Vocht is fnuikend, houten vezels verliezen hun structuur bij wisselende vochtomstandigheden. Eenmaal aangetast hout biedt aanzienlijk minder houvast voor bevestigers, een punt waar rekenschap aan gegeven moet worden. Uittrekproeven op het dak om de kwaliteit van de ondergrond te bepalen hebben geen tot weinig zin.

Ook hier geldt dat als één bevestiger niet goed zit, een storm deze juist wel zal vinden; waardoor de naaste bevestigers worden overbelast en zodoende  een heel dak kan worden geruïneerd.

Als bevestigers in deze aangetaste ondergrond worden gedraaid dan hebben ze niet alleen nauwelijks  uittrekkracht, ze kunnen ook sneller gaan corroderen. Vochtig en/of aangetast dakbeschot moet dus worden vernieuwd.

Bevestigers voor houtachtige ondergronden kenmerken zich door een grotere spoed. Het oppervlak dat de bevestiger maakt met de ondergrond is vele malen groter dan bijvoorbeeld een bevestiger in een stalen ondergrond. Niet alleen de spoed is groter wat een groter oppervlak bewerkstelligt, ook de dikte van het materiaal waarin de schroef wordt gedraaid is aanzienlijk groter. Op dit punt is het van belang de voorschriften van de fabrikant te kennen en toe te passen. Voor naaldhout is minimaal 22mm in de ondergrond nodig om de benodigde houvast te bieden. Dikker zal meestal niet tot een hogere uittrekwaarde leiden. Zoals in eerdere publicaties vermeld, zijn bij nagenoeg alle dakopbouwen (isolatie en of dakbedekking) de te bevestigen materialen de zwakste schakel. (Dakopbouw-constructies die wél meer aan kunnen, hebben meestal ook zeer speciale bevestigingssystemen, die apart op hun functioneren beoordeeld dienen te worden.)

De mate van indraaien bij plaatmaterialen verschilt in belangrijke mate. Underlayment, multiplex of composietplaten hebben hun eigen bevestigers. Deze bevestigers kunnen niet klakkeloos uitgewisseld worden. Om het compleet te maken: verscheidene houtachtige ondergronden kunnen sterk corrosief werken op de metalen bevestiger en ook hier zijn de aanwijzingen van de fabrikant van belang.

Let hierbij op:

•          Hout wordt vaak tegen rot beschermd of bestaat uit lagen welke verlijmd zijn. Deze hout impregnering en lijmen werken doorgaans zeer corrosief op metalen. Uitsluitend RVS A 2 of beter dient dan gebruikt te worden.

•          Bij vezelplaten zal een schroef vaak sneller dolgedraaid kunnen worden. Gebruik hier zeker een goed ingestelde diepte aanslag.

Schroeven met een grovere spoed en waar het verschil tussen de buitendiameter t.o.v. de kerndiameter groter wordt, zijn hier ook een betere keus.

Er zijn houtachtige ondergronden die feitelijk niet geschikt zijn voor schroefachtige bevestigingssystemen. Vooral de platen die eigenlijk voor o.a. een betere akoestiek worden gebruikt, zijn ongeschikt. Een bekende plaat in dit opzicht is die van Durisol Mevriet. De dikte van het cement is doorgaans te dun en zeer wisselend van dikte om een goede betonbevestiger te kunnen gebruiken. Ook de houtsnipper platen die door cement gebonden zijn, zelfs niet met behulp van toggles, zijn in dit opzicht bekend. Door het constant jutteren door de wisselbelastingen van de wind wordt het ondereinde van de toggle langzaam in de ondergrond getrokken.

De dakdekker wordt sterk ontraden zelf oplossingen voor dit soort ondergronden te zoeken in bestaande schroeven. Meestal zijn deze schroeven door de fabrikant al getest op geschiktheid en wanneer het niet vermeld staat, dan is het even vaak niet geschikt.

Samenvattend:

Wees kritisch bij bestaande houtachtige ondergronden. Hout dat onder invloed van vocht zijn structuur verliest, is ongeschikt om in te schroeven. Er zijn verschillende houtachtige ondergronden, dus verschillende soorten schroeven. Let op de labels en de geschiktheid, bij twijfel de leverancier of de fabrikant raadplegen en niet zelf een bestaande schroef ‘proberen’.