Roofs 2006-05-03 Van socialist tot ZZP-er
Vroeger, in mijn jeugd, werd mij verteld dat het gevaar uit het oosten kwam. Ik weet nog goed dat wij eind jaren `60 van de vorige eeuw veel meer blikken voedsel in huis hadden dan wij in mijn beleving ooit konden opeten. De Praagse lente was met harde hand in een winter omgeslagen en naar verluid stonden Oost-Europeanen aan onze grenzen te rammelen. De Koude Oorlog was voelbaar aanwezig en menige Nederlander vreesde de komst van de vijand uit het oosten.
In die periode werkte mijn vader bij Piet Smit, een grote scheepswerf in Rotterdam. Daar krioelde het van de Joegoslaven, ingehuurd via het communistische arbeidsbureau dat zo lekker goedkoop vaklieden kon leveren. Deze mensen vormden voor mijn vader en zijn collega’s geen bedreiging. De tijd was er rijp voor, werk was er in overvloed en na het aflopen van hun contract gingen ze weer naar huis. Geen probleem: het zware en vuile werk werd zo gedaan en iedereen had er vrede mee.
Toen eind 1989 de Berlijnse Muur viel, waren wij verrukt over het feit dat de Koude Oorlog voorbij was. Er was rust aan het front. Een nieuwe tijd stond aan te breken. Er zou vrijheid zijn en iedereen zou hiervan profiteren. De bedreiging uit het oosten bestond niet meer.
Ook nu beleefden we een periode van hoogconjunctuur en de bomen groeiden de hemel in. Wat kon ons nog gebeuren. Oost-Duitse arbeidskrachten waren gewoon Duitsers geworden, niet meer en niet minder.
Daarna begon de expansiedrift van onze eigen westerse regeringen: de EEG was niet groot genoeg meer. Alle Europese burgers, west-midden-oost, het maakte niet uit waar vandaan, iedereen moest mee profiteren. Onze economie moest hun economie worden, alleen dan konden WIJ groeien en zij profiteren. Hoe meer hoe beter, was het credo. Ook de oude Oostbloklanden wilden maar al te graag mee in de vaart der volkeren. Van zes lidstaten in het prille begin gingen we naar negen en nu bijna 25 (deel)lidstaten. De EEG groeide en groeide, het kon niet op.
Maar nu, anno 2006, na wat economische tegenwind, zien velen weer gevaar en opnieuw komt het uit het oosten. Met tienduizenden staan nu de Polen en andere “nieuwe Europeanen” aan onze landsgrenzen te schudden. Nee, dit keer hoeven we niet bang te zijn, zegt men. Ze komen niet om te vechten maar om te werken. Werken in de kassen, in het vrachtvervoer, in de bouw - overal waar vaklieden zijn gewenst, kunnen de “Polen” ons van dienst zijn. Ze werken hard, doen wat u zegt, zijn nooit ziek en zijn ze dat wel, komt zonder meerprijs een ander. Wat maakt het uit. En als klap op de vuurpijl: ze zijn goedkoop. Voor minder dan de helft van een Hollands uurloon huurt u er een in, incl. kost, inwoning, scheidingsgeld, reiskosten en wat al niet meer.
Gek toch, dat arbeiders bang voor hun job zijn! Het zijn gewone mensen die hier hun geld proberen te verdienen als Poolse ZZP-er of via een (Pools) uitzendbureau. Al dan niet op legale wijze, maar altijd goedkoper dan een eigen, “Hollandse”, kracht. En valt de nieuwe werknemer wat tegen, dan heb je als werkgever er twee voor de prijs van een en dan moet het toch wel een hele slechte zijn als er niets te verdienen valt aan deze oud-communisten.
Echt vreemd, dat werknemers en Hollandse ZZP-ers die nu ook ineens heel duur blijken te zijn zich zenuwachtig maken.
Ik vraag me dan ook wel eens af: hoe vaak zou Karl Marx zich inmiddels in zijn graf hebben omgedraaid? Eerst werd zijn levensfilosofie verkwanseld naar een communistische dictatuur, daarna stortte het communisme ineen en nu zijn het zijn socialistische kameraden die als uitzendkracht en ZZP-ers door het leven gaan. Arbeiders die hun westerse collega wegconcurreren tegen een, naar ons begrip, minimaal loon. Of zou het feit dat zij zich na al die jaren weer laten uitbuiten hem nog harder raken? Ik weet het niet, maar als hij dit zou weten, zou hij geen dag meer rustig liggen.
Maar, zoals bijna altijd zullen de negatieve aspecten voor iets of iemand positief zijn. En voor echte kanjers is er altijd wel werk te vinden, zullen we maar zeggen. Zo zag ik laatst dat er voor een Nederlandse ZZP-er machtig veel te verdienen valt in Oost-Europa. Ene Guus uit Varsseveld verruilt zijn riante fulltime job bij een gloeilampenproducent uit Eindhoven voor een deeltijdbaan in Rusland en gaat daar slechts 2 miljoen euro per jaar verdienen.
Theo Wiekeraad