Roofs 2006-10-47 In memoriam Arie Buikman: Een vakman van het eerste uur

In de ochtend van dinsdag 17 oktober is Arie Buikman (72) overleden. Arie was tussen 1969 en 1987 praktijkdocent van Vebidak en heeft daarmee een groot deel van de huidige dakdekkers het vak geleerd. Daarna is hij jarenlang technisch adviseur geweest bij Wand en Dakproducten, waar hij een belangrijke rol heeft gespeeld bij de ontwikkeling van nieuwe systemen, de juiste toepassing daarvan, en zelfs bij de oprichting van een Italiaans opleidingsinstituut voor dakdekkers. Een man met een ongelooflijke kennis van zaken: wat Arie vertelde was wet in dakdekkend Nederland.

Velen zullen zich Arie herinneren als een gedreven vakman die de kunst verstond zijn kennis op een duidelijke manier over te brengen. Niet als een docent die boven zijn leerlingen stond, maar eerder als iemand die op een kameraadschappelijke manier en met natuurlijk overwicht de jongens vertelde hoe een dak op de juiste manier moest worden dichtgemaakt. Voor de klas staan, blouse open tot de navel en een shaggie draaien: dat typeerde Arie.

Arie begon zijn loopbaan in de dakenbranche in 1961, bij Horex in Amsterdam. Daarvoor had hij bij verschillende bedrijven gewerkt, ondermeer in de scheepsbouw, de molenbouw en een smederij. Maar al snel bleek dat zijn passie op het dak lag. Met de bij Horex opgedane ervaring kwam hij in aanmerking om praktijkdocent bij Vebidak te worden. Dat was nog bij de oude Vebidak, in Scherpenzeel. Daar gaf hij voornamelijk ’s winters zijn cursussen, omdat dakdekkerbedrijven ’s zomers geen tijd hadden hun personeel naar cursus te sturen; in de zomer deed hij dakinspecties en maakte hij dakmodellen voor fabrikanten die gebruikt werden voor beurzen.

Met zijn eigenzinnige manier van lesgeven dwong hij respect af. In die periode werd er nog geplakt met hete bitumen. De ketel stond buiten onder een afdak, en de jongens die op maandagochtend binnenkwamen, werd direct bijgebracht dat de ketel door iedereen wordt gevuld. Hij die er uit tapt, doet er ook weer een blok bitumen in. Voor veel jongens was dit een nieuwe ervaring: velen hadden nog nooit mogen helpen bij het gieten van dakbanen en ineens mocht (en moest) het hier wel. Zeer veel leerlingen hebben van hem het vak geleerd en velen zijn hem er nu nog dankbaar voor.

Hij deed het dakdekken voor in een langzaam ritme, zodanig dat er goed te zien was welke handelingen er moesten gebeuren. En altijd met behulp van een krijtje, dat hij gebruikte om op de baan te tekenen om te laten zien hoe er moest worden gesneden. Hij doceerde niet op een afstand, maar midden tussen zijn mensen. Hij was van mening dat je alleen maar door eindeloos op details te oefenen een goede dakdekker kan worden. Je moet de details in je vingers krijgen, vooruit denken: “Hoe moet ik snijden, wat is mijn volgende handeling.” En geen handschoenen aan met mineraalwerk: “Je moet kunnen voelen of het bitumen de juiste warmte heeft.” Kralen snijden was zijn specialiteit, daarmee liet Arie zien een meester in het vak te zijn. Als vakman van het eerste uur vond hij het erg dat het gietwerk langzamerhand werd vervangen door de brander. De verrichtingen van Arie zijn overigens bewaard gebleven in een film van Venedak/Vebidak uit 1972, waarin hij bezig is op de beroepenmanifestatie.

In oktober 1987 ging hij als technisch adviseur werken bij Wand en Dakproducten BV te ’s Hertogenbosch, het latere Wédéflex. Hier kwamen alle aspecten van zijn persoonlijkheid samen: inspecteren, adviseren, begeleiden, desnoods voordoen, opleveren. Hij werd er ook wel ‘Arie kan geen kwaad’ genoemd, vanwege de uitdrukking die hij vaak gebruikte als men met een technische vraag bij hem kwam. Niet vanuit gemakzucht, maar vanuit een vakkundige inschatting. Arie was altijd minstens een half uur eerder op zijn afspraak, hoe vroeg het ook was. Eerst effe een bakkie doen en een strootje roken. En intussen kwam hij gewoon al het nodige te weten.

Scholing van dakdekkers lag Arie zeer na aan het hart. Daarom ook was hij er heel blij mee dat hij zitting mocht nemen in de examencommissie van Vebidak. En daarom bleef hij, ook nadat hij in 1997 met de VUT ging, actief bij o.a. de oprichting van de dakdekkersschool van Index in Italië. Daar heeft hij nog gedurende vele jaren dakdekkers geleerd hoe het moet. Door zijn afnemende gezondheid moest hij uiteindelijk het lesgeven staken.

Arie Buikman zal gemist worden. Niet alleen vanwege zijn vakkundigheid en zijn collegialiteit, maar ook, en vooral, om zijn warme, hartelijke persoonlijkheid. Redactie en samenstellers van Roofs wensen zijn familie, vrienden en oud-collega’s veel sterkte toe bij het dragen van dit verlies.

Met dank aan Johan Toes, Max Buschman, Albert van den Hout, Leo Benedict en Coen van der Kooij