Roofs 2006-11-24 Geluidwerende en lichte dakconstructies

Geluidsisolatie speelt in de utiliteitsbouw een steeds grotere rol. Bedrijven zijn dikwijls langs de snelweg gevestigd, of hebben machines in gebruik die lawaai maken. De wetgeving op dit gebied wordt steeds verder aangescherpt. Belangrijke vraag is: hoe realiseer je een goede geluidsisolatie terwijl de dakconstructie steeds lichter wordt? Rockwool liet onderzoek doen  naar diverse dakopbouwen.

Het onderzoek, dat de fabrikant van steenwol isolatieproducten door het Laboratorium voor Akoestiek van Peutz BV te Mook liet uitvoeren, was erop gericht te testen hoe met het materiaal steenwol een optimale geluidsisolatie kan worden bereikt. René Vanhommerig, product manager van Rockwool, licht de resultaten toe.

Geluidsisolatie

“De geluidsisolerende waarde is geen materiaaleigenschap; deze waarde is daarom niet zo eenvoudig aan te duiden als bijvoorbeeld de thermische waarde,” aldus Vanhommerig. “De mate waarin een isolatiemateriaal geluidswerend is, hangt namelijk altijd af van de manier waarop het in de constructie is toegepast. Je kunt dus stellen dat de thermische isolatiewaarde van een product Rd=2,5 m²K/W is; maar je kunt niet zeggen dat de geluidsisolerende waarde van datzelfde product bijvoorbeeld 5 dB is. Dat hangt af van de ondergrond waar het product op is toegepast, en de producten die men verder in de constructie toepast, zoals bijvoorbeeld het type dakbedekking en de bevestigers. Maar in het algemeen kan men stellen dat steenwol van alle thermische vlakdak isolatiematerialen het meest geluidsabsorberend en, vanwege de hoge massa, goed geluidisolerend is. Rockwool heeft in samenwerking met Bureau Peutz gezocht naar constructies, waarmee deze eigenschappen het best tot hun recht komen, terwijl de dakopbouw licht kan blijven.”

Voor we de resultaten van het onderzoek nader bekijken, eerst een korte technische toelichting op de gebruikte waarden en de uitgevoerde testen. De term ‘geluidsisolatie’ wordt gebruikt om de mate waarin een constructie geluid tegenhoudt aan te duiden. Deze wordt bepaald voor toonhoogten van 100 tot en met 5000 Hz. Uit deze (frequentieafhankelijke) geluidsisolatiewaarden wordt de ééngetalswaarde Rw berekend.

De term ‘geluidsabsorptie’ wordt gebruikt om de mate waarin het materiaal de geluidsenergie absorbeert te duiden. Deze wordt uitgedrukt in ?. Deze varieert van 0 voor niet absorberend tot 1,0 voor geheel absorberend. Tenslotte wordt ook de contactgeluidisolatie gemeten, dus de mate waarin het materiaal geluid transporteert dat door aanraking met het product zelf is geproduceerd. Deze wordt aangeduid met de Lnw-waarde. Algemeen geldt, dat de geluidswerende eigenschappen van een materiaal gunstiger zijn, naarmate de Rw-waarde hoger wordt (de mate waarin het materiaal geluid weert) en de Lnw-waarde lager (de mate waarin het materiaal contactgeluid transporteert).

Diverse dakopbouwen

Voor het verkrijgen van een geluidswerende dakconstructie is in eerste instantie massa gewenst. Er is echter nog een andere optie: het realiseren van een goede geluidsisolatie op basis van het massa-veer systeem. Men kan dit verkrijgen door een verend isolatiemateriaal (zoals steenwol) in te sluiten in platen van een hard materiaal. Aan de andere kant is een dakconstructie mogelijk waarbij de geluidsisolatie wordt gerealiseerd door een combinatie van de massa en geluidswerendheid van de in de totale constructie gebruikte materialen. Deze laatste optie is door Bureau Peutz onderzocht.

Omdat de totale constructie bepalend is voor de mate van geluidwerendheid, zijn er voor het onderzoek verschillende dakopbouwen getest. Alle dakopbouwen werden gerealiseerd op staaldaken, omdat dit in de industriebouw de meest voorkomende, maar geluidstechnisch ook de minst gunstige ondergrond is. Zo heeft men gemeten wat de geluidsisolerende eigenschappen van steenwol in combinatie met verschillende typen dakbedekking is, en wat het effect van bevestigers is. De fabrikant levert naast de bekende steenwol isolatieproducten het Rockwool Akoestische Membraan, een polymerisch membraan met een dikte van 2,6 mm of 5,2 mm. Het product is ontwikkeld als extra geluidsbarrière om in toepassing met de isolatieplaten van de fabrikant een optimale geluidsisolatie te verkrijgen. Ook levert men o.a. cannelurevullingen die zorgen voor een verbeterde geluidsabsorptie. Al deze producten zijn in de tests opgenomen.

“Het verkrijgen van een constructie die tegelijk goed geluid isoleert als geluid absorbeert (galm voorkomt) is niet eenvoudig,” licht Vanhommerig toe. “Je kunt het misschien het beste vergelijken met een open raam. Er is geen betere geluidsabsorberende constructie: elk geluid dat je binnen maakt gaat direct naar buiten. Maar het is de slechtst denkbare geluidsisolatie: elk geluid dat buiten wordt gemaakt, komt direct naar binnen. Daarom is het van belang een combinatie van producten te verkrijgen die het geluid zowel goed tegenhoudt als absorbeert.”

Testmethoden

Er zijn verschillende metingen uitgevoerd in het Laboratorium voor Akoestiek. De te onderzoeken constructie wordt ingebouwd in een opening tussen twee boven elkaar hangende meetruimten. Met behulp van ruisbronnen wordt vervolgens de luchtgeluidsisolatie bepaald (uitgedrukt in dB). Ook zijn in deze meetopstelling metingen uitgevoerd om de contactgeluidisolatie van de dakconstructie te bepalen. Deze werden uitgevoerd met het zogeheten ‘hamerapparaat’, waarmee de dakconstructie werd aangestoten, waarna werd gemeten in hoeverre de dakconstructie het geluid transporteerde naar de onderliggende ruimte (uitgedrukt in Lnw). Deze meting is tevens voor het eerst in Nederland uitgevoerd volgens de nieuwe meetnorm met ‘echte’ regen: men heeft een tank met een geperforeerde bodemplaat boven de dakconstructie gehangen, waardoor een kunstmatige regenbui ontstaat. Ook hier wordt gemeten hoeveel geluid er naar de ondergelegen ruimte wordt afgestraald (uitgedrukt in LnA).

De resultaten van deze onderzoeken zijn af te lezen in de tabel. Opvallend is dat met de juiste dakopbouw met steenwol een geluidsisolatie tot in Klasse 1 (Rw = > 50 dB) te bereiken is. Tevens valt op, dat het niet uitmaakt of men normale bevestigers of de tule bevestigers toepast.

Het belang van een goede geluidsisolerende (dak)constructie wordt volgens Vanhommerig in de markt steeds meer onderkend. “De regelgeving wordt steeds verder aangescherpt, en terecht,” zegt hij. “Al was het alleen maar vanwege de Arbowet. Met een betere geluidsisolatie kunnen de werkomstandigheden aanzienlijk worden verbeterd. Maar ook de Wet Geluidshinder en de Wet Milieubeheer stellen eisen aan de mate waarin de omgeving last heeft, of kan hebben, van het geluid dat een bedrijf voortbrengt. En omdat de daken van bedrijfsgebouwen in de meeste gevallen licht moeten worden uitgevoerd, moet men nadenken over een manier om de constructie licht en geluidwerend te kunnen uitvoeren. Met dit onderzoek en de resultaten ervan in tabelvorm hopen wij gebouweigenaren een instrument in handen te geven om hier verantwoorde beslissingen over te nemen.”