Roofs 2007-04-24 Tijdige omscholing bij dreigende arbeidsongeschiktheid

Op 12 april werden op het symposium ‘Waterdichte loopbaanstappen voor dakdekkers’ de resultaten van het SBD-pilotproject ‘Kom van dat dak af’ gepresenteerd. In dit project worden dakdekkers die door ziekte en/of dreigende arbeidsongeschiktheid dreigen uit te vallen, begeleid naar ander werk buiten de dakenbranche. In dit artikel worden opzet en resultaten van het project uiteen gezet.

Loopbaantraject
Er wordt binnen de dakbedekkingbranche veel aandacht besteed aan veilig en gezond werken. Maar het blijft een fysiek zwaar beroep. Daarom is het van belang dat een dakdekker bij dreigende arbeidsongeschiktheid scholingsmogelijkheden krijgt en begeleiding bij het zoeken naar een baan in een ander beroep. Onder de titel ‘Kom van dat dak af!’ werden in het voorjaar 2006 alle dakdekkers en bitumineus en kunststof dakbedekkingbedrijven opgeroepen deel te nemen aan het zgn. ‘loopbaantraject’, georganiseerd door SBD i.s.m. het Loopbaancentrum Bouw & Infra. Ruim 125 dakdekkers reageerden; de pilot ging uiteindelijk van start met een groep van veertig geselecteerde dakdekkers.

Praktijkvoorbeeld 1: Van dakdekker naar technisch onderwijs-assistent
X is een dakdekker van nog geen 30 jaar met herniaklachten. Hij werkt sinds 1999 in deze branche, maar zit sinds september 2006 in de ziektewet. De bedrijfsarts verwacht dat hij in het voorjaar van 2007 weer voorzichtig zou kunnen starten in zijn oude functie, maar X ziet zichzelf gezien zijn fysieke toestand niet meer werken in de bouwwereld. Hij wil graag iets anders. Wat precies heeft hij nog niet voor ogen. Uit de beroepentest die hij nam, lijkt hem het beroep van technisch onderwijsassistent een interessante mogelijkheid. Momenteel probeert X de mogelijkheden voor de opleiding technisch onderwijsassistent op een rijtje te krijgen: waar kan hij die opleiding volgen? Wat zijn de toelatingseisen? Wat zijn de kosten? Zijn er stagemogelijkheden? Etc.

Doelgroep
Het loopbaantraject is bedoeld voor dakdekkers die minimaal vijf jaar in de branche werkzaam zijn en die ouder zijn dan 28 jaar. Daarbij werd in dit project onderscheid gemaakt tussen ‘ambitieklanten’ (mensen die willen doorleren binnen de branche) en ‘preventieklanten’ (mensen die dreigen arbeidsongeschikt te worden). De nadruk lag op die laatste groep. Voor deze dakdekkers is een vijfstappenplan opgesteld, dat bestaat uit (1) intake; (2) nader onderzoek door arbodienst en preventiemedewerker (beroepenkeuze, assessment); (3) het opstellen van een IOP (individueel ontwikkelplan). Hierin wordt vastgesteld welke competenties de dakdekker al heeft en welke verder ontwikkeld moeten worden om over te stappen naar een ander beroep; (4) het volgen van een training/stage/leertraject of opleiding (m.b.v. omscholingssubsidie) en (5) begeleiding en nazorg door de trajectadviseur.

Inmiddels is voor 15 van de 40 deelnemers aan de pilot een IOP opgesteld; voor de overigen zal dit binnen afzienbare tijd gebeuren. Uit een enquête blijkt dat de wensberoepen divers van aard zijn: dakinspecteur, uitvoerder, leermeester, onderwijs-assistent, horecamedewerker, beveiligingsbeambte, koerier, huismeester, magazijnbediende, ambulance-chauffeur, taxichauffeur enzovoorts. Hieruit blijkt dat het begeleiden van deze dakdekkers naar een nieuwe baan maatwerk is.

Praktijkvoorbeeld 2: Vrachtwagenchauffeur na val van het dak
Dakdekker Y is een 30-jarige voorman-dakdekker. Na een val van het dak in 2006 heeft hij psychisch angst om weer het dak op te gaan. Zijn werkgever heeft geen vervangend werk voor hem. Vrachtwagenchauffeur zou hij willen worden. De werkgelegenheid in deze branche is goed te noemen. De trajectadviseur vraagt een psychologische test voor hem aan (een Meurstest). Daaruit blijkt dat hij voldoende stressbestendig is om de druk in het verkeer aan te kunnen. Y gaat informeren bij rijscholen in de buurt en begint hopelijk binnenkort aan een rijopleiding tot vrachtwagenchauffeur.

Signalen
“Zodra er signalen zijn dat het moeilijk wordt voor een bepaalde werknemer om door te werken, zou er een loopbaan-trajectadviseur moeten worden ingeschakeld,” zo stelt Jos van der Borgt van SBD, een van de initiatiefnemers tot dit project. “De kosten bij daadwerkelijke uitval (denk aan het doorbetalen van loon, de Wet Poortwachter, het inschakelen van re-integratiebedrijven, het inhuren van vervangend personeel) is voor een werkgever veel hoger dan wanneer hij preventief maatregelen had genomen om uitval te voorkomen. Dit hebben we m.b.v. een rekenvoorbeeld duidelijk gemaakt in de brochure Ongezond op het dak? Je betaalt een hoge prijs! die we in maart 2007 naar alle bedrijven en dakdekkers boven de 35 jaar hebben verstuurd.”

Toch merkt Van der Borgt dat er soms nog veel wantrouwen weggenomen moet worden bij werkgevers: “Bedrijven kunnen momenteel heel moeilijk aan nieuw personeel komen. ‘We hebben elke man nodig en jullie halen ze van het dak af!’ denkt men wel eens. Dat klopt niet helemaal: wij halen alleen diegenen van het dak af bij wie vaststaat dat het werk hen binnen afzienbare tijd te zwaar wordt. Natuurlijk snap ik dat je liever niet ziet dat de voorman die al 20 jaar bij je werkt zijn beroep vaarwel zegt en taxichauffeur wordt. Maar toch liever dat dan een voorman die ondanks klachten blijft werken en uiteindelijk in ziektewet en WAO belandt!”

Van der Borgt wijst erop dat dit project door de focus op dreigend arbeidsongeschikte werknemers een zeer specifieke doelgroep heeft. “Het is belangrijk dat de branche een goed imago heeft. Daarbij zijn drie zaken evenzeer van belang: instroom, doorstroom én uitstroom. Imago- en voorlichtingscampagnes moeten de instroom in de branche bevorderen, een goede doorstroom d.m.v. scholingsmogelijkheden en EVC-trajecten is van belang om mensen de mogelijkheid te geven om door te groeien. Ook aan al deze zaken wordt in de branche overigens al veel aandacht besteed. En je moet er ten slotte zorg voor dragen dat ook de uitstroom goed geregeld is en werknemers goed worden opgevangen.”

Van der Borgt: “Met dit project willen we de mensen stimuleren om tijdig na te denken over hun toekomst. Dakdekkers hebben een lange loopbaan voor zich, deden of doen fysiek zwaar werk, en als men laaggeschoold is, is het van belang om tijdig de mogelijkheden te onderzoeken om scholing te doen of van beroep te wisselen. Omdat hier vaak binnen de kleine of middelgrote dakdekkersbedrijven (vanwege de werkdruk) weinig mogelijkheden voor zijn, biedt SBD de mogelijkheid om hiervoor gratis een onafhankelijke loopbaanadviseur in te schakelen.”

Vervolg
N.a.v. de pilot is de verwachting dat jaarlijks zo'n 100 mensen behoefte hebben aan loopbaanadvies: de helft daarvan met de wens om door te groeien binnen de eigen branche; de andere helft met lichamelijke en/of psychische klachten en de wens om omgeschoold te worden. De CAO BIKUDAK partijen hebben n.a.v. de pilot besloten om verder te gaan met het aanbieden van loopbaanadvies. Tijdens het symposium op 12 april werd het startsein gegeven voor het ‘Loopbaantraject Dakdekkers 2007/2008’. De CAO-BIKUDAK partijen hebben hiervoor een samenwerkingsovereenkomst gesloten met het loopbaanproject Bouw & Infra, waarmee ook in de pilotfase nauw werd samengewerkt. Dakdekkers kunnen dus ook de komende twee jaar voor loopbaanadvies terecht bij 28 regionale traject­adviseurs.
[SdW]

Praktijkvoorbeeld 3: Van dakdekker tot uitvoerder
Z is een 39-jarige dakdekker met artrose in de knieën. Hij is al eens uitgevallen door de klachten en kan dit werk nog maar 2 à 3 jaar volhouden. Dit is ook bevestigd door de specialist. Momenteel doet hij al de minder zware klussen. Hij wil graag uitvoerder worden en graag wil hij omtrent opleidingsmogelijkheden meer advies. Uit het onderzoek blijkt dat Z de capaciteiten heeft om uitvoerder te worden, en ook zijn werkgever wil graag verder met hem. In september 2007 start hij met de opleiding voortgezet dakdekker en kaderfunctionaris.