Roofs 2008-03-06 Paleis van Justitie voorzien van nieuwe gevelonderhoudsinstallatie

Het plaatsen van een gevelonderhoudsinstallatie op een gedeeltelijk schuin en gedeeltelijk plat dak op een hoogte van 70 meter hoogte, dat is zelfs voor gespecialiseerde bedrijven geen dagelijkse kost. Onlangs is op het Paleis van Justitie in Den Haag een speciaal voor dit pand ontwikkelde gevelonderhoudsinstallatie geplaatst. Kranenburg Groep uit Nieuwkoop was verantwoordelijk voor de klus.

In het Paleis van Justitie, aan de Prins Clauslaan in Den Haag, zijn het Gerechtshof, de Arondissementsrechtbank en het Kantongerecht gevestigd. Het gebouw telt 19 verdiepingen en heeft een hoogte van 70 meter. Maar het was niet eens zozeer de hoogte van het gebouw die van het plaatsen van een gevelonderhoudsinstallatie een interessante uitdaging maakte, maar eerder de vormgeving van het dak. Het dak is deels vlak en loopt vervolgens grotendeels 14 graden schuin omhoog. Het voornaamste probleem dat opgelost diende te worden, was: hoe kan de installatie over het hele dakvlak worden bewogen terwijl natuurlijk de gondel op dezelfde hoogte moet blijven hangen en horizontaal moet blijven? Ander probleem: als de installatie niet in gebruik is, mag deze niet zichtbaar zijn. Hoe werd dit opgelost? En tenslotte was de plaatsing van de installatie een tour de force, die spectaculaire beelden opleverde. Een verslag aan de hand van een gesprek met ing. A.F.G. Schuurman, algemeen directeur van de Kranenburg Groep.

Contragewicht
Kranenburg  Gevelonderhoudsinstallaties, onderdeel van de Kranenburg Groep, geldt als een gerenommeerd bedrijf in de wereld van het professionele gevelonderhoud. Het bedrijf is gespecialiseerd in de productie en plaatsing van gevelonderhoudsinstallaties in zowel nieuwbouw- als renovatieprojecten. Andere onderdelen van de groep zijn Kranenburg Metaalverwerkingsbedrijf (hekwerken, kooiladders, valbeveiligingsartikelen) en Kranenburg Special Products (reinigingsproducten, bedrijfskleding). Door deze combinatie van activiteiten heeft het bedrijf het complete proces van engineering, productie, montage en onderhoud in eigen hand.

“Het vervaardigen van een gevelonderhoudsinstallatie is maatwerk,” vertelt Schuurman. “Voor elk project moet een specifieke oplossing worden gezocht. Dat illustreert de montage van de gevelonderhoudsinstallatie van het Paleis van Justitie duidelijk. Bijzonder aan dit project is natuurlijk het deels vlakke, deels schuine dak. Het systeem moet op elk deel van het dak inzetbaar zijn, omdat de gehele gevel bereikbaar dient te zijn. Het was vanzelfsprekend niet mogelijk eenvoudigweg een installatie op het dak te zetten, want wanneer die zich langs de gevel zou bewegen, zou de gondel natuurlijk scheef komen te hangen. Er was dus een systeem nodig dat de gondel automatisch horizontaal zou houden.”

Het binnen Kranenburg ontwikkelde systeem gaat uit van een contragewicht dat aan het bovenhuis van de gondel is gemonteerd. Dit contragewicht van 1200 kg is bevestigd aan een scharnierend bovenhuis, dat op de onderwagen van de gondel is gemonteerd. Om de gondel recht te houden terwijl het systeem zich over het schuine dak beweegt, compenseert dit gewicht de schuine positie van de gondel: het bovenhuis volgt de schuine stand van het dak in opwaartse en neerwaartse richting. De gondel blijft hierdoor recht hangen. De gondel kan buiten de dakrand worden geplaatst door gebruik te maken van een draaikrans, waarmee het bovenhuis gedraaid kan worden.

Compact
De nieuwe machine is lichter en compacter dan de vorige. Schuurman: “Een van de redenen dat de oorspronkelijke installatie moest worden vervangen, is dat de diverse systemen veel sneller sleten dan bij een standaard installatie. Dit had met name te maken met het grote gewicht van de oorspronkelijke installatie (7000 kg) in combinatie met het schuin omhoog rijden, als ook het door de bochten rijden die zich in de schuine gedeelten bevinden. Door lichtere materialen toe te passen en de machine compacter te bouwen, hebben we het gewicht terug weten te brengen tot 3500 kg. Hierdoor is er minder sprake van slijtage en is ook minder vermogen nodig om de installatie te laten klimmen of dalen. Overigens is de motor ook verbeterd ten opzichte van de oorspronkelijke installatie, en kan de installatie nu een snelheid halen van 12-18 meter per minuut.”

De installatie beweegt zich over de oorspronkelijke rails over het dakvlak. “Op het schuine gedeelte is natuurlijk extra vermogen nodig om tegen de helling op te kunnen klimmen,” vertelt Schuurman. “Hiervoor is het gehele traject uitgerust met een tandheugel, een getande rails. Deze tandheugel grijpt in een tandwiel (rondsel), waardoor de installatie zich voort beweegt. Als extra veiligheid is er ook een houdrem op de machine gemonteerd, die automatisch in werking treedt in het onwaarschijnlijke geval dat de tandheugel breekt.”

Een ander aspect waar rekening mee diende te worden gehouden was de wens van de opdrachtgever dat de gevelonderhoudsinstallatie, zodra die niet in gebruik is, onzichtbaar zou blijven. Hier was voor de vorige installatie al een ‘parkeergarage’ op het dak voor aangebracht, waar de installatie na gebruik in kan worden gezet. De afmetingen van deze ruimte bepaalden dus de maximale dimensies van de nieuw te plaatsen installatie en was daarmee een beperking voor de engineeringsmogelijkheden aan de installatie.

Plaatsen
Het plaatsen van een dergelijke installatie was geen sinecure. Vanwege het gewicht moest het vrijwel windstil zijn als de installatie naar boven werd gehesen. Er moest een 600-tons kraan aan te pas komen om de klus te kunnen klaren. Dit betekende dat hiervoor de Prins Claus­laan, een belangrijke doorgaande weg, moest worden afgesloten. Het hijsen mocht dan ook enkel en alleen op een zondag plaatsvinden. Uiteindelijk werd hiervoor de zondag voor kerst 2007 voor gekozen, een koude, maar windarme dag. Schuurman: “Het heeft enkele uren gekost voordat de vorige installatie van het dak gehesen was en de nieuwe installatie op zijn plek stond, maar de gehele operatie is soepel verlopen. De ramen en gevels van het Paleis van Justitie kunnen dus ook in de toekomst op een veilige manier worden schoongemaakt en onderhouden.”