Roofs 2009-08-14 Discussie over vergelijking isolatiematerialen

Eind juni 2009 verspreidde de Stichting Verstandig Isoleren de brochure Verstandig isoleren. De beste vergelijking van isolatiematerialen. De stichting beoogde hiermee een complete vergelijking te geven van de meest gebruikte isolatiematerialen op alle relevante gebieden. De brochure maakte direct reacties los, omdat de vergelijking duidelijk in het nadeel van de minerale wol uitviel.

I Van de redactie

Direct na het uitbrengen van de brochure deed de branchevereniging van de minerale wolproducenten MWA een persbericht uitgaan zich niet te kunnen vinden in de inhoud van de brochure. Men sprak het vermoeden uit dat de brochure een gerichte actie was van  marktpartijen, ook al omdat niet duidelijk is wie deel uitmaken van de Stichting Verstandig Isoleren. Van de Stichting is alleen duidelijk dat zij gevestigd is in Zoetermeer en wordt voorgezeten door oprichter en enig bestuurslid Jan Hein Slootmaekers. Slootmaekers is in de markt niet bekend. De stichting wordt gefinancierd door fondsen en subsidies, maar heeft als beleid dat hier geen namen van bekend worden gemaakt. Slootmaekers is niet bereikbaar voor een interview en wil ook niet bekend maken welke partijen in de stichting participeren. Voor alle vragen verwijst Slootmaekers naar de brochure, hij stelt dat deze een objectieve vergelijking tussen de verschillende isolatiematerialen bevat, gebruik makend van de resultaten van onderzoeken door gerenommeerde onderzoeksbureaus. Overigens ontkennen producenten en brancheverenigingen van EPS en PUR iets te maken te hebben met de Stichting Verstandig Isoleren.

Brochure
De brochure bevat een vergelijking tussen de isolatiematerialen EPS, PUR en minerale wol op het gebied van gezondheid, brandveiligheid, duurzaamheid, milieuaspecten en prijs/kwaliteit-verhouding. Bij vrijwel al deze onderwerpen valt de vergelijking in het nadeel van de minerale wollen uit. Zo wordt uiteengezet dat bij verwerking van steenwol – in tegenstelling tot andere isolatiematerialen - beschermende voorzieningen benodigd zijn om jeuk en irritatie van de huid te voorkomen. Ook kunnen gezondheidsrisico’s ontstaan door het vrijkomen van gevaarlijke stoffen (vezels, straling, emissies) en het hogere gewicht van het isolatiemateriaal. Ook wordt in de brochure benadrukt dat minerale wol uit kan zakken (in tegen stelling tot materialen als PUR of EPS) en beduidend meer vocht opneemt dan PUR en EPS, wat een nadelige invloed heeft op de isolatiewaarde.

Brandveiligheid is traditioneel het sterkste verkoopargument van minerale wol. In de brochure wordt echter gesteld dat de rol van isolatiemateriaal bij brand sterk wordt overschat, omdat het type isolatiemateriaal niet bepalend is voor de brandveiligheid van een gebouw. “Alles brandt, ook steenwol,” stelt men, hetgeen wordt ondersteund met een foto van een brandende vrachtwagen van Rockwool, waarbij in het onderschrift wordt gesteld dat dit is ontstaan door ‘zelfontbrandende steenwol in de vrachtwagen’. De brochure stelt: “Minerale wol heeft een hogere ontbrandingstemperatuur dan EPS of PUR, maar ook glaswol ontbrandt rond de 700?°C., en steenwol bij 100?°C. Bij een volledig ontwikkelde brand kunnen temperaturen oplopen tot 1200?°C.” Een tabel met de Euroklassen volgens EN-13501-1 geeft aan dat de prestatie van de verschillende isolatiematerialen bij de beoordeling van bouwdelen gelijk is; daarom, zo stelt men, is het type isolatiemateriaal m.b.t. de brandveiligheid niet belangrijk. Hier wordt wel aan toegevoegd dat minerale wol, in tegenstelling tot kunststof isolatiematerialen, bij brand smeulgedrag vertoont, waardoor een brand die gedoofd lijkt uren later weer kan oplaaien.

De vergelijking op het gebied van milieueffecten valt eveneens uit in het voordeel van EPS, en in het nadeel van de minerale wol. Hier werden aspecten als voorkomen van afval, hergebruik, recyclage en verbranding in ogenschouw genomen.

Reactie MWA
De Mineral Wool Association Benelux reageerde op 29 juni met een persbericht, waarin de vereniging zich distantieerde van de inhoud van de brochure en waarin men stelde stappen te overwegen tegen deze “oneerlijke vergelijking [van] isolatieproducten”. De MWA stelt een voorstander te zijn van zo veel mogelijk transparantie en objectief vergelijkbare informatie geven over de eigenschappen en kwaliteiten van producten. Duidelijk is volgens MWA in ieder geval dat de brochure niet compleet en niet evenwichtig is: niet alle isolatiematerialen en eigenschappen zijn bijvoorbeeld met elkaar vergeleken, en er is geen contact opgenomen met MWA of haar leden. Men stelt: “De wijze waarop de stichting enkele isolatiematerialen in een kwaad daglicht probeert te stellen, wekt de indruk dat men een commercieel doel nastreeft.” Deze werkwijze kan volgens de MWA het vertrouwen van consumenten en ondernemingen in een robuuste maatregel als isolatie beschadigen, waarmee de goede naam van de isolatiebranche als geheel op termijn schade oploopt.

Geconfronteerd met dit persbericht, stelt Slootmaekers dat het persbericht “veel geschreeuw en weinig wol” bevat, bedoeld om de Stichting in diskrediet te brengen en een inhoudelijke discussie over de brochure te ontlopen. Slootmaekers vertelt verder dat bewust geen contact is opgenomen met de betreffende partijen om de objectiviteit van de brochure te kunnen waarborgen. De brochure is volgens Slootmaekers een samenvatting van verschillende bronnen die noodzakelijkerwijs niet compleet kan zijn.

Reactie BDA
Eén van deze bronnen, Bureau Dakadvies (BDA), stelt bij monde van Nico Hendriks de gang van zaken vreemd te vinden. BDA wordt in de brochure wel als bron genoemd, maar doordat de bronvermelding onvolledig is, is onduidelijk naar welk onderzoek wordt verwezen en waar bijvoorbeeld de gebruikte grafiek uit afkomstig is. De Stichting Verstandig Isoleren heeft geen contact opgenomen met het onderzoeksinstituut en BDA heeft dan ook geen toestemming gegeven voor gebruik van de onderzoeksgegevens. Hetzelfde geldt voor de andere in de brochure vermelde bronnen.

Of er feitelijke onjuistheden in de brochure worden vermeld wordt momenteel door de MWA bekeken. De wijze van presenteren is in ieder geval aanleiding voor het zetten van vraagtekens bij de publicatie van deze brochure. Feiten en onderzoeksgegevens kunnen door partijen voor hun eigen doeleinden worden ingezet en daarom moet bij de publicatie van een dergelijke brochure altijd de schijn van partijdigheid worden vermeden. Een zuivere discussie over de eigenschappen van isolatiematerialen vraagt hierom.