Roofs 2009-10-14 Kwaliteit vergt vakbekwaamheid (1)

In dit artikel komt Leen Iseger terug op de in het julinummer van Roofs beschreven woning waar naast de natuurleien ook het nodige zinkwerk toegepast is. Op de betreffende woning zijn de goten uit zink samengesteld en zijn de aanwezige dakkapellen ook met zink bekleed.  Daarnaast zijn ook de randen van het platte dak en de overstekken van een zinken bekleding voorzien. De verschillende details zullen in twee artikelen  worden belicht. Dit is deel 1.

I L.A. Iseger, IKOBBKB BV

Volledige zinkafwerking uit één stuk aan elkaar gesoldeerd, zonder enige werkingsmogelijkheid

Waren bij het leien dak al ernstige uitvoeringsfouten geconstateerd, ook het zinkwerk vertoonde grote gebreken. De zinken deklijsten, toegepast op de overgang van de gevel en het platte dak zijn in de lengterichting aan elkaar gesoldeerd, en niet bevestigd met zgn. klangen. In plaats daarvan zijn ze op een aantal posities met nagels doorboord en vervolgens is de nagelkop met soldeertin of bitumenkit afgedicht.

Geen klangen
Nagels afgewerkt met soldeertin zijn door werking zink losgekomen

Conform de richtlijnen (zoals omschreven in de BRL 5212 Aanbrengen zinken dak-, gevel-, en gootconstructies en de daaraan gekoppelde URL 0299 Ontwerp- en uitvoeringsrichtlijnen voor zinken dak-, gevel-, en gootconstructies) dienen zinken deklijsten met klangen aan de onderliggende constructie verankerd te worden. Hierdoor wordt de deklijst tegen afwaaien behoed en blijft werking ten gevolge van thermische uitzetting of krimp door temperatuursveranderingen mogelijk. De afdichting en bevestiging van de deklijsten in de lengterichting aan elkaar middels solderen is toegestaan. Echter, de werking dient in de lengterichting mogelijk te blijven zonder dat daardoor schade ontstaat. Het fixeren van de deklijsten aan de ondergrond middels nagels, zonder dat werking in de lengterichting mogelijk blijft, is in strijd met de voorschriften en zal zeker tot schade lijden. De nagels zullen losgewrikt worden door de uitzetting en krimp van het zink. Binnen afzienbare tijd zullen de deklijsten los liggen. Nu reeds zijn op enkele plaatsen de nagelkoppen met bitumen afgedicht om lekkages te voorkomen.

Nagelbevestigingen met bitumenkit afgedicht
Detailopname: nagel met kitafdichting
De goot zit vast tegen gevel

De toegepaste bakgoot is bij de ontmoeting met de gevelafwerking hierin vast opgenomen (uitzetting hier ter plaatse is niet mogelijk). Dit geldt ook voor de ontmoeting van de zinken randafwerking met het stucwerk en de afdekkap daarvan. Gebeugelde gootconstructies mogen in een situatie, waarbij slechts sprake is van één vrij uiteinde, een maximale lengte hebben van 9?m.  De toegepaste goot heeft een totale lengte van 19?m zonder enige vorm van expansie. Dit zal binnen afzienbare tijd tot schade lijden.

Het zink is in het stucwerk gevel opgenomen

De zinken onderdelen van de (aan het platdak gekoppelde) luifelafwerking zijn in de lengterichting geheel aan elkaar gesoldeerd met een totale lengte van ca. 20?m. Expansiemogelijkheden zijn hier niet mogelijk doordat deze ‘spijkervast’ bevestigd zijn.

Doorvloeiing van het toegepaste soldeermiddel (benodigd voor de verbindingen van de zinken onderdelen) heeft niet of onvoldoende plaatsgevonden, waardoor verschillende soldeerverbindingen openingen vertonen en/of losgeraakt zijn. Op een aantal plaatsen zijn de soldeerverbindingen door uitzetting / krimp t.g.v. temperatuurwisselingen al losgeraakt.

Soldeerverbindingen van zinkwerk dienen met de geschikte materialen te geschieden, maar ook met de juiste technieken te worden uitgevoerd. Eén daarvan is het voldoende heet maken van de soldeerbout en het voldoende laten doorvloeien van het soldeermiddel (soldeertin) teneinde een goede capillaire werking hiervan te verkrijgen waarmee een sterke soldeerverbinding tot stand kan worden gebracht. De overlapping voor het solderen bedraagt tenminste 10?mm.

Gaten in soldeerwerk en losraken van soldeernaad
De soldeerverbinding is los geraakt
Soldeerverbinding deklijst is losgeraakt

De zinken zijwangbekledingen (bestaande uit vlakke zinkplaten, met een kleine aanhaking aan boven- en onderzijde) zijn aan de bovenzijde met enkele koploze schietnagels bevestigd aan de ondergrond. De aanhakingen van de vlakke zinkplaten (met een hoogte van 560 mm) staan in diverse situaties open. Vlakke zinkplaten met een geringe boven- en onderaanhaking dienen (zoals dit ook voor andere zinkconstructies van toepassing is) met klangen aan de achterliggende constructie verankerd te worden, teneinde enerzijds werking van het materiaal toe te laten, en anderzijds het materiaal voldoende op de positie te kunnen borgen.