Roofs 2010-01-60 Kwaliteit vergt vakbekwaamheid (2)

Dit is het tweede deel van het artikel waarin Leen Iseger een dak bespreekt waarbij naast de natuurleien ook het nodige zinkwerk toegepast is. De verschillende details worden nader belicht.
L.A. Iseger, IKOBBKB BV
Waren bij het leien dak al ernstige uitvoeringsfouten geconstateerd, ook het zinkwerk vertoonde grote gebreken.
De toegepaste zinkplaten zijn uitsluitend aan de bovenzijde d.m.v. koploze schietnagels bevestigd, terwijl aan de onderzijde uitsluitend gebruik is gemaakt van een aanhaking die slechts over maximaal 5 mm (en vaak nog minder) in elkaar haken. Door windbelasting en werking van het materiaal onder invloed van zon en wind is een gerede kans aanwezig dat het materiaal van de zijwangen van de dakkapellen verdwijnt, aangezien geen klangen zijn toegepast. Hierbij is buiten beschouwing gebleven dat de verticale zijden van deze beplating niet omgezet zijn. Hierdoor verkrijgt de beplating (vooral bij de hoogte van 560 mm) beduidend meer stijfheid, waarmee bovenstaande tekortkoming gedeeltelijk geëlimineerd had kunnen worden.
De zinken platdak afwerking van de dakkapellen, die de zijwangbekleding zou moeten overlappen, vertoont aan de bovenzijde een open naad van 20- 30 mm. Neerslag kan hier, eventueel onder invloed van wind, eenvoudig naar binnen lopen.

FOTO: Open voeg van 30-40 mm
De zijwangbekledingen dienen volledig aansluitend over het gehele zijwangoppervlak te worden doorgezet, om voldoende weerstand tegen de elementen te kunnen bieden. Het  onvoldoende (niet volledig afdekken tot aan de bovenzijde) toepassen van de zijwangbekleding geeft neerslag in combinatie met wind de gelegenheid binnen de aanwezige constructie te treden, met als gevolg: lekkages en rotting van het hout.
De zinken vensterbankbekleding aan de buitenzijde van de dakkapellen zijn in de lengterichting aan elkaar gesoldeerd m.u.v. de moeilijk bereikbare hoeken. Deze hoeken zijn koud over elkaar gelegd/gevouwen en zijn derhalve niet waterdicht. Of dit een gevolg is van onvoldoende coördinatie op de bouw is onduidelijk. Dat de verbindingen niet waterdicht zijn, is voldoende duidelijk.
De waterdichtheid van zink als vlakke dakbedekking kan uitsluitend functioneren indien alle verbindingen waterdicht/waterafvoerend afgesloten worden middels technieken als solderen en/of vouwen c.q. felsen.

FOTO: De overlap van de naad van de zinken vensterbanken is gesoldeerd tot het rolluik, daarachter geen afdichting
Op de zinken platte daken van de dakkapellen zijn regenwaterafvoer regulerende strips met kit op de zinkplaten bevestigd. Verschillende van deze strips liggen inmiddels los. De strips zijn bovendien niet op de juiste plaats bevestigd. Het aanbrengen van zinken strips op de platte dakkapeldaken is aan te raden om overvloedige waterafvoer langs de kozijnen en nadruppelen op de met zink beklede vensterbanken te voorkomen.

FOTO: Regenwater geleidende strip vastgezet met kit
Om de strips aan te brengen is het te adviseren deze zover mogelijk naar de rand van het dak te plaatsen. De hier gekozen positie is echter slechts gekozen uit het oogpunt van het aflopende regenwater dat van de leien dakbedekking afkomt. Er is geen rekening gehouden met het opvallende en opdrijvende water van de zinken platte daken zelf - waardoor het beoogde resultaat geenszins bereikt wordt. De hoeveelheid geprojecteerd oppervlak waarop het regenwater valt is van het platte zinken dak zeker zo groot als het oppervlak van het leien dak dat op het dakkapeldak afvoert. Dat de strips met enige kit op het platte zinken dak geplakt zijn i.p.v. te solderen reduceert de duurzaamheid van deze afdichting aanzienlijk en maakt onderhoud hiervan binnen afzienbare tijd noodzakelijk. Dat voor deze bevestigingstechniek gekozen is, mag als typerend voor de vakbekwaamheid van de monteur bestempeld worden. Diverse strips liggen inmiddels los.

FOTO: Regenwatergeleidende strip ligt los
Opstanden op het zinken platte dak van de dakkapellen zijn met een combinatie van lood en kit afgewerkt.

FOTO: Opstand door lei afgedicht met stukjes lood en kit
Het met bitumen of een kit afsmeren van uitgevoerde soldeerverbindingen op d eplatte zinken daken van de dakkapellen geeft aan dat er lekkages opgetreden zijn. Het afdichten middels kit i.p.v. te solderen reduceert de duurzaamheid van deze afdichting aanzienlijk en maakt onderhoud hiervan binnen afzienbare tijd noodzakelijk.
De ontmoeting van de zinken deklijst met het leien dak is ondanks het aanwezige lood onvoldoende regendicht. Afdichtingen van knooppunten waar leien en zink elkaar ontmoeten vereisen een zekere mate van vakbekwaamheid met (bijvoorbeeld) het werken met lood.

FOTO: Ontmoeting leiendak – zinken deklijst onvoldoende afgedicht
Dat op enkele plaatsen de ontmoetingen niet voldoende regendicht afgewerkt / afgedicht zijn, is een gevolg van onvoldoende vakbekwaamheid aangaande deze disciplines. Zoals reeds in het vorige artikel aangegeven, is bij het werken met deze materialen een hoge mate van vakbekwaamheid vereist. Dat geldt uiteraard voor alle materialen. Simpele constructies kunnen soms met goed gevolg uitgevoerd worden. Echter, zodra de constructies complexer  worden en vakbekwaamheid een vereiste wordt om het geheel tot een goed einde te brengen, dan is het zaak om goed te realiseren hoever de vakbekwaamheid binnen de organisatie reikt. Soms kan het wenselijk zijn extra scholing te organiseren om de vakbekwaamheid binnen het bedrijf op peil te krijgen.
Voor opdrachtgevers bestaat de mogelijkheid hierin op voorhand al een duidelijke selectie te maken. Men kiest voor kwaliteit (wat soms een geringe prijsconsequentie inhoudt) door een partner te kiezen die procesgecertificeerd is. Hiermee wordt de kwaliteit van werken gecontroleerd. Gecertificeerde dak- en leidekkers, maar ook specialisten van zink en koperwerk (“Zinkmeesters”), zijn verplicht alle werken te melden. De certificatieinstelling voert geregeld, soms onverwacht, inspecties op de bouwplaats  uit. Het aantal inspecties is afhankelijk van de certificatieregeling. Het is een goede zaak dat deze specialisten zoals bijvoorbeeld de Zinkmeesters, de Dakmeesters en de Nederlandse vereniging van Leidekkers in hun statuten opgenomen hebben dat de aangesloten leden gecertificeerd dienen te zijn.  Indien het besproken project door genoemde specialisten uitgevoerd was, dan had de geleverde kwaliteit er vrijwel zeker beduidend anders uit gezien.