Roofs 2011-02-16 Kan het ook leuker?

De dakdekkerbranche vergrijst. Dit ligt niet zozeer aan de instroom, want die is feitelijk in orde. Probleem is dat veel jonge dakdekkers na een tijdje in de branche werkzaam te zijn geweest weer uitstromen. Waar ligt dat aan?

Theo Wiekeraad, Spuitco

Vorig jaar heeft het Economisch Instituut voor Bouwnijverheid (EIB) onderzoek uitgevoerd naar de arbeidsmarkt BIKUDAK. Een verontrustende uitkomst van het onderzoek is dat een groot percentage dakdekkers na het behalen van een vakdiploma na verloop van tijd de branche weer verlaat. Het aantal instromers is heel behoorlijk, maar na ruim twee jaar is de helft van de instroom alweer uit de branche vertrokken. Volgens het onderzoek heeft 60% van de brancheverlaters een of meer vakdiploma’s op zak. “Het opleidingsniveau van de brancheverlaters is in de afgelopen 15 jaar aanzienlijk gestegen,” vermeldt men in het onderzoek met enig gevoel voor ironie.

INVOEGEN GRAFIEK ‘Rendement vakopleiding’ presentatie Harry Beerenboom

Het gevolg is dat de leeftijdsopbouw van de dakenbranche uit balans raakt. Door de verbeterde arbeidsomstandigheden blijven dakdekkers langer op het dak aan het werk. Veel jongeren vertrekken na verloop van tijd zodat de gemiddelde leeftijd van de dakdekkers stijgt: er zijn immers veel minder dertigers en veertigers in de branche actief dan je op basis van de instroom zou mogen verwachten.

INVOEGEN GRAFIEK ‘Verandering van de leeftijdsopbouw’ presentatie Harry Beerenboom

Wat is er met de dakenbranche aan de hand? Waarom kunnen we de jongeren niet vasthouden?

Dakdekken is niet sexy, zegt men. Dat valt wel mee toch. ´s Zomers showen onze dakdekkers hun gespierde bovenlijven maar al te graag. Vanaf de eerste lentezonnestralen zien we ontblote bovenlijven op de daken en dat doen we toch niet alleen omdat het wat warmer is, hè heren?

Ook wordt dakdekken door de buitenwacht niet als cool ervaren. Daar kan zelfs de jaarlijkse Mr. Cool verkiezing van de SBD in de huidige vorm geen verandering in brengen. Nee, dakdekken in de zomer is warm en in de winter soms gewoon verrekte koud. Maar cool? Nee, dat is het niet.

Is het dan misschien stoer? Nee, dat denk ik ook niet. Ik zie geen films of TV series waar de dames als een blok vallen voor een dakdekker. Sterker, ik kan me niet herinneren dat ik een dakdekker in volle actie op TV heb gezien. En, eerlijk gezegd verwacht ik ook niet zo gauw dat de real lifesoap “Dutch Roofers on Top” een kijkcijferkanon wordt. Slapende dakdekkers in een busje, omdat het weer eens regent in Nederland - dat is niet de actie waarop we na “Oh, Oh, Cherso” snel op zullen afstemmen.

Is dakdekken dan een ouwe lullen beroep? Nou, als je naar de vergrijzing binnen de branche kijkt, zou je het bijna denken. Maar als je net als ik de afgelopen jaren regelmatig op de diploma-uitreiking van Tectum bent geweest, zie je zoveel jonge dakdekkers de revue passeren, dat dit duidelijk ook niet het geval is. Nee, jongeren zat die dit vak willen leren en op onze daken uitvoeren.

Is dakdekken dan duf of saai? Nee, weer een volmondig NEE! Als je aan de gemiddelde jonge dakdekker vraagt hoe hij zijn werk ervaart, krijg je een heel enthousiaste reactie. ‘Vrijheid’, ‘afwisselend’ en ‘buiten werken’ zijn steekwoorden die je in alle antwoorden terug hoort komen. Dakdekken vinden ze dus zeker niet saai.

Dan worden ze zeker slecht behandeld en betaald. Nee, nee en nog eens nee. Een goede CAO zorgt ervoor dat er een net salaris wordt betaald, het vakonderwijs binnen de branche goed geregeld is en nog eens op een hoog niveau wordt gegeven.

Is dakdekken zwaar beroep? Ja, maar lang niet zo zwaar als het geweest is – zoals ook blijkt uit de eerdere grafiek van Harry Beerenboom, want onze werknemers gaan veel langer door dan vroeger. Werkgevers, werknemers en leveranciers zijn zich namelijk bewust dat dakdekkers een werkend leven lang op het dak moeten kunnen staan. Hiervoor worden materialen en processen ergonomisch geoptimaliseerd om de belasting van de mens binnen de normen te houden. Want de dakdekker en zijn kennis zijn het kapitaal van het bedrijf, dat weet iedere ondernemer.

Maar waarom vergrijst de dakenbranche dan? Wat is het dat we de jongeren wel aan het werk krijgen, maar niet in dienst kunnen houden? Waarom zijn de oudjes gebleven en zien we de groep in de tussenleeftijd zo uitdunnen? Wat kunnen dakdekkerbedrijven niet bieden dat andere bedrijfstakken misschien wel doen?

Is het omdat wij het imago hebben dat dakdekkers niet oud worden in hun beroep?
Worden ze te vroeg zelfstandig en gaan ze als ZZP-er verder? Is dat vrije, afwissellende buitenwerk na je dertigste minder aantrekkelijk dan daarvoor? Waren de oudjes van nu als dertiger teveel aan het bedrijf gehecht om net als de dertiger van nu te switchen en is dat de reden waarom ze toen wel bleven en nu niet?

Wat kunnen we doen om de leeftijdsopbouw binnen de bedrijven gezond te maken en te houden? Want dakdekken is een mooi vak waar vaklieden worden gewaardeerd door hun werkgevers en hun afnemers. Weet u het, dan wil ik het ook weten. Want net als de Belastingdienst kunnen wij het helaas niet leuker maken.

Noot van de redactie

Jos van der Borgt van SBD verklaart desgevraagd dat de dakenbranche het in vergelijking met andere bouwsectoren helemaal niet zo slecht doet. “Ten tijde van het vorige onderzoek in 1993 waren er nog geen zzp’ers in de branche. Na die tijd hebben veel dakdekkers hun bedrijf verlaten om voor zichzelf te beginnen. Ook zijn dakdekkerbedrijven zich veel meer gaan specialiseren, waardoor medewerkers die eens iets anders willen gedwongen zijn hun heil elders te zoeken. Vanzelfsprekend blijft de vergrijzing, en de werving van nieuwe krachten, punt van aandacht voor SBD en Tectum. Er zijn al diverse initiatieven genomen, zoals het Loopbaantraject Dakdekkers. Het werk in de dakenbranche is minder zwaar geworden en de technieken hebben zich enorm ontwikkeld. Het zou daarom goed zijn ons in de werving ook te richten op andere doelgroepen.”