Roofs 2011-09-12 Fouten bij verwerking vezelcement golfplaten

Geregeld worden in ‘de Pineut’ situaties behandeld die over leien of zink / koper verwerking op hellende daken handelen. Dit keer een afwijkende dakbedekking, namelijk golfplaten van vezelcement. Ook met dit type dakbedekking worden geregeld fouten gemaakt bij de uitvoering.
Leen A. Iseger, IKOBBKB bv

We schetsen de situatie van een opdrachtgever die op het zojuist gerealiseerde dak van een manege (golfplaten worden geregeld voor dergelijke constructies vanwege de specifieke vochtregulerende eigenschappen toegepast) lekkages constateert.  Ondanks diverse verwoede pogingen van het uitvoerende bedrijf de lekkages te beëindigen, lukt dit helaas niet. Besloten wordt IKOB BKB bv in te schakelen om een onafhankelijke expertise uit te voeren op het betreffende dak. Onderstaand een opsomming van geconstateerde gebreken en uitvoeringen die mogelijk lekkages en andere ver strekkende gevolgen hebben.

Aangetroffen werd een zadeldak met een lengte van ca. 12 m en een helling van 20°. Aan één zijde is een aangekapt deel met een lengte van ca. 5 m en een helling van 10° aangebouwd. Probleem is dat lekkages optreden op het flauw hellende dak. Volgens de verwerkingsvoorschriften van deze fabrikant mogen de golfplaten tot een minimale helling van 14° toegepast worden. Dit is in tegenstelling tot andere fabricaat golfplaten die tot beduidend lagere hellingen  toepassing goedkeuren. Hellingen van minimaal 5 graden zijn met toepassing van een verhoogde overlapping en toepassing van snoerkit veelal toegestaan.

Bijkomend probleem is dat de fabrikant de BRL 1513 “Dakdekken hellende Daken” in zijn verwerkingsvoorschriften van toepassing verklaart. Onderdeel van deze BRL 1513 is, naast meerdere uitvoeringsrichtlijnen, ook de PBL0345/97 ‘Ontwerp en uitvoeringsrichtlijnen voor dakbedekkingsconstructies met geprofileerde vezelcementplaten en hulpstukken’, waarin ook de toepassing van golfplaten tot deze lage dakhellingen van uiterlijk 5 graden omschreven staat.  Uitgaande van de verwerkingsvoorschriften van de fabrikant en het KOMO attest van de golfplaten waarin een minimale helling van 14° toegestaan wordt, zou de verwerker in overtreding zijn. Echter, of dit direct tot lekkages moet leiden is zeer de vraag (mede met bovenstaande in ogenschouw genomen), aangezien bij deze voorschriften meestal een bepaalde veiligheid ingebouwd is.

Uit de inspectie kwamen bovendien de volgende afwijkingen naar voren:
1. Van de elkaar ontmoetende golfplaten ter plaatse van de overlappingen  (2 platen aanpassen rechts boven en links onder) dient de maat in de lengte van de overlapping + 5 mm en van de maat in de breedte van 43 mm + 5 mm verwijderd te worden, hetgeen een naad van ca. 10 mm tussen de ontmoetende platen op zou moeten leveren. Bij de aangetroffen golfplaten werd echter een naad van 40-50 mm aangetroffen die derhalve beduidend groter was. Gedeeltelijk was deze naad naderhand met overvloedig kit afgedicht.

FOTO: grote (50 mm) openingen tussen de hoek afschuiningen
                 
FOTO: grote (50 mm) openingen tussen de hoek afschuiningen

FOTO: Kit als afdichting in overmatige afschuining
2. De overmatige afschuining van de golfplaten is bij de ontmoeting van de dunne kunststof lichtplaten eveneens (volledig onnodig) ook doorgezet, hetgeen een kwetsbaar, onzeker regendicht detail oplevert.

FOTO: Onnodige plaat afschuining
3. Teneinde de regendichtheid op te voeren is in de kopoverlap van de golfplaten een kitsnoer toegepast. Gezien boven vermelde constateringen (1 en 2) lijkt deze toepassing het bekende paard achter de wagen te spannen.

FOTO: Kit in kopoverlap en bevestigers op elke golf
4. In de knik van het dak ( 20°  naar 10°) werd een aanzienlijke hoeveelheid Flexim (flexibele kunststof mortel) aangetroffen, terwijl ter plaatse van de plaatontmoetingen een extra flap Ubiflex (flexibel afdichtingsmiddel dat wel voor dakafdichting van dakpan dakdoorbrekingen aangewend wordt) ingevoegd werd.  In welke mate de toegevoegde middelen in het betreffende detail een aanvulling op de regendichtheid leveren, is slecht meetbaar. Duidelijk is dat het onvoldoende is, aangezien het dak nog steeds lekt.

FOTO: Flexim in kopoverlap in knik                                        

FOTO: Flexim en Ubiflex in plaatontmoeting en knik
5. De breedteverdeling van de golfplaten (voorschrift 1050 mm) varieert van 1030 tot 1060 mm. Dit heeft tot gevolg dat de golfplaten enerzijds overmatig gedrukt verwerkt zijn en de zij-overdekking tenminste 20 mm open staat. Anderzijds zijn de platen ook overmatig getrokken en worden de platen 10 mm over de zij – overdekking heen getrokken. Beide toepassingen geven een verminderde regendichtheid (vooral bij hevige regenval). Ook hier heeft men een, mogelijke, oplossing gevonden door in de zij – overdekking tevens een snoerkit toe te passen met wisselend succes.
FOTO: Golfplaat gedrukt: open zij overlap                           

FOTO: Golfplaat getrokken: geringere zij overlapping                         

FOTO: Kitsnoer in zij-overdekking golfplaat
6. In het dak zijn in horizontale banen lichtstraten gecreëerd door grote hoeveelheden lichtplaten direct naast elkaar te monteren. Montage hiervan is eveneens niet conform de voorschriften van de fabrikant uitgevoerd. De zgn. rawlnuts ter bevestiging (h.o.h. 400 mm) aan de naastliggende licht- en golfplaten zijn niet toegepast. Effect hiervan is dat bij windbelasting en hevige regenval, maar ook bij verhoogde temperaturen op het dak, de lichtplaten overmatig deformeren met een beduidend mindere regendichtheid.

FOTO: Lichtplaat zonder rawlnuts: deformatie                        

FOTO: Lichtplaat zonder rawlnuts: deformatie
7. De bevestigingen van de lichtplaten met de onder – en bovenliggende golfplaten dient ‘om de golf’ (steeds 1 golf overslaan) aan de gordingen plaats te vinden. In tegenstelling met het voorschrift heeft men op elke golf een bevestiger aangebracht.
8. De verankering van de golfplaten aan de ondergrond dient conform de voorschriften van de fabrikant  ( de PBL 0345/97 schrijft zelfborende bevestigers voor) met zgn. H3S sets (houtdraadbout met metalen ring, loden volgplaatje en afdichtende bitumenring) plaats te vinden. Op diverse plaatsen zijn deze verankeringsmiddelen schuin ingedraaid, onvoldoende aangedraaid (staan ruimschoots boven de golf) en zijn soms veel te strak aangedraaid waardoor de golfplaten ernstig gedeformeerd worden met mogelijke scheurvorming. Tevens wordt hierdoor een verminderde regendichtheid bereikt.

FOTO: Bevestiger onvoldoende aangedraaid             

FOTO: Meerdere bevestigers te strak aangedraaid: platen gedeformeerd  

FOTO: Bevestiger onvoldoende en scheef ingedraaid
Duidelijk is dat op geen enkele wijze de voorschriften en richtlijnen aangehouden zijn en dat lekkages derhalve niet verwonderlijk zijn. Normaliter houd ik aan het einde van een dergelijk redactioneel artikel een betoog om vooral gecertificeerde bedrijven in te schakelen. Probleem hierbij is dat de bedrijven die gecertificeerd waren voor de verwerking van vezelcement golfplaten vrijwel geen werk hadden in deze scope. Het is een teken aan de wand dat bedrijven die gecertificeerd zijn voor een bepaalde scope geen werken in uitvoering krijgen, aangezien zij de geringe prijsverhoging die hiervan het gevolg is niet door kunnen berekenen. IKOBBKB prijst zich gelukkig dat de ontwikkelingen in andere scopes een beduidend ander beeld geven en dat er steeds vaker gecertificeerde verwerking in de bestekken voorgeschreven/geëist wordt. Bij de uitvoering wordt er ook steeds vaker naar gevraagd c.q. bindend voorgeschreven. De prijs van gecertificeerd werk blijkt, ondanks dat het maar een gering verschil is, in veel gevallen toch van doorslaggevende aard. Gelukkig worden de ogen voor, aantoonbaar gecontroleerde, kwaliteit steeds vaker geopend.