Roofs 2013-08-10 Veilig werken door goede organisatie proces

Hoewel in de eerste jaargangen van DIM door Jan Kieskamp een maandelijkse rubriek m.b.t. veilig en gezond werken op daken werd verzorgd, heeft de veiligheidsbranche pas in de afgelopen decennia echt voet aan de grond gekregen. Hoe is het nu met veilig werken op daken gesteld?

In de loop der jaren was het onderwerp ‘veiligheid’ voer voor discussies. Neem alleen al die over de keuze tussen randbeveiliging, lijnsystemen of gebiedsbegrenzing. Of de vraag of een ankerpunt een bouwproduct is of een PBM. De vraag of een beveiligd dak ook inderdaad veilig is, is het bestaansrecht van de vele veiligheidsadviseurs die momenteel in de markt actief zijn. Het onderwerp is vaak niet erg overzichtelijk maar langzaamaan komt er meer structuur in de markt.

Ton Berlee ontwikkelt als dakadviseur producten voor daken. Van 1998 tot 2006 was hij hoofdredacteur van Roofs. In die hoedanigheid heeft hij (o.a. via zijn columns) over tal van onderwerpen vele discussies in de dakenbranche geïnitieerd, waaronder het onderwerp ‘veilig werken op hoogte’. Als redactiemedewerker is hij nog steeds bij het blad betrokken en met grote regelmaat schrijft hij opiniestukken over o.a. dit onderwerp. Op veilig werken op daken heeft hij een duidelijke visie.

Zijn eerste kennismaking met veiligheid maakte Berlee als adviseur toen het Veiligheid Certificaat Aannemer, kortweg VCA, als certificaat voor bedrijfsvoering voor aannemers in zwang raakte. Bij het VCA worden de werkzaamheden en de werkprocessen als uitgangspunt genomen om continu te werken aan veiliger werken. Een veilige werkpraktijk die voortkomt uit een goede organisatie van het proces is nog altijd zijn uitgangspunt.

Ontwikkelingen

“Veiligheid op daken is de laatste dertig jaar een steeds belangrijkere plek gaan innemen; voor die tijd was veiligheid vooral gerelateerd aan brandveiligheid. Pas later kwam de valbeveiliging die nu zo wordt benadrukt. Het zal zich nog verder ontwikkelen, verwacht ik. De aandacht voor veiligheid valt samen met maatschappelijke ontwikkelingen, de gedachte dat je zelf verantwoordelijk bent voor je handelen, het beperken van navolgbare risico’s door het instellen van procedures, garanties en verzekeringen: het hangt allemaal met elkaar samen.”

“De bouwsector behoort, afgemeten aan het aantal arbeidsongevallen, tot de gevaarlijkste sectoren van Nederland. Het is dus een goede zaak dat er in de bouw meer aandacht is voor veiligheid. Veiligheid is ook handel, de handel heeft een heel eigen dynamiek en zolang we niet nalaten het gezond verstand te gebruiken is ook daar niet zoveel mis mee. De wetgever kan wel wat verduidelijking brengen: wat bij wet moet en wat niet is niet eenduidig te zeggen, omdat in beginsel de verantwoordelijkheid voor veilig werken in Nederland is toebedacht aan de werkgever. Zo ziet gedurende de realisatie van een bouwwerk de aannemer als regisseur toe op een veilige bouwplaats, met het V&G plan als basis, en dat gaat steeds beter.”

Onderhoud

“Minder duidelijk is het wie er op veilig werken moet toezien gedurende het kleine onderhoud. Het onderhoud valt pas sinds de jaren ‘90 onder de bouwregelgeving en het past nog niet echt lekker in het huis van regels. Sinds 2012 moet bijvoorbeeld bij het verlenen van een bouwvergunning gecontroleerd worden of het te bouwen of te renoveren bouwwerk in de toekomst veilig te onderhouden is zonder voorzieningen. Dat geeft veel aanleiding voor hypotheses en even vaak wordt ervan afgezien - wat jammer is omdat tijdens de bouw het aanbrengen van voorzieningen beter en voordeliger is. Een kwestie van tijd: het zal waarschijnlijk steeds meer opschuiven naar de Europese regels.”

“Op het gebied van de Europese regels moet nog duidelijk worden of veiligheidsvoorzieningen aan het gebouw nu vallen onder de bouwregelgeving of onder de normen van de persoonlijke beschermingsmiddelen. Eveneens een kwestie van tijd. Inmiddels dwingt de crisis bouwers en leveranciers kritisch te kijken naar de huidige manier van bouwen en onderhouden. Als er een tijd is om verbeteringen in het proces en het product door te voeren dan is het nu wel. Veiligheid als vanzelf integraal opnemen in die veranderingen is natuurlijk het mooiste en ik voorzie wel dat dit gaat gebeuren. Dan komt de finale slag en dat is weer aandacht voor de mensen om wie het feitelijk gaat, het trainen en ondersteunen van de personen die het werk uitvoeren. De mentaliteit bij de huidige vakmensen is al zoveel anders dan 30 jaar geleden dat het voor mij wel vaststaat dat ook dat wel goed gaat komen. Ik ben wel heel benieuwd hoe dat met onze nieuwe mede-Europeanen invulling gaat krijgen.”