Roofs 2016-05-06 Zorgplein Brunssum heeft ’s werelds eerste ‘SolarRetentiedak’
Met deze artikelenreeks bereidt Roofs de tweede editie van de verkiezing van het Dak van het Jaar voor. De verkiezing wordt georganiseerd door de Stichting Dakpromotie. De redactie maakt voor deze reeks een selectie uit de aangemelde projecten. Aan het eind van dit jaar zullen de nominaties bekend worden gemaakt. Welk dak wordt het Dak van het Jaar 2016?
In het nieuw gebouwde Zorgplein in Brunssum vinden binnenkort verschillende zorgaanbieders onderdak. Omdat het Zorgplein in bebouwd gebied staat, was de nieuwbouw gebonden aan strenge eisen voor de afvoer van het hemelwater. Om het hemelwater ter plaatse gecontroleerd af te voeren, is onderzocht of het in de bodem kon worden geïnfiltreerd, of het naar open water kon worden geleid en of het op een andere manier kon worden afgevoerd. De keuze het water naar open water af te voeren bleek de meest gunstige. Het probleem van deze oplossing was wel dat het riool slechts een afvoercapaciteit van 14 l/sec had, terwijl volgens berekeningen een afvoercapaciteit van zo’n 25 l/sec nodig was. Het riool kon niet worden aangepast omdat deze via een begraafplaats naar het open water loopt. Daarom werd gezocht naar een oplossing waarmee het dak het water vertraagd zou kunnen afgeven.
Waterafvoer
In juni 2011 werd Henk Vlijm van Optigroen via LinkedIn voor het eerst benaderd over dit project. In dat stadium werd nog nagedacht om op de in totaal 18 daken een mossedumdak toe te passen. “Toen later dat jaar het vraagstuk rond de hemelwaterafvoer ging spelen, hebben wij de toepassing van een drosselsysteem voorgesteld,” vertelt hij. “Dat is een systeem dat wij al jaren in ons assortiment hebben. Het bestaat kort gezegd uit een standpijpje dat in het WRB waterbergingsysteem wordt geplaatst. In het standpijpje zit een gaatje via welke het water met maximaal 14 l/sec wordt afgevoerd.”
Voor elk dak afzonderlijk is berekend hoeveel het dak tijdens een piekbui maximaal mag afvoeren. Hier is de diameter in de standpijp op afgestemd. Uiteindelijk wordt het hemelwater van alle daken verzameld in een gemeenschappelijke put, die aan het riool is verbonden via welke het hemelwater naar open water wordt afgevoerd. Het systeem is uitvoerig berekend en getest. Vlijm: “Het was een hele puzzel. Onze hoofdvestiging in Duitsland heeft met behulp van een simulatieprogramma in beeld gebracht hoe het systeem diende te worden toegepast zodat het water tijdens een piekbui op een verantwoorde manier kan worden afgevoerd. Curvers Raadgevende Ingenieurs bv uit Gulpen heeft als onafhankelijke derde de berekeningen gecontroleerd en geaccordeerd.”
Omdat op de daken pluvia’s zijn toegepast, was een innovatie nodig. Een pluvia moet immers vacuüm kunnen zuigen om zijn werking te hebben. Door toepassing van de standpijp in de pluvia wordt de werking teniet gedaan. Daarom is het systeem in samenspraak met leverancier Geberit zodanig aangepast dat het pijpje op het systeem kon worden geklikt en de afsluitkap feitelijk omhoog is gebracht. Ook deze oplossing is uitgebreid getest voor deze in het project kon worden toegepast. “Doordat wij van het begin af aan bij dit project waren betrokken, werden wij in staat gesteld deze werkzaamheden uit te voeren,” vertelt Vlijm. “We hebben al in een vroeg stadium een begroting ingediend, volgens welke het werk naar ons idee op een goede manier gemaakt kon worden. Hier waren ook de marges in verwerkt. Door op een open manier te communiceren, weet iedereen waar hij aan toe is en wordt de basis voor een gezonde samenwerking gelegd.”
Bevestiging van het zonnesysteem
In de loop van het project werden de ambities omhoog bijgesteld. In verband met de mogelijk te verkrijgen rentekorting op de financiering diende het project te voldoen aan BREEAM. Daarom werd onderzocht of het mogelijk was op het project aanvullend zonnepanelen toe te passen. “Wij hebben natuurlijk het Solargroendak in ons assortiment,” vertelt Vlijm. “Deze kon echter vanwege de maximale dakbelasting niet worden toegepast. Dit vanwege de ballast door middel van de dakbegroeiing, die nodig is om het systeem op een zodanige manier aan te brengen dat deze bestand is tegen de eisen die worden gesteld aan o.a. de windbelasting. Daarom hebben we gekeken of het mogelijk was de zonnepanelen aan het WRB waterbergingsysteem te bevestigen.”
Uiteindelijk is een relatief eenvoudige methode ontwikkeld waarbij een glasvezel versterkt kunststof staafje in het krattensysteem wordt geklikt. Op dit staafje wordt het zonnepaneel bevestigd. Ballast is dan niet meer nodig: alle WRB boxen zijn immers aan elkaar bevestigd en vormen één geheel dat niet meer van zijn plaats is te krijgen. De bevestiging van de zonnepanelen vindt middels eenvoudige bouten aan de WRB boxen plaats.. In totaal heeft leverancier en installateur Bink Solar op deze manier 425 zonnepanelen geplaatst. Bijkomend voordeel is dat het rendement van de zonnepanelen verbetert als gevolg van de wateropslag. Op het project is uiteindelijk het BREEAM Very Good-certificaat verleend.
Puzzel
Zodoende had het Zorgplein in Brunssum een primeur: het dak is uitgevoerd als ’s werelds eerste ‘SolarRetentiedak’. Het dak is toegepast op 17 betondaken en één staaldak (het dak van de parkeergarage), waar een isolatielaag van Betopor C-Eps van Van Wylick is toegepast en een tweelaags verkleefd bitumineus daksysteem van Troelstra & de Vries. De groenlaag bestaat uit een sedummat aan de randen van het zonnesysteem en onder de zonnepanelen zijn ingeplante sedumpluggen aangebracht. Dit om het opkruipen van het pakket als gevolg van de windbelasting te voorkomen. In de randzones van het dak zijn grindstroken van 2 m aangebracht. Op deze manier is direct ook de veilige zone aangegeven. Om het betreden van het dak (voor o.a. het onderhoud van het groendak en de zonnepanelen) te allen tijde op een veilige manier plaats te laten vinden, is er aanvullend voor gekozen een railsysteem van Eurosafe Solutions toe te passen. Het dak is uitgevoerd onder de verantwoordelijkheid van dakdekkerbedrijf Verkoelen Weert. Dit bedrijf fungeerde in de uitvoeringsfase als centraal aanspreekpunt voor de werkzaamheden. Jonkers Daktuinen te Venlo was de dakhovenier.
“Al met al vormde de combinatie van al deze factoren voor alle betrokken partijen een complexe puzzel om alle onderdelen maximaal tot hun recht te laten komen en te blijven voldoen aan de eisen op het gebied van waterretentie,” vertelt Vlijm. “Het legplan van de zonnepanelen is op een optimaal rendement gericht, maar is niet per definitie in overeenstemming met een optimale waterretentie of een optimale veiligheid. Er is nog behoorlijk wat tijd in gaan zitten om al deze onderdelen op de best mogelijke manier op elkaar af te stemmen.”
Het Zorgplein Brunssum wordt in voorjaar 2016 opgeleverd.
Nieuwbouw Zorgplein Brunssum
- Architect AMA Group uit Maastricht
- Hoofdaannemer combinatie Aannemersbedrijf Jongen Landgraaf/Compaan Projecten
- Dakdekker Verkoelen Weert
- Dakhovenier Jonkers Daktuinen te Venlo
- Leverancier dakbedekking Troelstra & de Vries te IJlst
- Leverancier isolatielaag Van Wylick Isolerende Daken bv te Heeswijk-Dinther
- Leverancier dakbegroening, Optigroen Benelux te Amersfoort waterretentie en sunroots
- Leverancier valbeveiliging Eurosafe Solutions te Zwolle
- Leverancier hemelwaterafvoeren Geberit te Nieuwegein
- Leverancier/installateur Bink Solar te Zundert zonnepanelen
- Advies Curvers Raadgevende Ingenieurs te Gulpen