Roofs 2017-02-26 Vallen is meest voorkomende type arbeidsongeval in de bouw

Special valbeveiliging

Hoe groot is het probleem van vallen van hoogte? Cijfermateriaal over de ongevallen die in de dakenbranche gebeuren ontbreekt, maar de Monitor Arbeidsongevallen die ­jaarlijks door Volandis (voorheen ­Arbouw) wordt opgesteld, geeft een indicatie.

Branchespecifieke cijfers over arbeidsongevallen en/of valongelukken zijn niet beschikbaar. Als de respectievelijke brancheorganisaties en verzekeringsmaatschappijen al over dergelijke cijfers beschikken, worden ze niet openbaar gemaakt. De Monitor Arbeidsongevallen verzamelt het cijfermateriaal bouwbreed.

De meest recente editie is die van 2016, waarin het cijfer­materiaal van het kalenderjaar 2015 op een rijtje wordt gezet. In 2015 overkwam bijna 8000 werknemers in de bouwnijverheid een ongeval dat leidde tot verzuim. Dit komt neer op 6,2% van alle werknemers. Het ongevallenpercentage is hiermee met 0,3 procentpunt afgenomen ten opzichte van 2014. Ruim de helft van de ongevallen die leidden tot verzuim gebeurden tijdens werktijd. De loonkosten inclusief overhead van dit verzuim bedroegen circa 37 miljoen euro. Het aantal arbeidsongevallen en de hiermee gemoeide loonkosten waren iets gedaald ten opzichte van 2014.

Valongevallen

Veel voorkomende ongevallen waren bijvoorbeeld verstappen, geraakt worden door een voorwerp, stoten, bekneld raken, etc. Van de ongevallen die op de bouwplaats plaatsvonden (3320 in totaal), valt op dat vallen relatief veel voorkomt. Ongeveer 360 mensen vielen van een hoogte boven de 2,5 meter. Samen met de valongevallen van een hoogte minder dan 2,5 meter (680) vormt vallen een substantieel onderdeel van het totaal aantal arbeidsongevallen. Nogmaals: dit betreft arbeidsongevallen (particulieren zijn niet meegerekend) die over de gehele bouwkolom hebben plaatsgevonden en zijn geregistreerd bij Inspectie SZW. In dit getal zijn dus niet alleen dakdekkers maar ook de andere beroepsgroepen binnen de bouw meegerekend.

Het aantal ziekenhuisopnames als gevolg van een arbeidsongeval is wel in de Monitor Arbeidsongevallen opgenomen, maar niet gespecificeerd naar type ongeval. Toch mag aangenomen worden dat veruit het merendeel van de valongevallen van hoger dan 2,5 meter heeft geleid tot een ziekenhuisopname (of erger). Het verzuim is wel uitgesplitst naar type ongeval en hieruit blijkt dat zo’n 27% van het totale verzuim na een arbeidsongeval het gevolg is geweest van een valongeval.

Voorzieningen

De financiële gevolgen van een arbeidsongeval worden in de Monitor Arbeidsongevallen op een rijtje gezet. Niet alleen de kosten van het verzuim, maar ook de gevolgkosten kunnen enorm oplopen. Denk daarbij aan de kosten voor een vervanger, of het zoeken van vervangend werk voor het slachtoffer van het ongeval, etc. De lichamelijke en psychische gevolgen blijven in het rapport grotendeels buiten beschouwing, maar terecht wordt in de conclusie gesteld dat ook deze enorm kunnen zijn. Preventie is dus van zeer groot belang.

Om het aantal ongevallen in de toekomst te verminderen, is het van belang om na te gaan wat de oorzaken zijn. Het niet aanwezig zijn van veiligheidsvoorzieningen op de bouwplaats is een belangrijke oorzaak, alsook het niet, of op een onjuiste manier, gebruik van maken van deze voorzieningen. Van alle werknemers op de bouwplaats (dus exclusief UTA-personeel), die in de geanalyseerde periode hebben verzuimd vanwege een arbeidsongeval, gaf 64% aan dat die voorzieningen naar hun mening waren getroffen. Volgens bijna 15% was dit niet het geval. Zo’n 17% van de werknemers die een ongeval hebben meegemaakt, is van mening dat zij dit zelf hadden kunnen voorkomen.

Er treden bovendien verschillen op naar grootte van het bedrijf. Werknemers van middelgrote bedrijven geven, indien van toepassing, het vaakst aan dat de voorzieningen zijn getroffen. Bovendien is bij deze categorie bedrijven het aantal werknemers dat zegt dat voorzieningen waren getroffen minder sterk teruggelopen dan bij de andere categorie bedrijven.

De opstellers van de Monitor Arbeidsongevallen verstrekken alleen de gegevens aan de hand waarvan beleid kan worden gemaakt. Ze doen hier geen aanbevelingen toe, al geeft men wel aan dat onophoudelijk aandacht moet worden gegeven aan de veiligheid op de bouwplaats. Het is daarbij met name van belang zich te richten op de jongeren omdat die vaker betrokken zijn bij een ongeval dan oudere werknemers. Ook valt er winst te behalen in het geven van meer voorlichting aan de werknemers. In de gevallen waar wel voorzieningen waren getroffen en toch een ongeval plaatsvond, gaf 40% van de werknemers met een ongeval aan geen voorlichting te hebben gekregen over veilig werken op de werkplaats, en 25% had geen instructie gekregen over het gebruik van het PBM. Uit de Monitor Arbeidsongevallen blijkt in ieder geval dat het heel belangrijk is dat werkgevers hun werknemers informeren over het gebruik van veilige werkmethoden en veiligheidsvoorzieningen, hen aan te moedigen (op te dragen) er gebruik van te maken, te controleren op het juiste gebruik van de voorzieningen en waar nodig te corrigeren.