Roofs 2017-05-24 Parkeren op gebouwen – technische aspecten (premium)

Special parkeerdaken

In de stedelijke omgeving is steeds meer sprake van ruimtegebrek. Naast het aanleggen van parkeergarages en –kelders, wordt vaak ook het dak ­benut voor het parkeren van auto’s. Verschillende aspecten zijn van belang. In dit artikel een kort overzicht op basis van de traditionele oplossingen.

Bij alle gebruiksdaken is het belangrijk de waterdichte laag zodanig te beschermen dat deze haar functie gedurende de gehele levensduur kan blijven vervullen. Bij parkeerdaken, die normaal gesproken hoge belastingen te verduren hebben, liggen de waterdichte lagen normaal gesproken onderin, dus onder de afwerkingslaag en eventuele substraatlagen.

Dat betekent dus ook dat eventuele herstelwerkzaamheden doorgaans kostbaar zijn. In de bouwfase is het daarom van belang alert te zijn op de mate waarop de constructie wordt belast (denk daarbij ook aan bouw- en kraanverkeer). Een goed doordachte constructie en een goed doordacht bouwproces zijn hier de sleutel tot succes.

De volgende aspecten verdienen de nodige aandacht:

• Wat is het verschil in constructief gedrag van respectievelijk de toegepaste ondergrond en de dakconstructie?
• Is het dakbedekkingssysteem geschikt voor statische én dynamische belasting?
• Welke dakconstructie wordt toegepast?
• Is de thermische isolatie voldoende drukvast?
• Welk type verharding wordt gebruikt?
• Wat is het gebruik van het parkeerdak?

Belasting

Voor daken die toegankelijk moeten zijn voor voertuigen, bestaan geen specifieke normen. Doorgaans wordt gebruik gemaakt van de basiseisen voor bijvoorbeeld bruggen. Het verkeer op een dak verschilt niet van dat op de openbare weg, met de aantekening dat het aantal aslasten en de ­snelheden op het dak normaal gesproken aanzienlijk geringer is. Daarom kunnen deze normen niet zondermeer worden toegepast: dit zou leiden tot overdimensionering van de daken. Het maximaal toelaatbare gebruik en de maximaal toegestane belasting moeten daarom van tevoren goed worden afgesproken. Deze grenswaarden moeten vervolgens worden beschermd om te voorkomen dat de maximaal ­toelaatbare belasting van een parkeerdak in de praktijk alsnog wordt overschreden.

De verharding (toplaag) moet vervolgens zodanig worden gedimensioneerd, dat er gedurende de levensduur geen vervormingen of spoorvormingen kunnen optreden. Dit is afhankelijk van zowel de mate van belasting als van de frequentie ervan. Er worden drie belastingklassen ­onderscheiden, namelijk die voor voetgangers (belas­tingklasse 1), personenauto’s (belastingklasse 2) en ­vrachtwagens (belastingklasse 3).

Dakconstructie

Vanzelfsprekend is het van essentieel belang dat de onderconstructie van het dak voldoende draagkracht heeft en dat de dakbedekkingsconstructie geschikt is voor statische en dynamische belasting. In de praktijk worden alle mogelijke dakopbouwen onder de verharding toegepast: een traditioneel warm dak, een omgekeerd dak, een koud dak en een ongeïsoleerd dak. Voor de waterdichtheid van de constructie kunnen de meest uiteenlopende dakbedekkingssystemen worden toegepast: gietasfalt, bitumineuze, kunststof, EPDM of vloeibaar. Deze worden toegepast in alle denkbare systemen (losliggend geballast, mechanisch bevestigd, volledig verkleefd). Het verdient sterk de voorkeur om bij de aanleg van een dak met een begaanbare of berijdbare verharding het dakbedekkingsssteem volledig verkleefd op de onderconstructie aan te brengen. In geval van lekkage is de beschadiging in deze systemen het meest eenvoudig te lokaliseren. Dit houdt in dat bij geïsoleerde dakconstructies de keuze beperkt is tot een traditioneel warm dak met cellulair glas of een omgekeerd dak met XPS.

Het afschot van de elementenverharding moet zodanig zijn dat er geen water op het dak blijft staan. Echter, (beperkte) plasvorming is niet altijd te voorkomen, als deze maar niet zodanig is dat het water in rechtstreeks contact staat met de funderings- en/of straatlaag. Deze kunnen als gevolg van capillaire werking worden aangetast, waardoor de elementenverharding verzakt (spoorvorming). Toepassing van drainagebanen, of bijvoorbeeld het gebruik van drainerend beton, kan dit probleem voorkomen.

Opbouw van een parkeerdak

Er zijn verschillende opbouwmogelijkheden. Standaard bestaat de verharding van een parkeerdak uit de volgende lagen:

• Scheidingslaag
  Bij toepassing van materialen die elkaar chemisch niet verdragen. Hier worden doorgaans kunststoffolies voor gebruikt.
• Glijlaag
  Dit is een beschermlaag om horizontale krachten op te vangen. Deze krachten ontstaan door het gebruik van het parkeerdak: remmen, optrekken en draaien van ­voertuigen. Dit is eveneens een kunststoffolie.
• Beschermlaag
  Deze beschermt het dakbedekkingssysteem tegen verticale belastingen door het gebruik van het dak. Hiervoor worden meestal geotextielen, kunststoffolies of beton ­toegepast, afhankelijk van de mate van belasting.
• Waterafvoerende laag
  De waterafvoerende laag bestaat uit een filter- en een drainagelaag. De filterlaag voorkomt dat fijnere deeltjes in de waterafvoerende laag terechtkomen. Dit kan immers een nadelig effect hebben op de hemelwaterafvoer. De drainagelaag voert overtollig water af naar de afvoeren en heeft tevens een beschermende functie voor de onderliggende lagen. Het type drainage hangt af van het type dakopbouw en het type verharding.
• Funderingslaag
  De funderingslaag verspreidt de optredende belastingen en voorkomt zo de vervorming van de verharding. Deze wordt toegepast bij belastingklasse 2 en 3. Als funderingsmateriaal worden doorgaans steenmengsels gebruikt met een korrelverdeling van 0/20 en 0/40.
• Uitvullaag
  In sommige situaties kan de toepassing van een uitvul­laag noodzakelijk zijn om hoogteverschillen op te vullen en afschot aan te brengen in de verharding. Deze laag bestaat doorgaans uit gesteente met een korrel­verdeling van 2/8-2/9.
• Straatlaag
  Toleranties in de afmetingen van elementen en oneffenheden in de funderingslaag kunnen worden opgevangen door de straatlaag. Veelal wordt hier brekerzand of split voor gebruikt.

Verhardingslaag

In veel gevallen wordt een ‘open’ verharding aangebracht, zodat de onderliggende constructie bereikbaar blijft. Met een elementverharding wordt een verharding bedoeld die waterdoorlatend is en bestaat uit geprefabriceerde elementen, zoals bijvoorbeeld straatstenen, betontegels, natuurstenen, e.d. Deze worden meestal gebruikt waar met lage snelheden wordt gereden. Deze laag wordt zo gesloten mogelijk en onder afschot (minimaal 2%) aangebracht, om indringing van vocht in de straat- en funderingslaag zoveel mogelijk te beperken.

In veel gevallen wordt gekozen voor straatstenen of betontegels als verharding. Deze zijn goed bestand tegen mechanische en klimatologische omstandigheden, het oppervlak is voldoende stroef voor een veilig rijoppervlak en ze zijn zeer maatvast. Per belastingklasse en gewenste berijdbaarheid kan bepaald worden in welk verband de stenen of tegels geplaatst moeten worden (elleboogverband, halfsteensverband, keperverband, blokverband). Voor een egaal oppervlak kan de toepassing van tegeldragers van belang zijn, waarbij in ogenschouw moet worden genomen dat de tegels voldoende stevig op of in de tegeldragers zijn bevestigd. Dit om ‘klepperen’ (met beschadigingen tot gevolg) te voorkomen.

Voor de totstandkoming van dit artikel is gebruik gemaakt van de brochures Terrasdaken/parkeerdaken. Handreikingen bij het ontwerp en de aanleg van Nophadrain en Sterk en waterdicht. Gietasfalt voor parkeerdaken – systeemomschrijvingen van de Nederlandse Gietasfalt Organisatie. zie voor een complete ­beschrijving de sbr dakbestratingsrichtlijn.