Roofs 2017-09-38 Luchtdichting op woningniveau of blokniveau?

Special Brandveiligheid

Het is financieel verleidelijk om een discussie te voeren of de luchtdichting op woningniveau of op blokniveau bepaald mag worden. De bronvraag is echter: ‘Mag een woningscheidende wand luchtopen zijn en blijven?’ Dit vraagstuk is nu weer actueel bij renovaties met een energieprestatie­garantie. Maar hoe zit het met de ventilatie, geur- en geluidsoverlast en niet te vergeten de brandveiligheid?

Willem Koppen, Koppen Bouwexperts

Bij bestaande aangrenzende woningen zijn onderling doorgaans veel doorlopende luchtverbindingen. Dit is niet verwonderlijk als je ziet hoe de balken van de vloeren achter de plafondafwerking (niet) zijn ingemetseld in de jaren ‘60 en ‘70. Maar ook heden ten dage, met betonvloeren, komen dikwijls luchtopen verbindingen voor via de kim, de kanalen van kanaalplaatvloeren, etc.

Onze meetinspecteurs komen dergelijke luchtlekken veelvuldig tegen. Door middel van een genormaliseerde luchtdoorlatendheidstest met lekdetectie maken zij deze lucht­lekkages feilloos zichtbaar door gebruik te maken van paraffine (kaarsvet). Uit ervaring weten zij dat naastgelegen bewoners vooraf ingelicht moeten worden om een schrik­reactie te voorkomen wanneer er ineens rook door de muur hun woning binnen komt.

Bij een grondige renovatie worden er doorgaans grote ­verbeteringen gedaan op het gebied van luchtdichting en isolatie van de schil. Bij nieuwbouw worden hieraan eisen gesteld die bovendien continue aangescherpt worden. Het is van belang om te beseffen dat hierdoor de balans van het gebouw aan het veranderen is.

Om de relevantie ervan te kunnen bepalen, is het natuurlijk eerst van belang om na te gaan hoe groot die luchtlekken zijn. Over welke volumes het gaat. Immers: meten is weten, gissen is missen en gokken is dokken. Degene die besluit dit niet vooraf te onderzoeken, neemt bewust risico’s voor de eindgebruikers.

Energieverlies

Luchtverliezen door de woningscheidende muren kunnen in berekeningen minder relevant worden gemaakt door te rekenen op blokniveau. Deze zogenaamde ‘interne luchtlekkages’ kunnen daarin namelijk worden weggestreept zonder dat het gebrek wordt opgelost. Maar wat als aan de andere kant van de muur de ramen altijd open blijven of de verwarming niet, of een stuk lager wordt aangezet? Krijgen alle bewoners dan de schuld als de beloofde energieprestatie niet wordt gehaald? Of als het niet warm genoeg wordt?

Ventilatie, geur en geluid

Bij een luchtopen woningscheidende muur bestaat het gevaar dat het ventilatiesysteem niet correct functioneert. De benodigde verse lucht kan dan immers niet meer in voldoende mate van buiten komen, maar wel bij de buren vandaan. En dan in het kader van geuroverlast maar hopen dat de buren niet roken en geen spruitjes eten…

Het geluid van buiten zal bij een goed geïsoleerde luchtdichte woning veel minder gaan opvallen, waardoor geluid door een luchtopen woningscheidende muur als veel storender kan worden ervaren dan voorheen.

Brandveiligheid

Ook de brandveiligheid is in het gedrang bij een luchtopen woningscheidende wand. Brand heeft brandstof en zuurstof nodig om zich te kunnen verspreiden.  Als bij brand de hete, stinkende rook en roet via de luchtlekken de woningscheidende wand gaan passeren, zal na enige tijd de brand hierdoor overslaan naar de buren. De gevolgschade groeit.

Dit laatste heeft een woningbouwcorporatie in Noord-Holland (bij ons in de buurt) laatst ook weer ervaren. Resultaat: hevige roetschade bij vijf woningen verderop als gevolg van een keukenbrandje. De ontstane rookschade en roetschade met de sterke geur lieten zich moeizaam reinigen door de specialisten.

In Overijssel was het ook raak: het huis vol rook door de muur heen. De brandweer rukte uit vanwege rookontwikkeling in een woning. Uiteindelijk bleek het met de brand wel mee te vallen: er was vooral veel rookontwikkeling. En die rook kwam uit het huis van de buren. Daar was de kachel flink opgestookt, het afvoerkanaal kon dat niet verwerken, waardoor de rook de huiskamer van de buren in kwam.

Wij zien regelmatig dat de ‘bouwprofessional’ geen of onvoldoende aandacht heeft voor luchtlekken in woningscheidende wanden. Ook niet als die luchtlekken zo talrijk zijn, zoals het bij met name renovatieprojecten een algemeen bekend gegeven is. Uitspraken van ‘het kost geld’ en ‘dat is lastig’ zijn slechts de ‘argumenten’ van de professional, en niet van de bewoner. De interpretatie bij (energiezuinige) renovaties om de luchtdichting te bepalen op blokniveau in plaats van op woningniveau is er ook zo eentje..

Het is in het belang van de bewoners om wel na te gaan of de woningscheidende wand voldoende luchtdicht is en hoe dat in voorkomende gevallen kan gaan worden gerealiseerd. De primaire functie van een gebouw is toch om de mens te beschermen?! Laten we met elkaar de discussie aangaan. Niet of, maar wel hóe de luchtdichting van de ­woningscheidende wand gerealiseerd gaat worden. ­Renoveren en bouwen in het belang van de eindgebruiker, en niet uitsluitend vanuit de eigen economische motieven.