Roofs 2018-04-34 Ergonomisch dakdekken

Special gereedschappen

Het werk van de dakdekker kan verschillende risico’s op fysieke schade ­behelzen. Volgens de Arbeidshygiënische strategie dient het werk zodanig te worden ingericht dat de risico’s zo veel mogelijk worden voorkomen. De juiste gereedschappen kunnen een bijdrage leveren aan een veilige en gezonde werkpraktijk.

In dit artikel worden aan de hand van diverse toolboxen van SBD achtereenvolgens de fysieke belasting, het risico van fijnstof en gehoorschade behandeld. Het risico van trillingen wordt in een ander artikel in deze special besproken.

Fysieke belasting

Een te hoge fysieke belasting veroorzaakt acute klachten en klachten op de lange termijn. Dit is de oorzaak van een groot deel van het verzuim en de arbeidsongeschiktheid:

• Rugklachten
• Nekklachten
• Schouder-, elleboog- en polsgewrichten
• Knie- en enkelgewrichten

Er zijn twee soorten fysieke belasting: continue ­(statische) belasting en afwisselende (dynamische) belasting. ­Voorbeelden van statische belasting zijn bijvoorbeeld langdurig staan, boven het hoofd werken of hurken/knielen. Voorbeelden van dynamische belasting zijn lopen, tillen/dragen, trekken/duwen en langdurig gebruik van handgereedschap. Hier dient in de verschillende fasen van het bouwproces rekening mee te worden gehouden: tijdens het ontwerp, de werkvoorbereiding, de inrichting van de werkplek en de uitvoering.

Het werk dient kortom zodanig georganiseerd te worden dat een te grote fysieke belasting wordt voorkomen. Hier zijn diverse technische en organisatorische maatregelen voor denkbaar, zoals de huur/aanschaf van hulpmiddelen als hoogwerkers, de verbetering van aan- en afvoerwegen, het plaatsen van te tillen materiaal op een verhoging, etc.

Het handmatig tillen van dakbedekkingsmaterialen zwaarder dan 25 kg is verboden. Dakbedekkingsmaterialen zwaarder dan 25 kg worden dan ook mechanisch getransporteerd. Er zijn diverse hulpmiddelen beschikbaar om te voorkomen dat zwaarder dan 25 kg wordt getild.

Fijnstof

Werknemers in de platte dakensector kunnen aan gevaarlijke stoffen worden blootgesteld zoals kwartsstof (grind), houtstof of asbest. Veilig omgaan met gevaarlijke stoffen kan alleen als bekend is met welke stoffen wordt gewerkt en wat de risico’s zijn. Bij de keuze van materialen moet rekening worden gehouden met de gevaren die bij de verwerking kunnen optreden. Daarnaast geven bepaalde werk­methoden een grotere blootstelling aan gevaarlijke stoffen dan andere.

Er zijn twee soorten stof te onderscheiden, namelijk stof dat hinderlijk is maar geen specifieke gevolgen heeft voor de ­gezondheid (gipsstof, kalkstof, krijtstof). Dit kan wel de ogen, de huid en de luchtwegen irriteren. En er is stof dat schadelijk is: houtstof, kwartsstof, glas en steenwol. Hierdoor kunnen irritaties en ontstekingen van de huid en ogen ontstaan en eczeem. Ook kunnen luchtwegen en longen geïrriteerd raken en in sommige gevallen blijvend beschadigd raken (stoflongen).

De beheersmaatregelen moeten altijd volgens de ­Arbeidshygiënische strategie worden genomen. Dat betekent dus dat de volgende volgorde moet worden aangehouden:

• Bronaanpak (zorg dat er geen gevaar kan ontstaan)
• Collectieve aanpak (technische/organisatorische ­maatregelen)
• Individuele aanpak
• Persoonlijke beschermingsmiddelen

De oplossing dient dus allereerst gevonden te worden in de keuze van het materiaal en de werkmethode: voorkom dat hier stof bij kan vrijkomen. Mocht het onontkoombaar zijn dat stof vrij komt tijdens de werkzaamheden, dient in eerste instantie een collectieve maatregel te worden genomen. Daarna kan gekeken worden of bijvoorbeeld met een afzuiging bij machines en/of handgereedschap kan worden gewerkt. In plaats van vegen kan stofzuigen een goede oplossing zijn. Er dient altijd een RI&E vooraf te gaan aan de keuze voor een bepaalde oplossing.

Geluid

Men spreekt van lawaai wanneer er sprake is van geluid ­harder dan 80 dB (A). Vanaf 80 dB (A) is geluid namelijk schadelijk voor het gehoor. In de dakbedekkingsbranche wordt veel gebruik gemaakt van machines en gereedschappen die lawaai maken. Hoelang het duurt voordat gehoorschade optreedt, hangt af van het geluidniveau en de duur van de blootstelling aan het geluid. Te hoge blootstelling kan tot gehoorschade leiden. Ook zijn er andere effecten, zoals een verhoogde bloeddruk en stress.

Ook de aanpak van geluid dient volgens de ­Arbeidshygiënische strategie te worden georganiseerd:

• Aanpak bij de bron: de geluidsproductie verminderen
• Werknemers scheiden van de geluidsbron
• Het aantal werknemers en de blootstellingduur beperken
• Individuele gehoorbescherming: PBM’s

In de Arbowet en het Arbobesluit zijn grenswaarden voor geluid vastgesteld. In de Arbocatalogus Platte daken staan afspraken over aanpak lawaai bij uitvoering dakwerkzaamheden. Het risico van lawaai dient te worden opgenomen in de RI&E. Dit houdt ook in dat er bij de aankoop van ­machines en materieel aandacht dient te zijn voor het ­geluidsniveau. Gehoorbescherming heeft alleen nut als deze zonder onderbreking wordt gedragen.