Roofs 2018-09-06 Markant bogendak krijgt nieuwe dakbedekking

Het Dak van het Jaar 2018

De dakrenovatie van een opvallend gebouw van de Nederlandse Spoorwegen aan de Hanzelaan in Zwolle is onlangs voorzien van een nieuwe, witte TPO dakbedekking. Dat klinkt eenvoudiger dan het is geweest: de bijzondere vormgeving van het dak met sierlijke bogen zorgde ervoor dat het voor het verantwoordelijke dakbedekkingsbedrijf Van Venrooy Dakbedekking een bijzonder intensieve klus was.

Edwin Fagel

Het betreft het voormalige pand van een just-in-time motoren­fabriek, die in 1996 is gerealiseerd. In totaal bestaat het gebouw uit vier hallen, waarbij de vierde dwars staat op de andere drie. De hallen zijn ieder 110 meter lang en 32 meter breed. Sinds 2005 is het pand in het bezit van de Nederlandse Spoorwegen en voornamelijk in gebruik als magazijn. Maar oorspronkelijk werden er in het gebouw, dat een totale oppervlakte heeft van ruim 12.000 m², motoren gebouwd van 2000 kW tot 14000 kW en de bijbehorende kostbare en gevoelige onderdelen bewerkt en verwerkt. Vanwege dit ­ proces was het belangrijk dat het binnenklimaat werd ­gecontroleerd en de temperatuur stabiel zou blijven. Daarvoor had men enorme luchtbehandelingsinstallaties in gebruik. Ook had men om deze reden gekozen voor een lichte, reflecterende dakbedekking, namelijk een grijze pvc.

Om de machines en de onderdelen te beschermen, was het van belang om de kans op lekkages te minimaliseren. Architect Gert Grosfeld was daarom gevraagd een ontwerp te maken waarbij de installatie voor o.a. luchtbehandeling onder het dakvlak zou worden verwerkt. Het dak hoefde daardoor niet te worden betreden voor onderhoud. De architect bedacht een dak dat is opgebouwd uit ­sheddaken die zijn vormgegeven als stalen bogen, waar de luchtbehandelingsinstallaties onder zijn geplaatst. Het dak was oorspronkelijk voorzien van een grijze pvc ­dakbedekking en een isolatielaag van 10 cm steenwol.

Dakrenovatie

De dakbedekking heeft al die jaren uitstekend gefunctioneerd, maar gebouwbeheerder Sipke Miedema van Imotep Zwolle bv realiseerde zich wel dat hij preventief met het dak aan de slag zou moeten. “Het pvc heeft namelijk als eigenschap dat de weekmakers in de loop der jaren uitlogen en dat heeft tot gevolg dat het materiaal broos wordt,” vertelt hij. “Om te voorkomen dat er problemen zouden ontstaan, was het dus van belang om de dakbedekking tijdig te vervangen. Daar komt bij dat het steenwol ter plaatse van de goten (met een breedte van 3 meter) was ingezakt, als gevolg van beloping waar het systeem niet op was berekend. Op termijn levert dit problemen op voor de waterdichte laag, met name wanneer deze wordt belopen.”

Besloten werd, een nieuwe dakbedekking ter plaatse van de bogen aan te brengen. Ter plaatse van de goten werd de dakopbouw tot op het staal verwijderd. De bestaande isola­tielaag werd vervangen door de beloopbare Tauroxx steenwolisolatie van producent Rockwool (10 cm). Als water­dichte laag is gekozen voor een witte Flagon TPO van Soprema (1,5 mm). De dakbedekking werd mechanisch bevestigd en in de overlappen geföhnd. “Hoewel het de bedoeling is dat de hallen energiezuinig blijven, was er verder niet echt een dwingende reden om te kiezen voor een witte dakbedekking,“ vertelt Miedema. “Het luistert immers niet meer zo nauw met het binnenklimaat van het gebouw. Toch hebben we voor een witte dakbedekking gekozen, vooral vanwege de architectonische waarde van het gebouw. Het is voor Zwolle een iconisch en beeldbepalend dak en het zou daarom zonde zijn om hier een standaard zwarte dakbedekking op aan te brengen.”

Miedema: “Hoewel Van Venrooy feitelijk als vast dakdek­kersbedrijf voor de locatie aan de Hanzelaan van de ­Nederlandse Spoorwegen fungeert, heeft het bedrijf dit project via aanbesteding verkregen. Het had eenvoudigweg de meest gunstige aanbieding. Het project ging medio 2017 van start en het was de bedoeling om het werk binnen een jaar af te ronden. Vanwege de weersomstandigheden is echter halverwege de looptijd besloten de werkzaamheden te staken en het project in het voorjaar en zomer van 2018 af te ronden.

Projectleider Gerard de Vries van Van Venrooy ­Dakbedekking vertelt dat dit te maken had met de vormgeving van het dak. “Bij vochtig weer, maar ook als ’s ochtends de dauw op het dak lag, was de dakbedekking spekglad. De ­dakhelling waarop gewerkt moest worden, maakte dat dit voor een onwerkbare situatie zorgde, waarbij de veiligheid en de gezond­heid van onze mensen niet meer kon worden gegarandeerd.”

“De afgelopen maanden hebben we vanwege de aanhoudende droogte in dat opzicht geen klagen gehad. Integendeel, nu bleken het zonlicht en de warmte de verzwarende factoren. Met name in de ‘dalen’ van de bogen was de temperatuur af en toe ondraaglijk heet. De reflecterende witte dakbedekking zorgde ervoor dat een goede zonnebril geen overbodige luxe was. En de mannen waren zelf ook wit, maar dan van de dikke laag zonnebrand die voort­durend moest worden gesmeerd. Vanzelfsprekend hebben we de werktijden op de hitte aangepast.” Het dak werd medio augustus van dit jaar afgerond.

Intensief

Een intensieve klus: uiteindelijk is er zo’n 20 à 25 km aan naden geföhnd op het dak. Op de hellingen van de bogen moest dit gebeuren vanaf een rubberen trapje. Het dakdekkersbedrijf had standaard een ploeg van zes man op het werk, waarbij ieder een eigen ‘specialiteit’ had. Het resultaat is een mooi staaltje vakwerk geworden.

De uiteinden van de sheddaken steken uit, hier heeft het dakdekkersbedrijf met een TPO folie en een aluminium randafwerking een fraaie afwerking bewerkstelligd, waarbij de dakrand iets verder naar beneden is getrokken om een zekere waterdichte aansluiting te verkrijgen. Om op deze plaatsen veilig te kunnen werken, moest een speciale steigerconstructie worden gerealiseerd.

De logistieke organisatie was eveneens niet eenvoudig, met name omdat het ondoenlijk was om op dit complexe ­bogendak een afstand af te leggen met een zware belasting. De tijd en plaats waar de materialen op het dak zouden ­worden geplaatst, moest daarom goed worden gepland. Tegelijk werd dan direct het afval van het dak worden ­afgevoerd. Vanwege de hoogte van het dak waren er speciale kranen nodig, namelijk de Spierings 1265-AT6-kranen, deze bereiken een hoogte van 60 meter.

Nu het werk is afgerond, kijkt de dakdekker terug op een bijzondere klus die een fraai resultaat heeft opgeleverd. Het voor Zwolle beeldbepalende gebouw blijft hierdoor voor de stad behouden. ?

Magazijngebouw Nederlandse Spoorwegen te Zwolle

• Opdrachtgever: NSvastgoed, Utrecht
• Dakdekker: Van Venrooy Dakbedekking, Hoogeveen,
• Leverancier isolatie: Rockwool, Roermond
• Leverancier dakbedekking: Soprema, IJlst