Roofs 2018-10-26 De verschillende waarden van groenblauwe daken

Seminar blauwgroene daken

Green Deal Groene Daken, STOWA en KNW Waternetwerk organiseerden op 19 september in het Huis voor de Kunsten in Nijmegen het seminar ‘Groenblauwe daken voor een leefbare stad’. Men richtte zich o.a. op het Investeren in financiële waarde en bouwen met dakwaarde.

De dag kende diverse officiële momenten. Lieke Coppens (Nelen & Schuurmans en de Green Deal Groene Daken) ­presenteerde de Facts & Values Groenblauwe Daken (zie elders in dit nummer). Ook sloten twee nieuwe partners zich bij de Green Deal Groene Daken aan, namelijk Triflex bv en het burgerinitiatief de Gordel van Smaragd. Met de twee nieuwe partners komt het aantal organisaties dat zich samen inzet voor betere en meer groene daken op 37. Voorzitter Egbert Roozen ging met verschillende bestuurders in gesprek over de regionale klimaatadaptatie en groene daken: Harriët Tiemens (wethouder Gemeente Nijmegen), Matthieu Gremmen (waarnemend Dijkgraaf Waterschap Rivierenland) en Josan Meijers (gedeputeerde Provincie Gelderland).

Waarden groenblauwe daken

Tijdens het seminar stonden de waarden van groenblauwe daken centraal. Groene daken leveren immers meerdere voordelen tegelijk op: water bergen, hitte verminderen, biodiversiteit versterken… Denk ook aan een tuindak, koffie drinken op het dak, en genieten van stadse vergezichten. Dit jaar ging men met name met de volgende onder­werpen aan de slag:

• welke waarden zijn van belang voor wie?
• wat weten we over deze waarden?
• welke waarde kun je realiseren op het dak?
• hoe neem je particulieren mee om samen meer waarde op hun dak te creëren?
• en: welke volgende stap is nodig om nog meer waarde op het dak te stapelen?

Men onderscheidde vier kernwaarden van groenblauwe daken: productiewaarde, natuurwaarde, integraal duurzame waarde en de verkoelende waarde van water.

Productiewaarde

Thieu Hegger van de Nijmeegse Brouwerij De Hemel ging nader in op de productiewaarde, aan de hand van de Parapluvius, een speciaal bier dat is gebrouwen met regenwater. Hiervoor is men de samenwerking aangegaan met Rainbeer en Green Capital Challenges. Rainbeer is een van oorsprong Amsterdams bedrijf dat zich heeft gespecialiseerd in regenwaterzuivering ten behoeve van bierbrouwen. Green Capital Nijmegen ondersteunt dit met de kennis van watermanagement en probeert zoveel mogelijk mensen te bereiken om bewustwording op dit gebied te creëren.

Wilco van Heerewaarden (BTL) en Petra van den Berg ­(NIOO-KNAW) gingen nader in op de natuurwaarde van groenblauwe daken. De daken zijn in de stad bij uitstek de plek om natuur te creëren en kunnen zodoende een toegevoegde waarde bieden voor mens en dier. Diverse functies zijn stapelbaar, zoals het bufferen van water en het opwekken van zonne-energie. Door monitoring wordt veel infor­matie verzameld, die vertaald moet worden naar de praktijk. Het werkspoor Biodiversiteit van de Green Deal Groene Daken presenteerde dan ook de Handreiking Natuurdaken. Deze is ontwikkeld om biodiversiteit op groendaken te ­bevorderen. De handreiking is bruikbaar voor een brede doelgroep: van particulieren, bedrijven, beleidsmedewerkers en plantoetsers van overheden tot en met aannemers die groendaken realiseren.

Vervolgens kwam Paul van Roosmalen, directeur van ­Woningbouwstichting De Gemeenschap, te spreken over de integraal duurzame waarde van groenblauwe daken. De woningbouwstichting is bijzonder actief op het gebied van verduurzaming , niet alleen vanwege de voordelen hiervan voor haar bewoners en de stad, maar ook vanwege de financiële voordelen. Tijdens de discussie werd vooral ingegaan op de vraag wat integraal duurzame waarde betekent voor het stapelen van winst. En: hoe vergroot je met integraal duurzame waarde de leefbaarheid van de stad?

De verkoelende waarde van water werd tenslotte besproken door onderzoeker Gijsbert Cirkel van KWR Water. Cirkel doet o.a. onderzoek naar de hittestress in steden en is zodoende ook betrokken bij het project Smartroof 2.0. Dit project richt zich op het demonstreren, en wetenschappelijk onderbouwen, van de waarde van de combinatie van blauw (regenwater opvang en - hergebruik) en groen (gevarieerde beplanting) voor een klimaatbestendige en leefbare stad. Hij conclu­deerde dat groene daken inderdaad verkoelend kunnen werken, maar alleen bij voldoende beschikbaar water. ­Combineer groene daken dus met waterberging. Sedum is een verrassend goede plantkeuze bij voldoende water.

Financiering

Na de bespreking van de waarden van groenblauwe daken, kwamen diverse sprekers aan het woord over het inzetten van deze waarden voor het op een innovatieve manier financieren van deze daken. Helen Toxopeus van de Universiteit Utrecht kwam hierover te spreken. Het maximaliseren van materiaal en energie-efficiëntie speelt hier bijvoorbeeld een rol in, alsook de langere levensduur van het dak. Ook kan worden gedacht aan crowdfunding en subsidies en fondsen, zodat burgers en bedrijven in groen investeren.

Leon Dielen van Arcadis Nederland ging hierop door en liet zien hoe je financieel kan rekenen met de waarde van daken. Hij deed dit door nader in te gaan op de diverse ‘kleuren’ van de daken: groen (begroeide daken), blauw (waterdaken), geel (energiedaken) en rood (gebruiksdaken). Afhankelijk van de locatie, het gebruik en de doelgroep zijn er verschillende verdienmodellen te bedenken.

Financiële prikkels willen hierbij helpen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een gereduceerde rioolbelasting voor mensen die water op het dak bergen of een korting op de hypotheekrente. De eerste variant werd voorgerekend door Hendrik Jan Teekens van de Gemeente Enschede. Schoon water kan immers minder worden belast. Teekens gaf aan dat een gereduceerde waterschapsbelasting helaas nog niet haalbaar is. De korting op de hypotheekrente werd toegelicht door Anne-Marie Bor. Green Deal Groene Daken heeft met de ASN Bank bij het Ministerie van Financiën een zienswijze Tijdelijke Korting Regeling Hypotheekrente ingediend. Het pleidooi is dat groene daken opgenomen kunnen worden als maatregel waarmee een voordeel voor energie kan worden behaald.

In parallelsessies werden de verschillende onderwerpen rond het thema ‘bouwen met dakwaarde’ verder uitgediept. Thema’s waren o.a. regenwater opvangen en gebruiken, wet- en regelgeving en de calculatie van regenwatersystemen.