Roofs 2020-04-66 Een groen voorbeeld in een betonnen jungle
Internationale daken
Het groene boerderijdak op de Thammasat Universiteit in Bangkok is ontwikkeld en uitgevoerd als een groene ‘berg’, die alle voordelen van groen in de stad in zich verenigt.
Tekst: Joep Klerx
De enorm snelle ontwikkelingen en ongeremde industrialisering heeft van Zuidoost-Azië, en dan met name grote steden zoals Bangkok, ongezonde betonnen jungles gemaakt. Deze ontwikkelingen werken de toch al negatieve klimaatverandering nog meer in de hand, waardoor steeds extremere weersomstandigheden – in Bangkok vooral extreem natte weersomstandigheden – de gebieden teisteren. In 2011 was het voor het laatst echt goed raak in Bangkok, toen door aanhoudende zware regenval een vijfde van de stad onder water kwam te staan. Toekomstige verwachtingen zijn dat wanneer de huidige ontwikkelingen aanhouden, vanaf 2030 de stad in het regenseizoen jaarlijks voor 40% onder water komt te staan.
De World Health Organisation (WHO) adviseert negen vierkante meter groene begroeiing per persoon in een stad. Volgens experts ligt dat aantal op drie tot vier vierkante meter in Bangkok. De prijzen voor (ver)bouwgrond liggen in de dichtbevolkte stad daarnaast erg hoog, wat het moeilijk maakt om nieuwe groene gebieden te ontwikkelen. “Maar,” zegt Vice Rector van Thammasat University: “gelukkig hebben we het dak nog. En we kunnen van het dak een openbare plek maken met groen. Met dit dak laten we aan Bangkok zien wat er allemaal mogelijk is.” Dat benadrukt ook Kotchakorn Voraakhom, prijswinnende stedelijk landschapsarchitect en bedenker van het groene geheel. “Hiermee willen we laten zien dat ‘ontwikkeling’ juist bij kan dragen aan de oplossing van problemen, in plaats van alleen bij het veroorzaken van nieuwe problemen. We hopen dat dit meerdere ontwikkelaars inspireert tot het creëren van meer groene initiatieven in Bangkok, iets wat de stad écht nodig heeft.”
Mw. Voraakhom is een Thaise landschapsarchitect die zich altijd heeft geïnteresseerd in overstromingen en specifieker: het voorkomen ervan. Vele van haar creaties staan in het teken van verduurzaming en vergroening van de stedelijke ruimte. Ze doet Ted-talks, heeft een non-profit organisatie en inmiddels een bijzonder groot netwerk, wat ze allemaal inzet ter verbetering van de weerbaarheid van de stedelijke ruimte in met name Bangkok. Met haar laatste creatie, het groene boerderij-dak op Thammasat University, heeft ze hiervoor een prachtvoorbeeld.
Groen én multifunctioneel
Als het grootste stedelijke boerderijdak in Azië, geeft de 22.000 m² grote Thammasat University Green Roof een aardig voorbeeld aan de rest, als het aankomt op het terugdringen van negatieve klimaateffecten. In dit project zijn ‘architectuur’ en ‘landschapsarchitectuur’ op een dusdanig integrale manier verweven, dat het moeilijk te bepalen is waar het ene begint en het andere ophoudt.
De moderne (landschaps)architectuur is vanuit een bovenaanzicht in een H-vorm opgebouwd, waarbij het gebouw via de twee poten gestaag omhoog loopt naar de middenstreep van de ‘H’. Voor de opbouw van die twee lange zijdes heeft de ontwerpster zich laten inspireren door traditionele rijstvelden. De complete ontwikkeling van dit project heeft in het teken gestaan van het combineren van gemak, duurzaamheid en het ontzien van moeder natuur, waardoor de Urban Farming Green Roof echt een alles-in-één oplossing is geworden.
Ontwerpster Voraakhom omschrijft: ‘het gebouw moet functioneren als een berg,’ waarmee ze doelt op het absorberen van regen, het groeien van gewassen en een plek waar je op een fijne manier rond kan lopen. Het absorberen van die regen gebeurt in combinatie met de watervoorziening van de gewassen. Hier komt de inspiratie van de rijstvelden goed naar voren. Per ‘rijstveld’ loopt het water tot een maximum, waarna het verder loopt naar het volgende ‘rijstveld’. Tijdens hevige regenval kunnen samen met de afvoer van regenwater normaliter overvloedige bodemmassa en voedingsstoffen verloren gaan. Maar met dit trapsgewijze ‘rijstveldensysteem’ houden de planten op het groene dak van de Thammasat-universiteit de grond bij elkaar en vertragen ze de afvoer. Door niet alleen biologische, maar ook regeneratieve landbouw te omarmen, zorgt het voor een voedselbron die gunstig is voor zowel de gezondheid van de mens als de natuur. Uiteindelijk is het complete dak in staat om zo’n 3,5 miljoen liter water als het ware te absorberen.
Verder doet de ‘berg’ dienst als openbare groene ruimte voor studenten die een ommetje willen maken tussen hun colleges door – colleges die overigens ook op het dak gegeven kunnen worden. Maar dus ook als stedelijke, biologische voedselbron voor bedrijven en omwonenden. Het is dus naast functioneel en duurzaam, ook gewoon een plek om elkaar te ontmoeten.
Om het duurzame plaatje compleet te maken, wekt het dak ook nog energie op met behulp van zonnepanelen en heeft het een isolerende functie, waardoor de airconditioning vanzelfsprekend veel minder energie hoeft te verbruiken om het gebouw koel te houden in de tropische temperaturen van Bangkok.
De bouw van deze ‘berg’ heeft zo’n vier jaar geduurd, maar je kunt zeker stellen dat er in die tijd een zeer bijzonder dak is ontstaan, die als prachtig voorbeeld kan dienen voor toekomstige groenprojecten in het betonnen oerwoud dat Bangkok heet.
- Plaats Thammasat University, Rangsit Campus, Bangkok, Thailand
- Opleverdatum 10 december 2019
- Groen dakgebied 22.000 vierkante meter
- Stedelijk landbouwgebied 7.000 vierkante meter
- Gebied met zonnepanelen 3.565 vierkante meter
- Openbare ruimte 7.000 vierkante meter
- Service- en nutsgebied 4.435 vierkante meter
- Bouwgebied 60.000 vierkante meter
- Klant/eigenaar Thammasat University
- Landschaps- en groendakontwerper LANDPROCES (Kotchakorn Voraakhom)
- Architectuurbedrijf Arsom Slip Institute of the Arts
- Bouwkundig ingenieur Degree System Co., Ltd.
- System Engineer TPM Consultants Co., Ltd.
- Aannemer CM49