Roofs 2020-08-52 Circulariteit anno 2020

Special duurzaamheid:

Hoe is het gesteld met de recycling van bitumineuze dakbedekkingsmaterialen? Onderstaand een analyse.

Erik Steegman, Coninko inkooporganisatie

Dakbedekkingsmaterialen worden met enige regelmaat op het voetstuk geplaatst als het gaat om de duurzaamheid, de milieuvriendelijke productie en de steeds terugkerende hoge kwaliteit met de daaraan gekoppelde lange levensduur. In mijn lange carrière binnen de dakdekkersbranche is er ook geen enkel materiaal geproduceerd waarvan direct door de producent is aangegeven dat het materiaal niet lang mee zal gaan. De één gaat nog wat langer mee dan de ander, waardoor ook het beeld van circulair inzetten van deze duurzame producten wat wordt vertroebeld. Uiteraard: dakbedekking of isolatiematerialen die een uiterst lange levensduur hebben binnen de dakbedekkings­constructie, dan hoeven wij ons toch zeker niet druk te maken over het te ontwikkelen recycleproces, of sterker nog: het volledig circulair maken van de productketen!?

Algemeen kun je zeggen dat de afgelopen decennia noviteiten in dakbedekking werden ontwikkeld als nieuwe, nog betere en duurzame initiatieven, waarna wij als verwerkende tak jaren later toch met calamiteiten en veroudering werden geconfronteerd. De beperking werd al snel onder de garantie van de toenmalige stand der techniek geschoven, of een verwerkingsfout, en middels doorontwikkeling van het product verbeterd (uiteraard beschreven in nieuwe verwerkingsrichtlijnen). En laat mij zeggen: dat is goed, als het ook betekent dat dakbedekkingsmaterialen daardoor steeds langer meegaan.

Nog al te vaak wordt geroepen dat de retouropgave van afzonderlijke dakbedekkingsproducten nog niet op gang komt, omdat er zo weinig retour wordt aangeboden. Is dat zo? Of is het ook wel gemakkelijk om even de ogen te sluiten en precies dit antwoord te geven, wanneer wij eigenlijk het beeld nog niet hebben hoe wij het met elkaar moeten inrichten vanuit de producent? Of wellicht ook vanwege de moeilijkheid om in het bestaande uitvoerend proces van het dakdekkersbedrijf te moeten wijzigen, en daardoor ook meer tijd te moeten besteden aan de ontwikkeling van nieuwe, onomkeerbare circulaire processen? Inmiddels weten wij maar al te goed dat er vanuit beide processen toch ook wel degelijk steeds meer vanuit renovatie en sloop van daken kan worden ingezameld en hergebruikt. Goed dat de ‘Early Adapter’ zich roert en vraagt om aansluiting en ander initiatief.

Hoe is de stand van zaken binnen onze bitumenindustrie?

Iedereen weet dat bij BMI Icopal in Hoogkerk onder bepaalde omstandigheden bitumineuze producten verschredderd aangeboden kunnen worden en dat snijafval (nieuw mate­riaal) in een big bag kan worden ingeleverd voor nieuwe grondstoffen naar de Belgische plant van Derbigum. Nieuwe initiatieven worden o.a. door Soprema in België ontwikkeld en tot slot is Roof2Roof overgegaan naar Roof@Road en kan ook daar dakmateriaal inmiddels weer ingeleverd worden.

Tot nu toe positief, behalve dan dat de afvalberg van Roof2Roof indertijd te groot werd omdat de producten niet meer bij de dakrollenfabrikanten aangeboden konden worden. Roof2Roof werd Roof2Road en hebben met wellicht succes andere ‘wegen’ ingeslagen en wel onze provinciale weg, waar het door hen zelf verschredderde bitumen­materiaal aan de asfaltindustrie wordt aangeboden. Dura Vermeer heeft afgelopen juni de eerste Heavy Duty asfalt voor Rotterdam Airport verlegd.

Een ander probleem is het transporteren van alleen nieuw snijafval naar België. Her te gebruiken bitumenafval mag nog steeds niet de grens over. Wellicht verschredderde, schone materialen straks wel? Tot die tijd blijven Derbigum en Soprema verstoken van ons waardevolle materiaal vanuit Nederland en zal men het moeten doen met alleen ons nieuwe snijafval en het Belgische, schone, gerenoveerde, bitumineuze materiaal. Een mooie taak voor ProBitumen Benelux.

Wanneer komen deze processen aan bod bij de uitvoerende bedrijven?

De inzameling van snijafval is inmiddels een vast proces binnen de door Derbigum geautoriseerde bedrijven. En de enorm hoge kosten voor afvoer van bitumenafval van overheidswege is ook een feit. Desalniettemin wordt nog steeds veel te weinig gedaan aan het bevorderen van nu al ingerichte circulaire processen. Uiteraard doordat het proces van afvoer vaak bij de sloper van het dak ligt en deze prijzen al vastliggen in de offerte. Komt de opdracht, dan maken wij ons doorgaans niet meer druk over het inslaan van een andere weg. Ook de inrichting van het nieuwe proces moet bekend zijn, waardoor wij ook wat gemakkelijker de zaken op een rijtje kunnen zetten.

Overkoepelende organisaties kunnen beter op proces sturen, zodat de leden van ProBitumen samen met clubs als New Horizon met ZND (Citumen) en Roof@Road, maar ook de inkooporganisatie Coninko die samen werkt vanuit de expertise van DakAdvies Kranenburg. Samen met Oranje Recycling bv en BMI Icopal zijn de processen binnen Coninko uitgezet en kan er direct gewerkt worden aan dit nieuwe, circulaire proces voor haar aangesloten dakdekkers­bedrijven en sloopbedrijven. En de opdrachtgever zal bewust voor een CO2-reductie moeten kiezen, middels het retourneren van goede bitumineuze materialen voor een nieuw productie­proces. En de prijs: die lijkt nu minstens kostenneutraal. ?

Oude bedekking als grondstof voor nieuwe dakrollen

We weten het al jaren: bitumen is goed te recyclen. We zien het gebeuren in de wegenbouw. Maar ook oude bitumineuze daken zijn goed te recyclen. En de vrijkomende bitumen is prima geschikt om daarvan nieuwe dakrollen te produceren. Echter, wanneer we praten over bitumen, dan schuilt daarin gelijk ook een gevaar. Bitumen is de verzamelnaam voor asfaltbitumen en teer/mastiek/pek. De laatsten komen vrij bij droge distillatie van steenkool en is tot in de jaren tachtig gebruikt op platte daken. Eén van de nadelen van teer­mastiek is het extreem hoge PAK gehalte (Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen) en daardoor zeer milieu- en gezondheid belastend. Dit moet dus zo snel mogelijk uit de keten! Het is daarom van belang om het dak dat gerecycled gaat worden van te voren goed te inspecteren of het dak daadwerkelijk bestaat uit asfaltbitumen (en dus niet vervuild is met teermastiek). Deze inspectie dient te bestaan uit insnijdingen, gemaakt op verschillende plaatsen op het dak en moeten worden uitgevoerd door een ter zake deskundige. Is geconstateerd dat het dak geschikt is, dan is bij het ontmantelen van het dak van belang om op het dak de verschillende materialen zoals isolatie, dakbedekking, non-ferro’s e.d. te scheiden en gescheiden af te voeren.

In het Rotterdamse havengebied is kortgeleden zo’n recycleproject uitgevoerd door Coninko lidbedrijf van Hoek Dakbedekkingen uit Heeze. De aanwezige ballasttegels, isolatie en bitumineuze materialen zijn gescheiden, in diverse containers afgevoerd. Vervolgens is de oude asfaltbitumen op specificatie geshredderd en als grondstof geleverd bij BMI Icopal in het Groningse Hoogkerk. Hier wordt de oude bitumineuze dakbedekking verder verwerkt en gebruikt voor de productie van nieuwe dakrollen. Met deze manier van recyclen wordt een goede bijdrage geleverd aan het verder circulair bouwen!

Bram Kranenburg, DakAdvies Kranenburg