Roofs 2021-02-40 Ambitieuze plannen Europese kunststofindustrie voor 2025

Special recycling en circulariteit

Het gebruik van kunststofdakbedekking blijft toenemen. Geleidelijk groeit ook de reputatie van deze materiaalgroep in de bouw in het algemeen en de dakenbranche in het bijzonder, onder meer door een aanzienlijke vermindering van de milieubelasting. Een unique selling point is ook de lange levensduur van PVC en TPO dakbanen, naast andere voordelen zoals lichte kleuren. Maar hoe zit het met de recycling van met name de oude dakbedekkingen? We gingen te rade bij Vekudak en bij een van de hoofdrolspelers op het gebied van kunststofrecycling in Europa.

Erik de Ruijter is voorzitter van Vekudak, de branchevereniging van fabrikanten en importeurs van PVC en TPO/FPO kunststofdakbedekking in Nederland en België. “In onze visie is kunststofrecycling een middel naar drie maatschappelijke doelen. Producenten van dakbanen houden daarmee hun eigen carbon footprint zo klein mogelijk, recycling levert een bijdrage aan CO2-reductie en we zorgen met onze producten voor veiligheid, gezondheid en comfort. Met de Milieu Relevante Productinformatie (MRPI), die de totale milieubelasting over de hele levensduur in beeld brengt van productie tot sloop, kunnen we al sinds 2000 eenduidig en helder communiceren over de milieu-aspecten van onze dakbanen. Nu werken de Vekudak leden Renolit, Sika, BMI Icopal en Soprema met de Europese Environmental Product Declaration, EPD. Kunststof dakbedekking betekent zorgeloos gebruik over een levensduur van 25 tot 30 jaar, waarin enkel inspectie volstaat en dat geeft in termen van EPD een veel gunstiger beeld dan goedkopere alternatieven. En de recycling komt geleidelijk ook goed van de grond, al is daar nog een versnelling mogelijk.”

Keuzes maken

Daar is Bernard Merkx het volledig mee eens. Hij heeft al heel veel vlieguren in de kunststofindustrie achter de rug, werkt sinds 2011 als zelfstandig ondernemer en is hoofdzakelijk actief op het gebied van recycling en herverwerking. Hij is voormalig bestuurslid van de NRK en is momenteel onder meer managing director van ESWA (de Europese kunststof dakbanenindustrie: red.) die al vele jaren het RoofCollect programma organiseert. “Als kunststof daken­industrie willen wij dat bouwbedrijven en klanten de goede keuzes maken en in de eerste plaats kiezen voor een zo hoog mogelijke levensduur en dito milieurendement. Dat betekent ook dat je nu al rekening houdt met mogelijke toekomstige aanpassingen, zoals de plaatsing van zonne­panelen, groendaken en andere herbestemmingen. De vraagstelling ligt bij architecten en opdrachtgevers om daar rekening mee te houden.” De Ruiter daarop inhakend: “Als een iets dikkere – en dus iets duurdere – PVC-laag betekent dat de dakbedekking vijf jaar langer mee gaat, zijn de Total Cost of Ownership uiteindelijk beduidend lager. Maar dat wordt vaak niet meegerekend, omdat bij veel gebouwen er een scheiding is tussen bouwer en beheerder. Vernieuwing in de bouw gaat nu eenmaal erg traag.”

Onvoldoende aanbod

Het marktaandeel van kunststof dakbedekkingen is in Nederland en België tot bijna de helft gestegen en dat ­betekent dat de noodzaak van een goed werkend recyclingsysteem steeds belangrijker wordt. De Ruijter: “Vanuit Vekudak en Vebidak is de laatste tien jaar al twee keer getracht een systeem op te zetten maar door onvoldoende aanbod werkte dat niet. Nu zijn er weer initiatieven om het proces te versnellen, zowel in Nederland als in Europees perspectief. Doel is om dakdekkers tot een standaard afspraak te laten komen om snijafval apart te verzamelen, mee terugnemen naar het bedrijf en dan terug te leveren via hun leverancier of af te geven bij recycler. We hebben daarvoor natuurlijk RoofCollect, het ESWA inzamel-systeem, dat in eerste aanleg alleen voor PVC was maar vanaf 2021 ook open zal staan voor TPO en EPDM.”

Een tandje erbij

Ook Merkx constateert dat afgelopen jaren kansen zijn blijven liggen. “Het alternatief – storten of verbranden – in Europa is te gemakkelijk en vooral veel te goedkoop. Dat past niet meer in een streven naar een meer circulaire economie, waar hergebruik van grondstof een van de pijlers is. Maar een paar honderd kilo ga je ook niet over grote afstanden verplaatsen en recyclers die dit type materiaal kunnen verwerken zijn er ook niet legio. Dat hangt weer af van de beschikbare volumes. Meer aanbod creëert meer capaciteit, creëert meer toepassingen. ESWA heeft mij gevraagd hier de komende jaren de drive die er eerder was weer op te pakken en er nieuwe motivatie in te brengen. Aan de verwerkende kant wordt veel energie gestoken in wat we kunnen met het materiaal, hoe we het meer circulair krijgen en welke nieuwe technieken en kwaliteiten daarvoor nodig zijn. De industrie neemt daar echt toenemend zijn verantwoordelijkheid in. Maar het staat of valt ook met een structurelere en goede inzameling. Zelfs snijafval zie je toch veel in de afvalcontainer belanden en dat is niet nodig. In Spanje en Frankrijk kost storten 20 tot 40 euro per ton, daar maakt recyclen geen enkele kans. Duitsland heeft net als Nederland veel verbrandingscapaciteit en men laat oogluikend toe dat recyclebaar materiaal de ovens in gaat. En waarom subsidieert Nederland verbranding van afval? Ook met goede systemen als RoofCollect kunnen die omstandigheden de zaak dus frustreren. Mensen zoeken nu eenmaal de weg van de minste weerstand.” Daarom is toezicht en handhaving niet onbelangrijk, vindt De Ruijter. “Als storten te gemakkelijk kan, ga je de oorlog niet winnen. Laat die handhavers maar vaker in de containers kijken.”

Betere samenwerking in de keten

Veel belangrijker dan handhaven is gewoonweg scheiden aan de bron. De Ruijter: “Dat is de beste manier om tot resultaten te komen. Het kost wat ruimte op de bouwplaats en in je hal maar je maakt daarmee wel de juiste omslag. Je moet het organiseren. Steeds vaker wordt recycling meegewogen, bijvoorbeeld als projecten onder BREEAM- en of LEED-systematiek worden gebouwd. Daar moet je als dakdekker dan wel op ingericht zijn.” De mogelijkheden voor kunststof dakafval verwerken zullen in elk geval steeds groter worden. Merkx: “Met JPI Polymers, PVC Recycling Veghel, Kunststof Recycling Nederland ben ik al een tijd bezig met een procesontwikkeling voor het recyclen van TPO dakbanen afkomstig van een meewerkend dakdekker en natuurlijk van PVC producten. EInd januari zullen de eerste volumes TPO worden aangeleverd al zijn we nog niet zover dat we van oude dakbaan naar een volledig nieuwe dakbaan kunnen. Maar er zullen andere nuttige producten van worden gemaakt. In een andere pilot, EUPolySEP, ben ik betrokken bij het scheiden van vezel van samengestelde polymeren. Eind dit jaar komt de nieuwe installatie beschikbaar en moet dat de eerste resultaten gaan opleveren Deze nieuwe techniek gaat ook additionele oplossingen brengen voor banners, tapijt, zeilen van vrachtwagens, transportbanden en nog veel meer producten.”

Europese doelstellingen

Dit zijn kleine stappen die deel uitmaken van een enorme opgave die de Europese kunststofindustrie zichzelf gesteld heeft. De Ruijter: “In 2018 is de European Strategy on Plastics in a Circular Economy aangenomen, met als een van de doelen dat in 2025 van de 60 miljoen ton kunststof productie 10 miljoen ton recyclaat is. Er is dus een enorme drive om te zorgen dat de ketens beter gesloten worden. VinylPlus is een voorbeeld van een afgeleide commitment van de Europese PVC-industrie om de recycledoelstellingen te realiseren en tot nog toe zijn de targets ieder jaar gehaald.”

Oproep

Het groeiende belang van kunststof in de dakafwerking maakt dat ook de dakensector zijn taak heeft in het halen van deze Europese doelstellingen. De Ruijter: “Door de aanstaande renovatie- en verduurzamingsprogramma’s in met name de woningbouw zullen de volumes aan kunststof die vrijkomen gaan stijgen. Dan wordt het ook voor dakdekkers en afvalverwerkers zinvoller om kunststof dakafval gescheiden in te zamelen. Ik kan niet anders dan een oproep doen aan alle dakdekkers om dat samen te doen via RoofCollect, zodat we uiteindelijk voor iedereen de kosten kunnen beperken. Aannemers en opdrachtgevers kunnen hier een belangrijke rol spelen door bij renovatie en sloop het scheiden en inzamelen voor recycling te faciliteren. Zo moeilijk is het niet. Als we samen kunnen werken om COVID te bestrijden dan kunnen we zeker ook de samenwerking verbeteren voor een beter en schoner milieu.”