Roofs 2021-06-06 The George: opwaaiende zomerjurk met komvormig PV-dak
Dak van jet jaar 2021
Aan de Boelelaan op de Amsterdamse Zuidas is nabij de hoek met de Beethovenlaan een tweetal luxe appartementsgebouwen ontwikkeld door BPD en AM: The George en The Gustav. Waar beide gebouwen uitblinken in het bieden van veel buitenruimte voor de bewoners, is het vooral The George die met een ongewone vorm en kleurrijke gevels de show steelt. “Ik wilde op de Zuidas een gebouw neerzetten dat afwijkt van alle andere”, zegt architect Liesbeth van der Pol (DOK Architecten) over de oranje-roze verschijning. De noord-, oost en westgevels zijn in reliëf gemetseld waarbij de zijgevels naar onder toe verbreden en boven de grond net even omhoog krullen. “Als een opwaaiende zomerjurk”, verbeeldt Van der Pol. Ook de dakvorm is zacht gezegd ongewoon: een holle vorm die plaats biedt aan 184 zonnepanelen. “Volgens mij het eerste holle dak in Nederland.”
The George staat met zijn twaalf woonlagen op het zonnigste plekje op de Zuidas. De hele zuidgevel is daarop ingericht: alle 47 appartementen hebben aan deze zijde royale terrassen en balkons met volledig te openen ramen en veel plantenbakken, zodat de bewoners optimaal van groen, zon en uitzicht kunnen genieten. Het gebouw is bovenin ondiep en onder zeer diep en daardoor hebben alle appartementen een andere plattegrond. De talloze groenbakken aan de zuidgevel maken The George een natuurinclusief gebouw. Ook binnenin is groen aanwezig: vanaf de entrees loopt een groene zone via de hoge centrale hal en de slingerende trap uit in een zonnig gezamenlijk terras. Water voor de groenvoorzieningen wordt opgevangen op het dak en opgeslagen in een grote ondergrondse tank voor de hoofdentree.
Techniek: dak
Het komvormig dak bestaat uit drie delen en is gemaakt om een PV-installatie een plek te geven en tegelijk een mooi gebouw van een mooie beëindiging aan de bovenzijde te voorzien. Daartoe is de zuidwand zo’n vier meter en de noordgevel ongeveer acht meter doorgetrokken en zijn beide wanden verbonden door gebogen zijwanden. Binnen deze komvorm zijn op het met twee lagen bitumen afgewerkte platte dak constructies van verzinkt staal gebouwd. In overleg met aannemer en constructeur (en in BIM) heeft staalbouwer Van der Sluis hiervoor acht HE160 profielen van 8,5 meter lang in een gebogen vorm laten walsen en deze gemonteerd op U-vormige portalen die aan het betonnen dak zijn verankerd. Tegen de zijwanden zijn gewalste hoekstalen gemonteerd. Dit vormt de draagconstructie voor de 54, resp. 76 resp. 54 zonnepanelen die op de drie constructies zijn bevestigd met een stormvast railsysteem. Met deze holle vorm is een compacte PV-installatie tot stand gebracht die op een relatief klein oppervlak en zonder in beeld te komen veel (ruim 60 kWp) stroom oplevert voor de bewoners van The George. Oorspronkelijk was het idee ook waterberging voor de groenvoorziening op het dak te plaatsen, maar dat zou voor de onderste woonlagen teveel waterdruk opleveren die niet regelbaar zou zijn. Nu wordt regenwater alleen opgevangen en naar de tank in de tuin geleid voor de bewatering van de voortuin en de begane grond.
Techniek: terrassen
Aan buitenruimte geen gebrek voor de bewoners: de terrassen annex balkons hebben oppervlakten van 12 m2 tot 69 m2 en worden omzoomd door groenbakken. Door de vooruitgeschoven vorm zijn de buitenruimten op de onderste vier lagen vrijwel helemaal dak (breedplaatvloer). Verder naar boven toe worden de terrassen meer balkons en verschuift de constructie van breedplaatvloer naar prefab beton. Doordat de zuidgevel vrijwel helemaal met glas en vouwwanden was ontworpen, had de constructeur weinig aangrijpingspunten voor het verankeren van de balkon- en terrasvloeren. Daartoe zijn isokorven toegepast. De terras- en balkonvloeren zijn waterdicht gemaakt met twee lagen bitumen. Hierop zijn verstelbare tegeldragers aangebracht die weer de Azobe liggers dragen van de Bilinga vlonder aftimmering.
Techniek: groen
De groenvoorzieningen van The George vormen een belangrijk onderdeel van het totaalontwerp. Groen bestaat uit 625 strekkende meter plantenbak in de zuidgevel en een binnentuin die voor- en achtertuin van het gebouw met elkaar verbindt. De aanleg is verzorgd door Van der Tol. De plantenbakken zijn op prefab neuzen gemonteerd. Op de groendaken en in de aluminium plantenbakken ligt een drainagelaag met filtervliezen en daarop intensief daktuinsubstraat. Dit substraat heeft een hoger humus gehalte waardoor vaste planten, heesters en bomen het goed doen. In de plantenbakken en op de daktuin is ca. 35 cm substraat toegepast en bij de bomen meer. Op de daktuin van de tweede verdieping staan twee meerstammige Acer capilipes en in de plantenbakken op de balkons meerstammige Sorbus intermedia en Amelanchier lamarckii. Omdat de plantenbakken maar 40 cm hoog zijn en de bomen wat meer substraat nodig hebben, zorgt een extra ring dat er 10 cm extra substraat in de plantenbakken past. Onderin de plantenbakken is een bouwstaalmat aangebracht, waar de kluit van de boom is gezet die met drie spanbanden is vastgezet. Een volautomatisch en op afstand bestuurd en gemonitord watergeefsysteem zorgt voor water en voeding voor de plantenbakken. In de bakken zitten onder meer vochtsensoren. Meerder keren per week worden alle data van het systeem uitgelezen en kan op tijd ingegrepen worden.
Esthetiek
Esthetiek speelt een belangrijke rol bij The George. DOK Architecten heeft nadrukkelijk een statement neergezet tussen de vele (rechthoekige en kleurloze) nieuwe gebouwen op de Zuidas. Dat is zelfs doorgetrokken naar de vorm en detaillering van het dak. De komvorm is functioneel (meer opbrengst zonne-energie) maar geeft het woongebouw ook een dynamische beëindiging aan de bovenzijde. De gebogen dakrand is niet afgewerkt met een standaard daktrim maar met een mooie strook liggend metselwerk. Het vele groen op de terrassen en balkons dat in de zuidgevel is geïntegreerd is naast een stuk natuurinclusiviteit ook van esthetische meerwaarde.
Duurzaamheid
Met 184 zonnepanelen op een bescheiden dakoppervlak draagt het dak flink bij aan de energiehuishouding van The George. De dakvorm en de gebogen constructies leveren daarin een positieve bijdrage. De planten en bomen in de vele groenbakken brengen naast privacy voor de bewoners ook een stukje oase in de Zuidas, waar steen sterk de overhand heeft. Een hele grote bijdrage aan verbeterde luchtkwaliteit en biodiversiteit en verminderde hittestress zal het niet opleveren, maar het zijn juist de kleine beetjes die het verschil kunnen maken.
Samenwerking
De samenwerking voor de bouw van dak en terrassen/balkons verliep goed. Aannemer BAM Wonen heeft prima kunnen sparren met alle partijen en optredende problemen op kunnen lossen. Het project is in BIM uitgewerkt. Details als het stormvast krijgen van de PV-installatie is bijvoorbeeld door PV-bouwer BLK Projects samen met constructeur en aannemer doorgedacht net zolang tot er een veilig systeem in beeld was.
Veiligheid
De bouw van The George is volledig volgens een VGM-plan uitgevoerd. Ook tussen de hoge wanden op het dak is altijd aangelijnd gewerkt, een windvlaag kan immers in een klein hoekje zitten. Voor de bouw van de staalconstructie en de PV-installatie zijn twee hoogwerkers het dak op gehesen. Ondanks de grote hoogte viel het tijdens de meeste montage-dagen erg mee wat betreft de windbelasting. De zonnepanelen zijn alle gemonteerd op dubbeldikke aluminium rails. BLK heeft hiervoor alle potentiële leverancier project specifieke stormberekeningen laten maken en daaruit kwam Schlëtter als beste naar voren. Voor de afwerking van de vele terrassen en balkons heeft BAM Wonen deze afgezet met tijdelijke veiligheidshekken. In de prefab betonbalkons en betonneuzen zijn speciaal hulsankers gestort om de balusters van de veiligheidshekken aan de prefab betonranden te kunnen monteren. ?
Programma 47 koopwoningen, ingebouwde parkeergarage (75 plaatsen), groene entreetuin
- Opdrachtgever: BPD i.s.m. AM
- Ontwerp: DOK Architecten, Amsterdam
- Ontwerp groenvoorzieningen: Boom Landscape, Amsterdam
- Adviseur constructies: Goudstikker De Vries, Amsterdam
- Hoofdaannemer: BAM Wonen, Bunnik
- E-installaties, PV: Blom Elektrotechniek, Warmenhuizen
- Staalconstructie PV: Van der Sluis Constructie, Kampen,
- Groenvoorziening: Van der Tol, Amsterdam
- Dakdekker (dak en terrassen): Patina Dakdenkers, Beverwijk
- Vlonders terrassen en balkons: Wijma Kampen BV, Kampen
- Groendakpakket: ZinCo Benelux BV, Amsterdam
- Plantenbakken: Furns Straatmeubilair, Uden
- Bewateringsysteem groen: HB Watertechnologie, Utrecht
- Montage PV-panelen: BLK Projects, amsterdam
- PV-rails (Module Support Solo XL): Schlëtter Solar GmhB, Kirchdorf (D)