Roofs 2022-06-50 Zonnepanelen op logistiek vastgoed

Special gebruiksdaken

Het kabinet heeft grote plannen met zonnepanelen. De nieuwste plannen richten zich op nieuwbouw. Ondertussen ligt er een groot potentieel aan bestaande daken, vooral logistieke panden te wachten op invulling. Daar is meer mogelijk dan men denkt. TKI Urban Energy heeft dat potentieel laten onderzoeken en ziet veel mogelijkheden.

Ümit Duman en Wouter Vink, TKI Urban Energy

In mei maakte het kabinet bekend dat per 2025 alle nieuwe bedrijfspanden met een oppervlakte groter dan 250 m2 zo gebouwd worden dat de dakconstructie zonnepanelen kan dragen. Mogelijk dat dat ook nog aangescherpt gaat worden voor kleinere bedrijfspanden en woningen. Dat komt bovenop de ambities uit het coalitieakkoord waarin een duidelijk signaal werd afgegeven: grootschalige zonnesystemen op daken moeten een belangrijke rol gaan spelen om het aandeel duurzame energie in Nederland te vergroten. Het liefst wordt elk groot dak van een logistieke bedrijfshal of distributiecentrum vol gelegd met zonnepanelen. In de praktijk blijkt dit niet altijd zo eenvoudig te zijn.

Beperkingen

Het pad dat een pandeigenaar moet bewandelen om het eigen dak te benutten is niet altijd even gemakkelijk. Terwijl de bereidheid om een investering te doen in een zonnesysteem er vaak wel is. Dit komt doordat er verschillende barrières zijn die de realisatie van een zon-op-dak project tegenhouden. Een barrière die vaak wordt genoemd is dat daken vaak niet of in beperkte mate sterk genoeg zijn om het gewicht van een standaard zonnesysteem te dragen. Een bijkomend probleem is dat constructieve aanpassingen aan het dak vaak niet zijn gedekt worden in de huidige stimuleringsubsidies. Hierdoor kan de businesscase in sommige gevallen niet rondkomen en loopt de financiering spaak. Gelukkig blijkt uit uitgebreid onderzoek in opdracht van TKI Urban Energy dat deze barrière voor de logistieke sector vaak op eenvoudige wijze weg te nemen is.

Feiten en fabels

Bij aanvang van dit onderzoek hoorden wij de meest uiteenlopende verhalen: ‘70% van alle grote gebouwen zou ongeschikt zijn’ of ‘lichtgewicht zonnepanelen lossen alle problemen meteen op’. Zoals wel vaker is de realiteit genuanceerder. Dit onderzoek is gebaseerd op een analyse van 170 constructieve rapporten (van bestaande gebouwen) en twintig interviews met projectontwikkelaars, normeringsinstanties, constructeurs en beleidsmakers. Het doel was om inzichtelijk te maken hoeveel gebouwdaken in Nederland een constructieve beperking hebben en welke interventies een gebouweigenaar kan uitvoeren om het dak constructief geschikt te maken voor zonnepanelen.

De analyse heeft gebouwtypes opgesplitst in drie categorieën: geen beperking, lichte beperking en zware beperking. De laatste twee categorieën onderscheiden zich door het aantal interventies, dat nodig is om een dak constructief sterk genoeg te maken voor een regulier zonnesysteem van 17,5 kg per m2. Daarnaast is er een opsplitsing gemaakt op basis van het ruimtelijk potentieel in Nederland. Naast distributiecentra zijn dit agrarische bijgebouwen, industrie panden en panden ouder dan 1970.

Uit deze analyse blijkt dat bijna 70% van distributiecentra en (niet zware) industriepanden geen constructieve beperking heeft. In vergelijking met andere gebouwtypes is dit erg gunstig. Tegelijkertijd valt op dat een kwart van deze gebouwen wel te maken heeft met een zware constructieve beperking. Dit betekent dat het gros van het grootschalig dakoppervlak ingezet kan worden voor zonnepanelen.

Kosten en interventies

Voor daken die wel een vorm van beperking hebben om een zonnesysteem te dragen, lopen de gemiddelde meerkosten om een dak constructief aan te pakken erg uiteen. Voor gebouwen met een lichte beperking is gemiddeld genomen 15 euro per m2 nodig om het dak geschikt te maken. Interventies voor zwaar beperkte daken kosten gemiddeld genomen 75 euro per m2. Als we uitgaan van een investering van 100 euro per m2 voor een zonnesysteem zijn de meerkosten dus gemiddeld tussen de 15% en 75%.

Een belangrijke vraag die iedere eigenaar van een logistiek pand zichzelf zal stellen is: welke impact gaat het uitvoeren van deze interventies hebben op mijn bedrijfsvoering? Dat verschilt per type interventie. Zo zijn er drie relatief goedkope interventies – versterken van de gordingen, versterken van de spant- of liggeraanpassing en verstevigen van de kolom – die verstorend kunnen zijn voor, kostbare, bedrijfsactiviteiten in het pand zelf; al is dit maar een enkele dag. Hierdoor kan de keuze vallen op duurdere interventies zoals het vervangen van de isolatie, aanpassen van legplan (minder zonnepanelen op het dak) en lichtgewichtpanelen.

Tips & tricks

Een eerste check die een pandeigenaar kan uitvoeren om te bepalen of het dak geschikt is of niet, kan verlopen via de volgende 6 parameters:

• Materiaal constructie
• Materiaal dak
• Gevolgklasse
• Schuin/plat (hellingshoek) Variabele belasting
• Dakoppervlak
• Bouwjaar

Bijvoorbeeld: is het pand ouder dan 1970 waarbij gebruik is gemaakt van een houten skelet? Dan kan ervan uit worden gegaan dat er waarschijnlijk een zware vorm van beperking is.

Een constructeur zal echter een definitieve berekening moeten maken om te bepalen of een dak geschikt is of niet. Dit wordt in eerste plaats gedaan door een standaard model te gebruiken, dat bepaalt hoeveel ballast er nodig is op een dak om zonnepanelen te verankeren aan het dak. Bram Peperzak, expert op het gebied van zonnesystemen, adviseert dakeigenaren bij afkeuring een handgemaakte berekening aan te vragen. In de praktijk blijkt dat er dan toch vaak mogelijkheden zijn, doordat ieder dak weer anders is en een standaardmodel daar geen rekening mee houdt.

En dan nog een tip: bij het plaatsen van zonnepanelen is het belangrijk om contact op te nemen met de verzekeraar. Dit om verrassingen te voorkomen. Verzekeraars hebben in sommige gevallen additionele eisen - over bijvoorbeeld het type isolatie - alvorens een zonnesysteem geplaatst kan worden.

Tijd voor actie

De conclusie lijkt helder: bij ongeveer 70% van de logistieke panden zijn constructieve beperkingen geen barrière. En een handgemaakte analyse kan voor gebouwen met een lichte constructieve beperking toch nog een positief resultaat opleveren.

Dit rapport is in opdracht van en in samenwerking met TKI Urban Energy uitgevoerd. TKI is een organisatie met het doel de energietransitie in de gebouwde omgeving te versnellen. Het hele rapport is te vinden via www.topsectorenergie.nl/tki-urban-energy/kennisbank/kennis-hernieuwbare-elektriciteitsopwekking.