Roofs 2022-06-52 Gebruiksdaken is een verhaal dat je moet doorvertellen

Special gebruiksdaken

Er zijn niet veel ondernemingen die zich zo sterk profileren met het fenomeen gebruiksdak als Zoontjens. De vraag: ‘Als de wereld toch eens twee keer zo groot was’ beantwoordt het Tilburgse bedrijf simpel met: ‘Wat ons betreft, kan dat’. Daartoe ontwikkelt Zoontjens al sinds de jaren vijftig producten die multifunctioneel dakgebruik mogelijk maken. En alle systemen zijn demontabel, wat niet alleen duurzamer is (hergebruik), maar ook handig bij onderhoud.

Barbara Wolfs, Manager marketing & communicatie, is in elk geval erg blij met het onderwerp gebruiksdaken. “De nadruk ligt tegenwoordig erg sterk op groendaken en het imago dat groen en biodiversiteit meebrengen, maar, het gebrek aan leefruimte moeten we niet vergeten. Zeker in stedelijke omgevingen is de verblijfsfunctie heel belangrijk. Gelukkig pakken met name de grote steden dit goed op.”

Wederopbouw

De geschiedenis van Zoontjens en daken krijgt gestalte als de zonen van oprichter Nicolaas Zoontjens in de jaren veertig het bedrijf overnemen en tijdens de wederopbouw een gat in de markt ontdekken. Ook toen was sprake van ruimtegebrek en is vooral in Rotterdam een grote hoeveelheid nieuwbouw gerealiseerd met platte daken. Daarvoor is de eerste draineertegel ontwikkeld, waarvan er de decennia erna miljoenen van werden verkocht. Wolfs: “Die tegel is speciaal bedacht en ontwikkeld voor een goede waterafvoer en veilig ruimtegebruik van het dak. Dat is vergelijkbaar met wat we nog steeds doen: producten maken waar in de markt behoefte aan is. Je komt de draineertegels nog steeds tegen. Laatst nog toen ik voor de Rooftop Walk Rotterdam op het dak van de Bijenkorf stond.”

Dreentegel

In de jaren zeventig ontwikkelde Zoontjens de zwaarder belastbare tegel voor parkeerdaken. Er kwamen toen steeds meer auto’s en vrachtwagens in het verkeer en als je die deels op het dak kwijt kunt, bied je een oplossing voor het ruimtegebrek. In die tijd werd ook de Dreentegel® geboren als opvolger van de draineertegel en kwamen de eerste Pardak®-systemen op de markt. De jaren daarna blijft het bedrijf innoveren en brengt het voor steeds meer toepassingen nieuwe tegels op de markt en begin deze eeuw ook het daknivelleersysteem DNS®, waarmee dakoppervlakken tot op de millimeter opgehoogd en uitgevlakt kunnen worden.

Toekomst van het dak

Twaalf jaar geleden begon Zoontjens aan een nieuw tijdvak, al fietste daar eerst nog een crisis doorheen. Wolfs: “Onze huidige directeur Paul Heerkens, die al 22 jaar voor het bedrijf werkt, is in 2008 afgestudeerd met een proefschrift dat ging over de waarde van co-creatie in relatie tot het toekomstige dakenlandschap. Daarin stond al beschreven dat we minder vaak maar wel zwaardere buien zouden krijgen, dat het klimaat opwarmt en dat dat consequenties heeft voor de leefbaarheid in steden. Maar ook maatschappelijke veranderingen zoals het groeiend aantal een-persoonshuishoudens. Het dak biedt een oplossing voor al deze ontwikkelingen. Buitenruimte was toen in de stedelijke omgeving al schaars, een tuintje vaak geen optie en er werd voor het eerst serieus gekeken naar daken als verlengstuk van de leefomgeving. Dat betekent ook het combineren van verschillende functies als groen, blauw, geel en rood. Om dat goed te coördineren, de verantwoordelijkheden in beeld te krijgen en alle relevante disciplines onder één hoed te verzamelen, hebben we toen het Cityroofs label opgezet. Dat was helaas nog te vroeg voor onze markt en de crisis zette alle seinen ook op rood.”

Gemeenten, architecten, ontwikkelaars

Toch zette de trend door. “Wat in mediterrane landen al heel lang gewoon is, kwam langzaam ook deze kant op: het dak als buitenruimte”, vervolgt Wolfs. “Maar dan uitgewerkt met strakke tegelsystemen, houten elementen, mooi groen erbij en loungesets. Het dakterras bleek een goed alternatief te kunnen zijn voor de tuin en ook kwamen er steeds meer gemeenschappelijke terrassen en dakpleinen, die een belangrijke sociale functie kunnen hebben, omdat ze ook gedeeld kunnen worden. Ook architecten en ontwikkelaars ontdekten de voordelen van leefruimte op daken. Zoontjens, dat door de crisis weer had teruggegrepen op eigen core business – dakproducten ontwikkelen en verkopen met een typische productgerichte website – , heeft in 2019 een belangrijke slag gemaakt naar een nieuwe identiteit. Onze kennis, visie, ervaring en expertise zijn doorvertaald naar een nieuwe corporate identity. We richten ons daarmee niet alleen op de kopende klant, maar ook op gemeenten, architecten en ontwikkelaars die kennis willen nemen van onze expertises van het dak. Alleen jammer dat de presentatie van de nieuwe site net samenviel met de eerste Corona lockdown.”

Vroeg aan tafel

Belangrijk is dat met deze ontwikkeling het dak niet meer een sluitpost is die als laatste aan de beurt is, meestal als er geen geld meer is. Het dak is tegenwoordig een belangrijk onderdeel van het hele traject. Wat dat betreft is er sinds 2008 veel veranderd. Zo is het Nationaal Dakenplan, opvolger van de Green Deal, een plek waar gemeenten, vogelorganisaties, waterschappen, leveranciers, brancheorganisaties en andere partijen die met dat dak te maken hebben om tafel zitten, ideeën en kennis uitwisselen, van elkaar leren en gezamenlijk plannen maken. Ook met architecten en ontwikkelaars is tegenwoordig veel contact. Alles hangt immers met elkaar samen: een bepaald dakgebruik kan consequenties hebben voor de fundering. Het is dus zaak zo vroeg mogelijk bij de architecten en ontwikkelaars in beeld te krijgen wat de mogelijkheden zijn, zodat ze die financieel, constructief en esthetisch mee kunnen nemen in het proces. We willen iedereen op ideeën brengen wat er allemaal mogelijk is. Zo is parkeren op het dak voor een distributie- of productiebedrijf slim en veiliger, omdat je daarmee de logistieke stromen van auto’s en vrachtwagens uit elkaar houdt. B&V Techniek in Oudewater laat zien dat je er ook slim ruimte mee wint.”

Zoontjens is ook bezig met waterretentie. Regen komt minder vaak maar wel in grotere hoeveelheden naar beneden en voor groendaken zijn al waterretentiesystemen in de markt. En dat is zeker ook mogelijk onder verblijfsdaken.

Zoontjens gaat dus door met het vertellen van het verhaal, van de boodschap dat met het gebruik van daken de wereld twee keer zo groot wordt. “We zijn een commercieel bedrijf”, benadrukt Wolfs, “maar er is genoeg voor ons allemaal. Bovendien gaan we graag een langdurige samenwerking met partners aan. Het dak moet gebruikt worden. Daar ligt een belangrijke taak. Gemeenten hebben dat inmiddels begrepen, blijkt onder meer uit de Hoogbouw­visie Rotterdam. Ook andere grote steden timmeren voortvarend aan de weg. Dat kan een flinke bijdrage leveren aan de verdichtingsopgave waar ze voor staan. En je helpt stadsbewoners aan de buitenruimte waar ze zo’n behoefte aan hebben. Voormalig burgemeester Ken Livingston van Londen zei het ooit treffend: “The most underused asset is just above our heads”.