Roofs 2022-09-16 Lichtgewicht woonconcept krijgt pilot op dak

Nomad House

Vier jaar geleden stonden de Rotterdamse wethouders Bas Kurvers (bouwen en wonen) en Arno Bonte (duurzaamheid) op het dak van een pand in Rotterdam-Delfshaven. Zij waren met Laurens van de Wal, een van de initiatiefnemers van Dakdorpen, op bezoek bij een (glazen) tiny house, dat als proefproject werd bewoond door stadsantropoloog Renée Rooijmans. “Er moet een nieuwe stadslaag komen”, opperden de wethouders toen, met de algemeen bekende wetenschap dat er – nog steeds – in Rotterdam 18 vierkante kilometer aan platte daken onbenut zijn.

Tekst en foto’s: Tjerk van Duinen

Die nieuwe stadslaag zal nog wel enige tijd op zich laten wachten. Maar initiatieven blijven komen. Zo was bij de Rotterdam Rooftop Walk van afgelopen voorjaar op het dak van de Bijenkorf een presentatie van allerlei mogelijke invullingen van dakvlakken te zien, waaronder het Nomad House. Nomad House streeft naar zeer duurzame, verplaatsbare en vooral betaalbare huisvesting die is uitgewerkt in aantrekkelijke, modulair opgezette woningen. Ook voor op daken.

De Kroon

Nomad House is een samenwerkingsverband van Katerina Malamat, architect en intereurontwerper, en Omid Kheirabadi, architect en conceptontwikkelaar. Ze zijn gehuisvest aan de Schiemond in Rotterdam in De Kroon, een voormalige elektrotechnische fabriek van Croon Wolters&Dros. De gebouwen zijn samen met de directe omgeving getransformeerd tot het Kroonkwartier. In deze creatieve hotspot werken inmiddels 120 verschil­lende bedrijven, stichtingen en sociale ondernemers. Niet toevallig is het dak van De Kroon het decor voor de eerste proef voor een dakdorp. Een samenwerking tussen Dakdorpen, Dakdokters, de Fleur Groenendijk Foundation, de Rotterdamse Dakendagen en een team van het Multifunctionele Daken programma van de gemeente Rotterdam willen hiermee verder onderzoek doen naar onder andere de technische, financiële, juridische en ecologische aspecten van wonen op daken. Nomad House levert daarvoor een van de vier woningen.

Locatie

Malamat en Kheirabadi raakten twee jaar geleden betrokken na contact met Dakdorpen dat zocht naar mensen die op daken willen wonen. Malamat: “Die moesten zeer duurzaam zijn, uiteraard licht van gewicht, verplaatsbaar op een vrachtwagen, esthetisch aantrekkelijk en bereikbaar voor kleine budgetten. Tegelijk waren we al bezig met het ontwikkelen van een klein verplaatsbaar huis dat ligt tussen een tiny house en een starterswoning, maar dan niet in een mainstream oplossing.” Kheirabadi voegt hieraan toe dat locatie een essentiële factor was: “We waren op zoek naar een kavel voor een eigen huis en net als veel andere starters kunnen wij niet drie ton op tafel leggen. Grond is daarvan nog steeds de grootste kostenpost, daarom leek ons het dak een interessante oplossing.”

Community

Op het dak van De Kroon vertelt Malamat wat de bedoeling is. “Het hoofdgebouw waar we nu op staan kan de belasting goed aan, met aan weerszijden van de dakopbouw plek voor huisjes. Aan de ene kant is plek voor drie woningen, aan de andere kant slechts voor één. Dat laatste komt door de geluidsbelasting van de airco-unit die er staat. Het is de bedoeling dat hier dan een dakcommunity ontstaat. Om de nieuwe functie op De Kroon mogelijk te maken, wordt het dak gerenoveerd en waar nodig versterkt. Veel extra draagkracht is niet nodig, een enkel Nomad House van 20 m2 weegt 3.000 kg. Het modulaire systeem is eenvoudig uit te breiden en met twee units heb je al bijna een kleine eengezinswoning.”

Tijdelijke vergunning

Wonen op het dak vraagt veel geduld om de ambtelijke, juridische en financiële belemmeringen weg te nemen. Kheirabadi: “De Kroon heeft een kantoorbestemming, maar er is een tijdelijke vergunning in aanvraag voor bewoning van het dak tot 2028. Mocht die daarna niet verlengd worden, dan zullen we de woningen moeten verplaatsen. Het aardige is dat een Nomad House-unit met een kraan als één geheel te verplaatsen is. Banken kunnen ook lastig doen want de woning staat op grond van iemand anders. Makelaars en juristen helpen ons daarbij, maar het blijft ingewikkelde materie.”

Afmetingen

De Nomad Houses worden gemaakt in Oost-Europa en als units per oplegger naar hun plaats van bestemming gebracht. Dat was mede bepalend voor de afmetingen van de units. Malamat: “Het moest een verplaatsbaar formaat hebben en dan denk je al snel aan de standaard container van 2,5 meter breed. Dan houd je echter geen loopruimte over rond een tweepersoonsbed. We hebben de breedtemaat daarom opgerekt tot drie meter waardoor het net geen uitzonderlijk vervoer is.”

Hout en schapenwol

De units zijn zo licht mogelijk gebouwd met een houten constructie (balken en liggers) en een schil van multiplex binnenplaten, isolatie van schapenwol en een aftimmering met sparren of larix. De daken zijn gemaakt van 0,5 mm dik gefelsd staalplaat en 20 cm isolatie van schapenwol. Hierop kunnen zonnepanelen of groendaken worden aangelegd. Malamat: “Voor de groendaken gebruiken we sedum op dozen van geperst kurk van Earth Kweek, met een klein beetje wol voor de waterretentie. Dit pakket isoleert het dak tegen warmte, is slechts 5 cm hoog en weegt 60 kg per m2. Dit is weer een kleine bijdrage aan de verbetering van de leefbaarheid van binnensteden.” De units rusten op een verzinkt stalen frame op het dak dat waar mogelijk op de sterkste plekken van de gebouwconstructie worden gepositioneerd. Veiligheidsvoorzieningen op het dak worden uiteraard aangebracht.

Een Nomad House wordt geleverd compleet met alle berekeningen voor wind- en sneeuwbelasting en staat in twee dagen op zijn plek. De kostprijs van 35 à 40 duizend euro (voor een compleet ingerichte enkele unit) komt neer op nog geen 1.900 euro per m2. Nomad House en Dakdorpen kunnen contact verzorgen met gemeente en corporaties voor geschikte locaties. Malamat tot besluit: “Zo’n Nomad House zou ook een mooie oplossing zijn voor het huidige gebrek aan crisisopvangplekken, al wordt daarvoor nog niet naar de daken gekeken.”