Roofs 2022-09-74 Het dak is geen kostenpost maar een winpost

Aan tafel met… Geert-Jan Derksen

In deze rubriek laat Roofs personen van binnen en buiten de daken­branche aan het woord. De insteek is om de visie en de persoon ­achter die visie voor het voetlicht te brengen.

Nolanda Klunder

Joosten Ecodak BV is een autoriteit op het gebied van multifunctionele daken, met een bijzondere expertise in groendaken en watermanagement. Als mede-oprichter van Stichting Roof Update is Joosten Ecodak een aanjager van innoverend dakgebruik, waarvoor het bedrijf veelvuldig onderzoek doet in samenwerking met partners. Bedrijfsleider Geert-Jan Derksen is ruim 22 jaar betrokken bij Joosten.

Wereld groener maken

Derksens loopbaan begon ook met water, maar dan geheel anders: hij volgde een opleiding bij de marine. “Gedurende zes jaar heb ik daar op elk type schip gevaren”, vertelt hij. “Toen zwaaide ik af en ging ik werken in de Doe-het-zelf-sector. Ik had twee eigen zaken. Nadat ik die van de hand had gedaan, werkte ik met veel plezier bij General Electric. Op een dag vroegen Jan en Willem Joosten me of ik een verkoopplan voor hen wilde maken. Ik ging met hen een kop koffie drinken en kwam thuis met een baan.”

“Ik vond vanaf het begin het assortiment indrukwekkend: Joosten handelde in kunststof producten voor de grond-, weg- en waterbouw. Ik ben van nature leergierig en leerde graag bij over de branche. Ik had al een bouwkundige opleiding gedaan en voor de diepgang volgde ik in de avonduren een opleiding voor de wegenbouw. Het bedrijf groeide in die jaren van een omzet van ongeveer een miljoen naar bijna zestig miljoen nu. Als je een goed idee had, zeiden Jan en Willem: ga het maar uitvoeren. Zo kwamen de groendaken op mijn pad. Een Hongaarse leverancier van foam-matten dacht dat we zoveel afnamen omdat we ze gebruikten voor groendaken. Dat opende mijn ogen. Wij zijn gespecialiseerd in geosynthetica, dus kunststoffen voor grond- en waterbeheersing. De stap naar groene daken is dan logisch. De meeste van onze producten zie je per definitie niet, terwijl het mooie van een groendak is dat het resultaat blijvend zichtbaar is. Dat sprak me aan. Ik wil de wereld een beetje groener maken. Maar ik ben daarin heel realistisch: er moet een bedrijfsmodel zijn, er moet winst gegenereerd worden om voortgang te kunnen houden.”

Upcyclen, niet downgraden

Derksen: “We noemen onze daken ‘ecodaken’, omdat ‘groen’ de lading niet dekt. Wij doen ook alle andere kleuren: blauwe daken voor watermanagement, gele daken met zonnepanelen, rode met een recreatiefunctie, witte met hittereflectie, grijze met parkeerplaatsen. De naam geeft ook aan dat recycling voor ons belangrijk is. Bij Joosten nemen we al onze producten na gebruik weer terug. Vanaf 2025 beloven we daarbij dat recyclen bij ons geen downgrading is, maar zo veel mogelijk upcyclen.”

Als voorbeeld noemt Derksen hun drainagemat. “Dat is een HiPS, een high impact polystyreen. Wij zijn de grootste EPS-leverancier van Nederland in de grond-, weg- en waterbouw. Als we EPS terugnemen, kunnen we het recyclen tot grijs EPS. Dat grijze EPS kan vervolgens gerecycled worden tot zwart EPS, maar daarna is het niet meer tot EPS te recyclen. Moet het dan maar naar de verbrandingsoven? Dat is zonde, want het materiaal vertoont geen vermoeiingsgedrag en is daarmee ideaal voor verwerking in kunststof. Je kunt het PS eruit halen, agglomeren (wrijven tot bolletjes), pelleteren (er kunststof resins van maken) en er dan een plaat van maken. Dat is onze Jodrain drainagebuffermat voor groendaken. Het mooie is dat het materiaal tamelijk dood is: het doet niets meer en kan dus rustig meer dan honderd jaar mee. Moet het van het dak af, dan shredderen we de plaat en maken we er opnieuw een plaat van.”

Voordenken

Joosten Ecodak was een van de oprichters van kennis­platform Stichting Roof Update. “We staan voor een enorme uitdaging, dat kan niemand alleen. In Roof Update kunnen we van elkaar leren”, licht Derksen toe. De missie van Roof Update is “een doorbraak realiseren op het gebied van denken over daken en gevels”. Kunnen we zeggen dat de doorbraak er is, nu er zoveel gesproken wordt over multi­functioneel dakgebruik? Derksen: “Nee, nog lang niet! We staan pas aan het begin van het ontdekken van het dak, we krijgen net door dat daken niet een last maar een lust zijn. We hebben in ons land een enorme hoeveelheid zwarte daken. Het zou mooi zijn als we 30% daarvan konden vergroenen, want daarmee halen we de onze milieudoelstellingen voor CO2-binding en stikstofbeleid. Er is nooit een excuus om geen groendak te nemen. Soms moet je de constructie aanpassen. Zoals Thomas Rau zei: je kunt beter voordenken dan nadenken, want na afloop denken is te laat. Roof Update begon twintig jaar geleden. Als de gebouwen tóen goed aangelegd waren, hadden we er nu bij de renovatie groendaken op kunnen leggen. Een gemiste kans.”

Derksen was jarenlang gastdocent op de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN). “Daar vertelde ik de architectuurstudenten: jullie ontwerpen gebouwen verkeerd om, je moet niet onderaan beginnen maar bij het dak. Want als je weet wat het dak wordt, weet je wat de fundering moet zijn. Een bijkomend voordeel is dat je zo voorkomt dat het dak de sluitpost wordt. Als ze bij het dak komen, is het geld op en moet het dak zo goedkoop mogelijk. Daarom schiet het niet op met het dakgebruik: de wil ontbreekt bij de eigenaars.”

“Het besef moet doordringen dat het dak geen kostenpost is, maar een winpost”, zegt Derksen. “Bijvoorbeeld de energetische waarde. Een groendak nivelleert, het dempt de temperatuursinvloeden. Elf jaar geleden lieten we dat onderzoeken bij de TU Eindhoven. Daaruit bleek dat de energetische waarde van een groendak van een utiliteits­gebouw 5 euro per m2 per jaar is, vooral veroorzaakt door de koellast. We konden eerst niet geloven dat het zo veel zou zijn en lieten het TNO narekenen. TNO kwam tot dezelfde conclusie. Die natuurlijke koeling of verwarming wil je vanaf de gebouwschil naar binnen transporteren, want dan heb je je financiële voordeel. Voor dat soort innovaties moeten er verschillende disciplines samenwerken. Daarvoor is Stichting Roof Update.”