Roofs 2022-12-84 Nature Urbaine –’s werelds grootste dakboerderij

Internationale daken

Parijs is, net als de meeste grote steden, sterk afhankelijk van voedsel­aanvoer van buiten de stad. Daarnaast is het een van de dichtst­bevolkte hoofdsteden van Europa en kampte het al een tijdlang met een gebrek aan groen in de stad. Toen Anne Hidalgo in 2014 werd ­verkozen tot de burgemeester, beloofde zij plechtig om daar verandering in te brengen, door de Parijse muren, gevels en daken te bedekken met groen.

Joep Klerx

Hidalgo sprak het streven uit om minstens dertig hectare voedselproducerend oppervlak binnen de grenzen van Parijs aan te gaan leggen. Sinds de lancering van het project met de toepasselijke naam Les Parisculteurs (vrij vertaald: ‘De Parijse kweekmachines’) duiken overal in Parijs stadsboerderijen op. Met Nature Urbaine zet Parijs een serieuze stap in de richting van het ambitieuze doel van dertig hectare kweekgrond.

Duizend kilo fruit en groenten

De Parijse dakboerderij is gelegen op het dak van Paviljoen 6 van Paris Expo Porte de Versailles, is een creatie van Agripolis en Cultures en Ville. Het beslaat een oppervlakte van 14.000 m2 en is daarmee de grootste stadsboerderij op een dak ter wereld. Meer dan twintig tuinders produceren in het seizoen dagelijks zo’n duizend kilo fruit en groenten van twintig verschillende soorten. Daarnaast biedt Nature Urbaine vele diensten aan: zo verhuren ze moestuinen aan buurtbewoners, organiseren ze workshops en bieden ze educatieve rondleidingen aan rond de stadslandbouw. Ook kunnen door bedrijven twee plekken gereserveerd worden om een seminar, een receptie of een andere bijeenkomst te organiseren. Bovendien heeft Le Perchoir, een keten die bekend staat om zijn dakterrassen in Parijs, er een bar en restaurant geopend. Hun menukaart is samengesteld uit gerechten die gemaakt worden met producten die op hetzelfde dak gekweekt worden. Het is daar het verst, omdat het zo dichtbij is.

Aerocultuur

De boerderij op het dak maakt gebruik van aeroponie. Aeroponie is een vorm van aerocultuur of luchtcultuur, wat een methode is om planten te telen zonder vaste grond. Aeroponie is een techniek – zonder aarde dus – die de hoeveelheid producten per vierkante meter maximaliseert en de behoefte aan irrigatie minimaliseert. Die maximalisatie van het gebruik van de vierkante meters wordt onder andere bewerkstelligt doordat de speciale kweekkasten op veel plekken verschillende meters de lucht in schieten. Horizontale landbouw, wordt dit ook wel genoemd. Diepgewortelde groenten zoals aardappelen en boerenkool kunnen met deze methode niet worden geteeld, maar dat verandert snel in een bijzaak als je tussen al de knapperige groentesoorten en het bont gekleurde fruit loopt waar Nature Urbaine rijk aan is. Het telen van groente en fruit op een dak in een drukke wereldstad brengt natuurlijk ook de nodige vragen met zich mee. Is in zo’n drukke stad de lucht- en waterkwaliteit wel hoog genoeg om gezonde producten te kweken? Het antwoord: doordat water en voedingsstoffen in een volledig gesloten circuit circuleren, maakt de gebruikte techniek het mogelijk geen stedelijke vervuiling op te vangen en uiterst gezonde producten aan te bieden. Dit maakt het mogelijk om in het hart van Parijs producten van hoge kwaliteit te produceren, zonder het gebruik van pesticiden en met respect voor de cyclus van de natuur.

Voorbeeldfunctie voor de wereld

De uiteindelijke ambitie van Nature Urbaine is om met dit concept de wereld te veroveren. Oftewel, deze stadsboerderij moet zichzelf gaan bewijzen, waarvan dan een model gemaakt wordt dat deze verantwoorde stads­productie goed tentoonstelt. Dit model kan dan uitgerold worden in andere wereldsteden met groene ambities. En daarbij is niet alleen ‘groen’ belangrijk, maar juist de integratie van groen en financieel gewin. Dit model moet ervoor zorgen dat er productieve vegetatie op een ecologisch én economisch verantwoorde manier kan worden geïnstalleerd op daken van de stad van de toekomst. Het concept is dus aan de ene kant een voorbeeld dat laat zien dat het daadwerkelijk mogelijk is om in een wereldstad vegetatie op een dak aan te leggen, en aan de andere kant moeten de resultaten laten zien wat de voordelen zijn voor de aarde, de leefomgeving en voor de stad en haar inwoners zelf. Het moet er uiteindelijk voor zorgen dat de stad minder afhankelijk is van aanvoer van groenten en fruit uit landelijke gebieden. Dat brengt uiteindelijk op meerdere plaatsen voordelen met zich mee.

De voordelen op een rij

Door de huidige ontwikkelingen op het gebied van gezond­heid, duurzaamheid en urbanisering, en alle crises die zich op deze gebieden (dreigen te) ontwikkelen, is de stadsboerderij zoals Nature Urbaine hard nodig. Op de eerste plaats verkort het de afstand van de landbouwgrond naar de te voeden mond van de consument immens. Waar sommige producten een hele wereldreis afleggen voordat ze op een mooi Parijs’ bord liggen, is die afstand bij de producten die geteeld worden op Nature Urbaine vaak luttele kilometers en in sommige gevallen tientallen meters. Verder zijn de traditionele monoculturen die momenteel de meerderheid van de stedelingen voeden intensieve gebruikers van chemische pesticiden en meststoffen. Nature Urbaine produceert alleen biologisch fruit en groenten, wat zowel de gezondheid van de Parijzenaren als die van de planeet ten goede komt. Ten slotte zijn er 140 groentepercelen beschikbaar voor de buurtbewoners, om zo de Parijzenaren weer in contact te brengen met de herkomst van hun voedsel én de community een boost te geven. Een moestuintje op een dak in Parijs, wie wil dat nou niet?

Voor nu produceert dit dak slechts een hoeveelheid voedsel die een druppel in een volle emmer die de consumptie van heel Parijs representeert, maar het dakconcept is alleszins veelbelovend. En alle grootse veranderingen zijn met kleine, succesvolle initiatieven begonnen.