Roofs 2023-05-56 De Daglichtfactor verbetert gebouwen

Special Daglicht

Vanaf 2024 zal de Daglichtfactor gebruikt worden om te bepalen of er voldoende licht in het gebouw doordringt. Met deze bepalings­methode komt de focus te liggen op de kwaliteit van het daglicht in de ruimte, niet op de afmetingen van het venster waardoor het licht naar binnenkomt. Een positieve ontwikkeling voor Techcomlight, expert op het gebied van daglichtbuizen. De kleine buisdiameter brengt een grote hoeveelheid licht tot diep in het gebouw en die eigenschap wordt in de nieuwe berekeningsmethode gewaardeerd.

Het verbaasde Mark Veldjesgraaf, manager marketing en communicatie bij Techcomlight, dat er in het Bouwbesluit niet al veel eerder een Daglichtfactor werd gehanteerd. “Met de Daglichtfactor kijk je naar de kwaliteit van het licht in de ruimte, niet naar de producteigenschappen. Bij kunstlicht was dat al jaren zo. Je spreekt daar over een aantal lumen op je werkplek, niet over het type lamp of het armatuur. De Daglichtfactor heeft betrekking op de hoeveelheid licht die via daglichtopeningen in de ruimte valt. De relatie met gezondheid en beleving wordt groter.” Het bedrijf is adviseur op het gebied van daglicht. Het importeert, fabriceert, assembleert en installeert daglichtproducten en is exclusieve distributeur in het Verenigd Koninkrijk, Ierland en de Benelux voor merken als Solartube, Power Daylight Cradle en Solar Star. Lichtbuizen die daglicht vangen en het met een reflecterende buis tot diep in een gebouw kunnen brengen.

Voor Veldjesgraaf is de nieuwe regelgeving een positieve ontwikkeling. “In de oude regelgeving was het kleine oppervlak van de buisdiameter een belemmering . Nu kijken we naar de lichtopbrengst en dan leveren we een bijzonder goede bijdrage aan de toetreding van het daglicht in de ruimte.” De daglichtbuizen brengen als een trechter het daglicht naar binnen. “Zelfs bij laagstaande zon vangt de koepel nog voldoende licht, want in het gebouw zorgen reflecterende delen voor een mooie spreiding van het licht. Zo is er over een langere periode comfortabel daglicht mogelijk. Op die plekken waar het venster in de nieuwe berekenings­methode minder daglicht binnenbrengt, leveren de daglichtbuizen de oplossing.”

“Op het dak is voldoende plaats voor daglichtbuizen”, zegt Veldjesgraaf. “Een dakraam of lichtstraat zal op het dak in deze tijd, waarin we het dakoppervlak voor veel functies kunnen benutten, concurreren met zonnepanelen, groen of leefruimte. Wij hebben niet veel ruimte nodig. We kunnen zelfs opschuiven naar de plekken die onbenut blijven. En er zijn ook voorbeelden waarbij we gebruik maken van de gevel.” Veldjesgraaf hoopt dat de nieuwe rekenmethode ook leidt tot een herwaardering van de kwaliteit van daglicht. “Met de toevoeging van ons daglicht hoeven lampen minder aan. Dat is een besparing, maar vooral denk ik aan het effect van daglicht op de gezondheid. Het geeft energie. Het is eigenlijk vreemd dat in het energielabel voor woningen niets staat over daglicht. Het gaat over spouwisolatie of de warmtepomp. Daglicht is een onmisbare natuurlijke bron van energie. Met deze nieuwe rekenmethode zullen gebouwen gezonder worden voor de mensen die er wonen of werken.”

Software voor de berekening

Al in februari 2022 publiceerde het ministerie van BZK de wijzigingen in het Besluit bouwwerken leefomgeving. De daarin opgenomen nieuwe berekeningsmethode voor daglicht­toetreding heeft als uitgangspunt de rekenmethode volgens NEN-EN 17037. Een nadeel daarvan is dat de Daglichtfactor niet eenvoudig te berekenen is. Er is een computerpro­gramma voor nodig.

In een simulatie van het verblijfsgebied of verblijfsruimte wordt een rekenraster uitgezet met rekenpunten die elk de daglichtfactor tonen. Minimaal 50 procent van de vloer­oppervlakte moet aan de daglichtfactor voldoen. Dat betekent dat de vorm van verblijfsgebied of verblijfsruimte in relatie met positie van de raamopening een ­belangrijkere rol speelt. Het heeft invloed op de afmetings­eisen van verblijfsgebieden of verblijfsruimten.

Voor het maken van deze berekening zal (gratis) software beschikbaar zijn. In de Gebouwprestatie-software van DGMR is een module Daglichtfactor opgenomen. BIM Pact ontwikkelde een hulpmiddel voor het berekenen van de daglichtfactor tijdens het (BIM) ontwerpproces. De VELUX Daylight Visualizer biedt realistische virtuele voorbeelden die ook compatibel zijn met CAD/BIM-software.