Roofs 2023-07-28 Het platte dak levert nog onvoldoende op

onderzoek

Van het enorme potentieel aan platte daken krijgt maar een klein deel een multifunctionele invulling. De werkgroep stimulerende financiering van het Nationaal Dakenplan (NDP) onderzoekt waarom dat zo is. “Onze studie bevestigt dat er een gat zit tussen de ambities en de verdienmodellen”, zegt Jan Henk Tigelaar, directeur Rooftop Revolution, die de trekker is van de werkgroep. “De uitgebreide enquête onder stakeholders en onderzoek in de markt toont een begin van een lichtpuntje. De Vastgoedsector toont interesse, er zijn interessante financieringsvormen en de noodzaak om de daken aan te leggen blijft onverminderd hoog.”

“‘Multifunctionele daken. Waarom moet je daar nu zoveel moeite voor doen?’ Dat hoorden we vaak. Er is 400 km² plat dak, dat is maar 1 procent van het land. ‘Dan kun je beter op andere plekken iets met groen en waterberging doen.’ - is een veel gehoord argument.” Jan Henk Tigelaar vertelt hoe hij in de loop der jaren het weerwoord hierop aandroeg: “Inderdaad is het maar een klein percentage van het totale oppervlak, maar het wordt interessant als je kijkt waar die daken liggen. Juist in de bebouwde gebieden is de behoefte aan groen en waterberging groot. Dan beslaan de daken wel tien procent van het beschikbare gebied en platte daken meer dan 5 procent. In een stedelijke omgeving als de wijk Rotterdam Cool, loopt dat op tot wel 42 procent!”

De daken bieden ruimte voor een oplossing. Niet elk dak is in staat een multifunctioneel dakpark te herbergen, maar op elk dak kan wel wat. Het realiseren ervan blijft echter een uitdaging, want het geld ontbreekt om het in te vullen. “Voor een horecaterras of een zonnepaneel is een businesscase te maken. Voor het groen dak of waterberging is dat moeilijker. Dat verdient zich terug in waarden als biodiversiteit, schonere lucht en vermindering van hittestress, die nu nog niet in geld uit te drukken zijn.”

Het Nationaal Dakenplan brengt in kaart waar de kansen en uitdagingen liggen voor de financiering van multifunctionele daken. “In nauwe samenspraak met onze partners onderzoeken we innovatieve financieringsvormen en de mogelijkheid een fonds op te richten voor de aanleg ervan.”

De werkgroep ‘stimulerende financiering’ analyseerde knelpunten en kansen voor een sluitende businesscase per actor, daktype en regionale omstandigheden. Ze richten
zich met name op financiering voor projecten in de bestaande bouw: woningbouwcorporaties, commercieel vastgoed, maatschappelijk vastgoed, MKB, Particulier, VvE’s. Nieuwbouw komt ook ter sprake, maar dan met focus op industrieel – en logistiek vastgoed.

De vastgoedsector is er klaar voor

“Uit de 100 representatieve respondenten in onze steekproef uit de vastgoedwereld geeft 70 procent aan het multifunctioneel dak als potentieel agendapunt mee te nemen in de nieuwbouwplannen.”

Van alle respondenten geeft 58 procent minstens één financiële reden op als probleem om een multifunctioneel dak te kunnen realiseren.

“Er is iets te verrekenen op het gebied van koeling van het gebouw. Een blauw-groen dak in de zomer vermindert de opwarming van het gebouw. Er is ook al bewezen dat de isolatiewaarde verhoogt als de kratten leeg staan in de winter. Maar het gefinancierd krijgen van dit multifunctio­nele dak blijft een uitdaging.”

Het Rijk stimuleert de toepassing van blauw-groene daken. Maar om impact te maken in de bebouwde omgeving zal ook geld moeten vloeien naar het privédomein. Tigelaar: “Daarvoor zijn diverse subsidieregelingen in het leven geroepen. Die zijn helaas overal verschillend, beperkt houdbaar en beperkt beschikbaar. De MIA-VAMIL is een voorbeeld van een structureel belastingvoordeel, deze is echter beperkt bruikbaar omdat het een winstaftrek is voor ondernemers.” Om ervoor te zorgen dat een groen-blauw dak in het meerjarenonderhoudsplan komt te staan, dat wel dertig jaar beslaat, komt het met de bestaande rege­lingen niet uit. Er is een gat dat nog niet te dichten is.”

Aanhaken

De werkgroep onderzocht diverse financieringsvehikels en -modellen. “Een aantal daarvan is interessant en die willen we verder onderzoeken. We zijn in gesprek met het Verbond van Verzekeraars, want de helende werking van groen op onze gezondheid en het herstel van patiënten is bewezen. We denken aan het organiseren van structureel fiscaal voordeel bij gebouwgebonden belastingregels. Toepassing in het Huurpuntensysteem is aantrekkelijk met name voor commerciële verhuurders. Dat zullen we nader bekijken en overdragen aan het speerpunt ‘Beleid’. Die zal de onderzoeksrichting ‘verplichten’ ook nader bekijken. Dat is bij nieuwbouw en misschien ook bij renovatie een optie.
Maar ik weet niet of het een richting is die we op willen gaan.”

“Verder denken we aan aanscherping van Certificeringen, zoals BREEAM, waaraan de Dutch Green Building Council werkt, en waarin klimaatrisicoscores worden meegewogen. Tevens zijn er pakketten van het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting waar particulieren en VvE’s gebruik van kunnen maken, en waar multifuncionele daken bij aangehaakt kunnen worden. Zij staan open voor onze ideeën, in tegenstelling tot het Warmtefonds, dat zich vooralsnog alleen richt op energie. Een gemiste kans denk ik, want samenwerking is belangrijk om onze gebouwde omgeving gezond te maken.”

Verder praten

Tigelaar: “Reageer op het artikel met vragen of ideeën. Of als er ingangen zijn om onze denkrichting verder te verdiepen. Voorbeelden van initiatieven zijn zeer welkom. Op 14 september, tijdens het Rooftop Symposium, praten we door over economische modellen die niet alleen de financiële opbrengst van daken beschouwen, maar ook de niet-financiële waarden. Want ons onderzoek stopt niet. Het is tijd voor symbiose. Tijd om met meerdere partijen samen de oplossingen aan te dragen.” ■