Roofs 2023-07-38 Leren van de brand
Special Isolatie / brandveiligheid
Het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) en het Normalisatie Instituut NEN, alsook onafhankelijke keuringsinstanties en brancheverenigingen, trekken lering uit de recente woningbrand in de Arnhemse wijk Presikhaaf. Steeds mooier passen zonnepanelen in het dakvlak. Maar dit belemmerde hier de blusmogelijkheden.
Het dak van het hele huizenblok in Arnhem was volledig bedekt met zonnepanelen die direct op een isolatielaag waren gemonteerd. Ook lijkt het er op dat er geen brandwerende scheiding was tussen de panelen ter plaatse van de verschillende panden. Toen er brand ontstond in één van de woningen, bemoeilijkte deze constructie het bluswerk van de brandweer. Het bluswater kon door de zonnepaneelvlakken de brandhaard niet bereiken en ook niet voldoende doordringen op de naastliggende daken.
Het NIPV onderzoekt branden zoals die in Arnhem. Bij het onderzoek ligt de focus niet op één incident of een specifieke brand, maar zal in breder verband gekeken worden of er trends zijn te signaleren en lessen getrokken kunnen worden betreffende de brandveiligheid en brand-/incidentbestrijding. Naast ‘soortgelijke’ branden worden ook eerder uitgevoerde onderzoeken betrokken.
‘Gewerkt wordt aan een onderzoeksplan waarin de onderzoeksvragen en de opzet van het onderzoek nader worden uitgewerkt’, schrijft het NIPV. ‘Interessante thema’s hierin kunnen onder andere zijn:
- Relatie (bouw)regelgeving en brandveiligheid.
- Relatie energietransitie/verduurzaming en brandveiligheid.
- Relatie energietransitie/verduurzaming en incidentbestrijding.
- Andere factoren, verschillen en overeenkomsten.
Bij de verdere uitwerking zal gebruik worden gemaakt van de door de betrokken veiligheidsregio’s opgestelde brandonderzoeksrapporten van verschillende casussen, waaronder het onderzoek naar de brandoorzaak en het brandverloop van de brand in Presikhaaf in Arnhem.
Dr. Lenneke Slooff- Hoek, senior scientist specialist bij TNO schrijft ons; “Onderzoek naar geschikte oplossingen om dit soort situaties te voorkomen noodzakelijk is. Daarbij is het belangrijk om ook partijen als de brandweer te betrekken.” TNO kijkt naar de veiligheid vooral van het systeem zelf. “Wat we zien is dat systemen in sommige gevallen niet geheel volgens de normen en regels worden geïnstalleerd. Dit komt deels door de wirwar aan regels en normen waaraan een systeem moet voldoen. Hier zou goede voorlichting, inspectie en handhaving een belangrijke rol kunnen spelen. Voor grootschalige daken is dat inmiddels met de SCOPE 12 keuring aardig op orde, maar voor de residentiele sector valt er nog wel wat te winnen.”
De installatiebranche ontwikkelde samen met de brandweer en verzekeraars de certificeringsregeling Scope 12. Deze zorgt ervoor het installatiewerk en installatie beter wordt uitgevoerd van hogere kwaliteit. De inspectie wordt uitgevoerd door onafhankelijk certificerende bedrijven. Een onlangs gelanceerde, op de consument gerichte campagne met een vinkje, richt zich op het laten installeren door professionele bedrijven.
Om het vuur goed te kunnen bestrijden, moest de brandweer de zonnepanelen van het brandende dak verwijderen. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. ‘Het kan alleen door het dak te betreden’, legt woordvoerder Marco Misset van de betrokken hulpdiensten in Presikhaaf in de Volkskrant uit. “Dat is niet veilig voor onze mensen. Je kunt niet zien wat er onder die zonnepanelen gebeurt. Bij sommige stukken hebben we met bluswerkzaamheden moeten wachten tot de dakconstructie het begaf.”
Ruud van Herpen, brandveiligheidsexpert aan de TU Eindhoven raadt in het NOS journaal aan om de brandscheiding in ieder geval doorzetten in het dak. “Zo’n scheiding kan gemaakt worden met een steenwol of kalkzandsteen in ieder geval met een niet brandbaar materiaal.” Hij roept huurders op bij hun woningcorporatie de bouwtekening op te vragen van het dakdeel bij de muur naar de buren. “Als daarop geen brandwerende onderbreking van de dakelementen te zien is, kun je erop aandringen dat die alsnog geplaatst wordt.” Zie voor de uiteenzetting van de NEN-werkgroep Brandveiligheid PV-panelen de pagina hiernaast.
NEN-werkgroep Brandveiligheid PV-panelen
Auteurs:
• Nico Scholten, Expertcentrum Regelgeving Bouw – rapporteur NEN-werkgroep
• Peter van de Leur, DGMR – rapporteur NEN-werkgroep
• Chris van der Meijden, Kiwa BDA Dakadvies – rapporteur en voorzitter NEN-werkgroep
Zondag 18 juni 2023 was er sprake van een ernstige brand in de Arnhemse wijk Presikhaaf. Op de hellende daken van deze woningen zijn op beide dakschilden PV-panelen aangebracht (opbouwsysteem). Het is een dak van een van de eerste Nul-op-de-Meter woningen in Nederland.
In de media zijn direct vele conclusies getrokken die snel verwezen naar de aanwezigheid van de PV-installatie, nog voordat een onderzoek naar de oorzaak en het verloop is uitgevoerd.
Inmiddels is duidelijk dat de PV-installatie niet de oorzaak is van het ontstaan van de brand. Of de PV-installatie wel een rol had in de verspreiding van de brand is hoogst onzeker, maar het brandweeronderzoek zal daar hopelijk duidelijkheid over geven.
Ondertussen hebben diverse partijen suggesties gedaan om bouw- en installatieregels of voorschriften aan te passen of om nieuwe op te stellen; sommige zijn nogal dwingend gesteld en de meeste zijn niet onderbouwd en lijken voorbarig. Dit is logisch omdat er nog geen onderzoeksresultaten zijn.
Binnen NEN is een werkgroep actief die zich richt op een brandveilige toepassing van PV-panelen in en op de gebouwschil. In opdracht van de overheid en het bedrijfsleven doet deze werkgroep uitgebreid onderzoek naar PV-panelen en brandveiligheid op platte daken, op hellende daken en aan gevels. Drie sub-werkgroepen en een overkoepelende werkgroep zijn daarmee bezig, aangestuurd door drie normcommissies:
1. Brandveiligheidsaspecten bouwproducten en bouwdelen.
2. Brandveiligheid van bouwwerken.
3. Bouwkundige aspecten van zonne-energiesystemen.
De werkgroep en sub-werkgroepen werken een beoordelingsmethode/testmethode uit, waarmee de brandveiligheid van willekeurige combinaties van PV-installaties met een dak of een gevel kan worden beoordeeld. Dit is een omvangrijk project, opgedeeld in drie fases:
- Fase 1: verkenning van de verschillende toepassingen en beschikbare beoordelingsmethoden of een combinatie daarvan.
- Fase 2: het ontwikkelen van voorstellen voor de beoordeling van de brandveiligheidsaspecten van PV-panelen in combinatie met dak of gevel.
- Fase 3: het opstellen en uitwerken van de beoordelingsmethoden inzake brandveilige toepassing en verwerking hiervan in de relevante NEN-normen.
Momenteel wordt volop gewerkt aan de uitwerking van fase 3, waarbij een goede voortgang is in de uitwerking van de algemene beoordelingsmethode en specifiek voor de toepassing op platte daken.
Binnen het onderzoek naar het opstellen van een brandveilige toepassing van PV-panelen in en op daken en gevels worden alle relevante risico’s en beoordelingsaspecten meegenomen en verwerkt. Uiteraard worden resultaten vanuit onderzoeken naar de brand in Arnhem en ook de eventuele extra aandachtpunten meegenomen in de ontwikkeling. Een belangrijk aandachtspunt hierbij is zeker de relatie van een aanwezige PV-installatie en de blusmogelijkheden.
Natuurlijk zouden partijen niets liever willen dan dat wanneer innovatieve systemen op de markt komen, de overheid de ‘infrastructuur’ al heeft aangepast en klaar staat met een batterij test- en keurmethoden die een veilige introductie verzekeren. Zo is het helaas niet, om heel goede redenen. De ontwikkeling van normen in Nederland op dit gebied loopt weliswaar achter bij de introductie van steeds nieuwe PV-techniek, maar binnen Europa loopt Nederland hiermee voorop.
Voorlopig is de belangrijkste aanbeveling om de analyse en conclusies van het onderzoek naar het brandverloop en brandschade in Arnhem af te wachten. Die worden binnen de NEN-werkgroep meegenomen in de ontwikkeling van een brandveilige toepassing van PV-installaties in en op daken en gevels. Het eindresultaat van dat werk duurt nog wel één of enkele jaren. Maar als er tussentijds al voor de markt bruikbare bevindingen zijn, zal de werkgroep die tussentijds naar buiten brengen.