Roofs 2023-07-94 Daken met superlatieven in Cupertino

Internationale daken

Apple Park is de indrukwekkende thuisbasis van de Amerikaanse technologiegigant Apple Inc. Dit immense complex is te vinden in Cupertino, Californië – niet geheel toevallig de geboorteplaats van wijlen medeoprichter van Apple, Steve Jobs. Op Apple Park is ook het nieuwste kantoorgebouw van Apple te vinden, waarvan de bouw in november 2013 startte. In april 2017 werd het opengesteld voor werknemers, terwijl de bouw nog gaande was, en werd het het nieuwe hoofdkantoor van het bedrijf.

Joep Klerx

De nieuwbouw is een zogeheten groundscraper, de horizontale tegenhanger van de skyscraper. Naast ‘The Ring’ heeft het onder meer de bijnaam ‘The Spaceship’ gekregen, voor de hand liggend als je de luchtfoto’s ziet. Het cirkelvormige, futuristische gebouw in de groene omgeving lijkt vanuit helikopterperspectief neergedaald uit een ander universum. Naast deze ring zijn ook twee grote bovengrondse en een ondergrondse parkeergarage, een groot fitnesscentrum en het Steve Jobs Theater in het Visitor Center op het park te vinden. Dit laatste bouwwerk won verschillende prijzen voor het ontwerp.

Het complete Apple Park

In totaal is Apple eigenaar van 1,46 km2 aan grond. De enorme ring, de nieuwe main building van Apple, heeft een omtrek van 1,6 km en een diameter van 461 m. De 260.000 m2 werkvloer biedt plaats aan meer dan 12.000 medewerkers. Een fitnesscentrum van zo’n 10.000 m2 en de nodige sportvelden moeten zorgen dat Apple-mede­werkers fit blijven. In de parkeervoorzieningen is plek voor zo’n 11.000 auto’s. Het doel van Steve Jobs, de geestelijke vader van het gebouw, was dat het niet veel van een kantoorpand weg mocht hebben, maar vooral op een natuurreservaat zou lijken. Het feit dat 80 procent van het terrein bestaat uit groene ruimte, beplant met droogtebestendige bomen en inheemse planten én een vijver op de centrale binnenplaats van het hoofdgebouw, dragen bij aan dat idee.

Anderhalve kilometer gang

Het vier verdiepingen tellende hoofdgebouw bevat 800 gebogen glazen panelen van 14 meter hoog – volgens verschillende media vandaag de dag nog steeds de grootste gebogen glazen panelen ooit geproduceerd – die helemaal rondom met elkaar verbonden zijn. Sommige van deze panelen functioneren als grote schuifdeuren, waardoor het interieur bij mooi weer volledig kan overlopen met buiten. Het interieur bestaat uit grote zalen met vooral veel glazen wanden en deuren, alsook grote open ruimtes die naar behoefte kleiner kunnen worden gemaakt met behulp van diezelfde glazen wanden.

The Ring is verdeeld in negen identieke segmenten die van elkaar gescheiden zijn door open atriums. Je kunt het hele gebouw rondlopen door een met glas omhulde gang van ongeveer anderhalve kilometer, van waaruit je altijd uitzicht hebt op de groene buitenwereld. En hoewel het vele glas een ruimtelijk gevoel en veel mooie vergezichten met zich meebrengt, was het niet uitsluitend brenger van goed nieuws. In februari 2018 waren er berichten dat hulpdiensten Applemedewerkers hadden behandeld voor verwondingen die ze hadden opgelopen doordat ze tegen een glazen muur waren gelopen. Minstens twee mensen werden behandeld voor kleine snijwonden aan het hoofd en volgens een bericht op Twitter hadden zeven mensen zich ‘fysiek bezeerd’ op de eerste dag nadat het gebouw geopend was.

Prefab beton

The Ring is opgebouwd uit een zeer geavanceerde prefab betonconstructie. Dit systeem, bestaande uit meer dan 4.000 platen met een spanwijdte tot 15 meter die ook wel ‘void slabs’ worden genoemd, integreert op innovatieve wijze de betonelementen met geïntegreerde sprinklersystemen, vloeistofstralingskoelsystemen en retourplenums. (Een retourplenum neemt gebruikte lucht op en stuurt deze terug naar het centrale HVAC-systeem.) Het betonnen ontwerp vormt een sterk en veerkrachtig vloersysteem dat weerstand kan bieden aan krachtige, seismische gebeurtenissen én heeft een belangrijk duurzaam aspect. De combinatie met de open structuur en slimme zonwering van het gebouw zorgt voor een dusdanige luchtcirculatie, dat het negen maanden per jaar geen kunstmatige verwarming of verkoeling nodig heeft. Het maakt Apple Park een van ‘s werelds meest energie-efficiënte kantoorgebouwen.

17 MW zonne-energie

Op het dak van The Ring als de parkeergarages zijn zonnepanelen geïnstalleerd die in totaal 17MW aan vermogen kunnen opwekken. Die 17MW is een aardige presentatie, als we het vergelijken met andere commerciële zonne-energieprojecten. Zo produceren de zonnepanelen op het hoofdkantoor van Google, GooglePlex, zo’n 1,6MW en wekt het grootste commerciële zonnesysteem in Amerika slechts 4,26MW op. Nog een mooie vergelijking: de 17MW die Apple Park iedere dag aan zonne-energie opwekt, staat gelijk aan de hoeveelheid stroom die nodig is om ongeveer 2400 huizen van stroom te voorzien, uitgaande van een gemiddeld energieverbruik van woningen van 7kW per dag. Maar Apple Park verbruikt zelf natuurlijk de nodige energie. De 17MW voorziet in 75% van de dagelijkse energiebehoefte. De overige 25% wordt geleverd door een biogasinstallatie die ook op Apple Park is gebouwd.

Steve Jobs Theater met carbonfiber dak

De plek waar de fameuze productpresentaties van Apple plaatsvinden, het Steve Jobs Theater, oogt op het eerste gezicht nogal klein naast het gigantische hoofdgebouw. En hoewel het kleiner is, bedriegt de schijn ook enigszins. Het entreepaviljoen, ook wel Apple Visitor Venter geheten, is het enige wat boven de grond zichtbaar is. Het feitelijke theater, waar tijdens presentaties zo’n 1.000 mensen in passen, bevindt zich volledig ondergronds. En het bovengrondse entreepaviljoen is het prijswinnende deel van het gebouw. Dat heeft alles te maken met het feit dat er nul ondersteunde kolommen in het glazen bouwwerk te bekennen zijn. Het dak, met een doorsnede van 47 meter, is gemaakt van lichtgewicht carbonfiber en is het grootste in zijn soort. Het bestaat uit 44 radicale panelen die ter plekke werden geassembleerd voordat ze met één lift op hun plek werden gehesen. Dit toch nog 80 ton wegende dak wordt omhoog gehouden door een 7 meter hoge glazen cilinder. Deze is weer opgebouwd uit gebogen glazen panelen, elk bestaande uit vier lagen met een dikte van 12 millimeter. Het is het grootste bouwwerk ter wereld dat uitsluitend door glas wordt gedragen. En om dat adembenemende beeld van het zwevende dak zo te houden, zijn alle elektrische kabels en sprinklerpijpen volledig weggewerkt in de dunne, siliconen gewrichten tussen de glazen panelen. Om het tot in detail af te maken, zoals velen van ons gewend zijn bij Apple, is vrijwel alles hier op maat gemaakt – van de spiraallift tot de liftknoppen en de deurklinken tot zelfs gepatenteerde pizzadozen voor in het café.

Het complete Apple Park heeft ontzettend veel adembenemende aspecten. Al kent het ook keerzijdes. Naast medewerkers die tegen glazen wanden aanliepen, bleek de hele open opzet van de kantoorruimtes voor veel medewerkers helemaal niet optimaal. Vooral bijvoorbeeld de programmeurs blijken zo nu en dan de behoefte te hebben om zich af te sluiten van anderen om gefocust te kunnen werken – iets wat in The Ring helemaal niet mogelijk is. We weten allemaal dat Steve Jobs naast geniaal innovator, misschien nog wel een betere storyteller was. Apple Park is, als je het zo bekijkt, naast een park, campus of kantoorpand, misschien nog wel het allermeeste een verhaal. Het laatste verhaal door Steve Jobs, toegegeven, met verve verteld. ■

Apple Park in cijfers

• Het totale Apple Park beslaat 1,46 km2.
• Het hoofdgebouw heeft 260.000 m2 vloeroppervlak.
• Omtrek: 1.600 m
• Fitnesscentrum: 10.000 m2.
• Bouwkosten: $4,17 miljard.
• 100% voorzien van hernieuwbare energie.
• Onderdak voor 12.000 werknemers.
• Bevat ‘s werelds grootste panelen van gebogen glas.
• Grootste natuurlijk geventileerde gebouw ooit.